હૈદરાબાદ: 'લગ્ન' એ માત્ર બે વ્યક્તિઓ (Significance of 7 Phera in Marriage) વચ્ચેનો સંબંધ નથી પણ બે પરિવારો વચ્ચેની નવી ભાગીદારી પણ છે. 16 ધાર્મિક વિધિઓમાં લગ્નની વિધિ સૌથી મહત્વપૂર્ણ છે. આ વિધિમાં સમાજ અને અગ્નિ દેવને સાક્ષી માનીને સાત ફેરા લઈને બે વ્યક્તિઓ વચ્ચે પવિત્ર સંબંધ સ્થાપિત કરવામાં આવે છે. શું તમે ક્યારેય વિચાર્યું છે કે લગ્નમાં માત્ર સાત ફેરા શા માટે લેવામાં આવે છે. વાસ્તવમાં હિન્દુ ધર્મમાં દિવાળીના 11મા દિવસે દેવ ઉત્થાનની પ્રથા છે અને આ દિવસથી લગ્નનો કાર્યક્રમ શરૂ થાય છે જે સતત 7 મહિના સુધી ચાલે છે. આખરે આ સાત ફેરા પાછળનું ધાર્મિક રહસ્ય (The religious mystery behind the seven rounds) શું છે, ચાલો જાણીએ.
7 શબ્દોમાં 7 જન્મો સુધીનું બંધન: હિંદુ ધર્મ સિવાય પણ એવા ઘણા ધર્મો છે (Bonding up to 7 births in 7 words) જેમાં લગ્ન એ માત્ર બે વ્યક્તિઓ વચ્ચેનો કરાર છે અને તેને સંજોગોના આધારે તોડી પણ શકાય છે, પરંતુ હિંદુ ધર્મમાં આ બંધન જે સાત ફેરાથી પૂર્ણ થાય છે તે સાત સુધી જોડાયેલા રહેવાનું વચન આપે છે. જન્મ આપે છે. હિન્દુ ધર્મમાં વર-કન્યા સહિત બંને પક્ષના પરિવારના સભ્યોની સંમતિ લેવાની પ્રથા છે. હિંદુ લગ્ન પ્રણાલીમાં પતિ-પત્ની વચ્ચે શારીરિક અને આધ્યાત્મિક સંબંધ હોય છે, જેને ખૂબ જ પવિત્ર માનવામાં આવે છે.
7 ફેરાનું મહત્વ: ભારતીય સંસ્કૃતિમાં 7 નંબર (Significance of 7 Phera in Marriage) માનવ જીવન માટે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. મેઘધનુષ્યના 7 રંગો, સંગીતની 7 નોંધ, સૂર્યના 7 ઘોડા, મંદિર અથવા મૂર્તિની 7 પરિક્રમા, 7 સમુદ્ર, 7 ચક્ર, 7 ગ્રહો, 7 વિશ્વ, 7 તારા, 7 માળ, 7 દિવસ, 7 ટાપુઓ અને 7 ઋષિઓનું વર્ણન થઇ ગયું, પૂર્ણ થઇ ગયું. જીવનની પ્રવૃત્તિઓ 7 છે અને ઊર્જાના કેન્દ્રો પણ 7 છે. હિંદુ ધર્મમાં સૌથી મહત્વપૂર્ણ લગ્નની મોસમ પણ 7 મહિના સુધી ચાલે છે, જેમાં લગ્ન ઓક્ટોબર-નવેમ્બરથી શરૂ કરીને જૂન સુધી કરવામાં આવે છે.
7 ફેરાનું વિધાન: 7 પરિક્રમા અથવા સપ્તપદીમાં, પ્રથમ પરિક્રમા ખાવા-પીવાની વ્યવસ્થા માટે છે, બીજો રાઉન્ડ સંયમ અને ઊર્જા સંચય માટે છે, ત્રીજો રાઉન્ડ ધનની વ્યવસ્થા માટે છે, ચોથો પરિક્રમ આધ્યાત્મિક સુખ અને શાંતિ આપે છે. પાંચમો રાઉન્ડ પશુધન માટે છે, છઠ્ઠો રાઉન્ડ દરેક ઋતુમાં રહેવા માટે છે અને 7મા અને છેલ્લા રાઉન્ડમાં, કન્યા હંમેશા તેના વરને અનુસરવાનું અને જીવનના દરેક સુખ અને દુઃખમાં સહકાર આપવાનું અતૂટ વચન લે છે. 'મૈત્રી સપ્તદિન મુચ્યતે' એટલે કે માત્ર 7 ડગલાં ચાલવાથી બે અજાણ્યા લોકોમાં પણ મિત્રતા વિકસે છે.
7મા ફેરામાં વરરાજાનું વચન: 7મા રાઉન્ડમાં, વરરાજા (Promise of bridegroom in 7th phera) તેની કન્યા પાસેથી વચન લે છે અને કહે છે, '7 ડગલાં ચાલ્યા પછી, અમે બંને એકબીજાના જીવનસાથી અને જીવનસાથી બની ગયા છીએ. ક્રિયા, વાણી અને મનના દરેક પગલા પર, અમે જીવન સાથી તરીકે દરેક પગલું એકસાથે લીધું, તેથી આજે આપણે અગ્નિદેવની સામે એકસાથે 7 પગલાંઓ ભરીએ છીએ. જીવનભર આપણા ગૃહસ્થ ધર્મનું પાલન કરતી વખતે આપણે હંમેશા એકબીજા પ્રત્યે સાચા રહીએ અને આપણું આ અતૂટ બંધન કાયમ રહે. 7 ફેરાથી શરૂ થયેલો આપણો આ પ્રેમ સમુદ્ર જેવો વિશાળ અને ઊંડો રહે.
