વોશિંગ્ટન (યુએસ) : વ્હાઇટ હાઉસે (White House) બુધવારે ઓર્ગેનાઈઝેશન ઓફ ધ પેટ્રોલિયમ એક્સપોર્ટિંગ કન્ટ્રીઝ (OPEC) અને તેના સહયોગી દેશો દ્વારા તેલ ઉત્પાદન (Oil Production) ક્વોટા ઘટાડવાની જાહેરાત પર નિરાશા વ્યક્ત કરી હતી. ઓપેક અને સાથીઓના પગલાની ટીકા કરતા, બાઈડન વહીવટીતંત્રે કહ્યું કે તે "ટૂંકી દૃષ્ટિનો નિર્ણય" છે. વ્હાઇટ હાઉસના પ્રવક્તા કેરીન જીન-પિયરે એરફોર્સ વન પર પત્રકારોને જણાવ્યું હતું અને તે સ્પષ્ટ છે કે ઓપેક અને સહયોગી દેશો રશિયા સાથે જોડાણ કરી રહ્યા છે.
ઓપેક અને સહયોગી દેશો : એક નિવેદનમાં વ્હાઇટ હાઉસના (White House) રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા સલાહકાર જેક સુલિવાન (National Security Adviser Jack Sullivan) અને નેશનલ ઇકોનોમિક કાઉન્સિલના ડિરેક્ટર બ્રાયન ડીઝે (National Economic Council Director Brian Deeze) જણાવ્યું હતું કે, ઓપેક અને સહયોગી દેશોના ઉત્પાદન ક્વોટામાં કાપ મૂકવાના દૂરંદેશી નિર્ણયથી પ્રમુખ નિરાશ થયા છે. જ્યારે વૈશ્વિક અર્થતંત્ર પુતિનના યુક્રેન પરના આક્રમણની નકારાત્મક અસરનો સામનો કરવાનું ચાલુ રાખે છે. દિવસની શરૂઆતમાં OPEC અને સહયોગીઓના સભ્યોએ જણાવ્યું હતું કે, તેઓ વૈશ્વિક આર્થિક અને તેલ બજારોના દૃષ્ટિકોણની આસપાસની અનિશ્ચિતતાને ટાંકીને નવેમ્બરના ઉત્પાદન ક્વોટામાં દરરોજ 20 લાખ બેરલનો ઘટાડો કરશે.
સાઉદી અરેબિયા અને રશિયા 19 દેશોમાંથી સૌથી મોટો વ્યક્તિગત કાપ કરશે : સાઉદી અરેબિયાના ઉર્જા પ્રધાન અબ્દુલ અઝીઝ બિન સલમાન અલ સઉદે એક પ્રેસ કોન્ફરન્સ દરમિયાન જણાવ્યું હતું કે, અમે (ઓપેક સહયોગી) સ્થિરતા લાવવા માટે સંયમિત દળ તરીકે રહેવા માટે અહીં છીએ. તે સૂચવે છે કે, સાઉદી અરેબિયા અને રશિયા 19 દેશોમાંથી સૌથી મોટો વ્યક્તિગત કાપ કરશે. આમ કરવાથી માસિક ઉત્પાદનમાં 526,000 બેરલનો ઘટાડો થશે.
વ્હાઇટ હાઉસે ચેતવણી આપી : ઉત્પાદન કાપની વિગતો આપતી OPEC પ્લસ પ્રેસ રિલીઝ જારી કર્યાના થોડા સમય પછી, વ્હાઇટ હાઉસે જણાવ્યું હતું કે, આજની કાર્યવાહીના પ્રકાશમાં, બાઈડન વહીવટીતંત્ર ઉર્જાના ભાવો પર ઓપેકના નિયંત્રણને સરળ બનાવવા માટે વધારાના સાધનો પર કોંગ્રેસ સાથે પરામર્શ કરશે. વ્હાઇટ હાઉસે ચેતવણી આપી હતી કે, ઓપેકના પગલાની સૌથી વધુ નકારાત્મક અસર ઓછી અને મધ્યમ આવક ધરાવતા દેશો પર પડશે. જેઓ પહેલેથી જ કિંમતો સામે ઝઝૂમી રહ્યા છે.
તેલ ઉત્પાદક દેશોના વિશ્વના સૌથી મોટા જૂથ : વ્હાઇટ હાઉસે એમ પણ કહ્યું કે, રાષ્ટ્રપતિ બાઈડને ઊર્જા વિભાગને આગામી મહિને દેશના વ્યૂહાત્મક પેટ્રોલિયમ રિઝર્વમાંથી 10 મિલિયન બેરલ તેલ છોડવાની સૂચના આપી છે. એવું માનવામાં આવે છે કે, આનાથી આગામી એક મહિના સુધી કિંમતોને નિયંત્રિત કરવામાં મદદ મળશે. તેમણે જણાવ્યું હતું કે, તેલ ઉત્પાદક દેશોના વિશ્વના સૌથી મોટા જૂથ, ઓર્ગેનાઈઝેશન ઓફ ધ પેટ્રોલિયમ એક્સપોર્ટિંગ કન્ટ્રીઝ (OPEC), અને તેના સાથીઓએ, જેઓ OPEC+ તરીકે ઓળખાય છે, બુધવારે (5 ઓક્ટોબર) રોજ તેલના ઉત્પાદનમાં 2 મિલિયન બેરલ (bpd)નો ઘટાડો કરવાનો નિર્ણય કર્યો છે.
પ્રતિ બેરલના સ્તરે કટની જાહેરાત કરવામાં આવી : કોવિડ-19સંક્રમણની શરૂઆત પછી આ સૌથી મોટો ઘટાડો છે. આંતરરાષ્ટ્રીય બેન્ચમાર્ક બ્રેન્ટ ક્રૂડ 28 સેન્ટ્સ અથવા 0.3 ટકા વધીને 92.08 ડોલર પ્રતિ બેરલના સ્તરે કટની જાહેરાત કરવામાં આવી હતી. તાજેતરમાં ઘટી રહેલા ગેસના ભાવોના પ્રકાશમાં, OPEC+ અધિકારીઓએ સપ્ટેમ્બરમાં તેલ ઉત્પાદનને સાધારણ 100,000 bpd ઘટાડવાનું નક્કી કર્યું, જ્યારે તેઓ અગાઉના મહિનામાં સમાન રકમ દ્વારા ઉત્પાદન વધારવા માટે સૌપ્રથમ સંમત થયા હતા.
ઓપેક પ્લસ શું છે? : સ્થાપક સભ્યો ઈરાન, ઈરાક, કુવૈત, સાઉદી અરેબિયા અને વેનેઝુએલા દ્વારા 1960માં સ્થપાયેલ, OPECએ વિસ્તરણ કર્યું છે અને હવે તેમાં 13 સભ્ય દેશો છે. રશિયા સહિત 11 અન્ય સહયોગી મુખ્ય તેલ ઉત્પાદક દેશોના સમાવેશ સાથે, જૂથને OPEC+ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. ઓપેકની વેબસાઈટ અનુસાર, સંગઠનનો હેતુ તેના સભ્ય દેશોની પેટ્રોલિયમ નીતિઓનું સંકલન અને એકીકરણ કરવાનો છે. ગ્રાહકોને પેટ્રોલિયમનો કાર્યક્ષમ, આર્થિક અને નિયમિત પુરવઠો સુનિશ્ચિત કરવા, ઉત્પાદકોને સ્થિર આવક અને વાજબી વળતરની ખાતરી કરવા માટે તેલ બજારોનું સ્થિરીકરણ.
ઓપેક એક કાર્ટેલની જેમ વર્તે છે : અગાઉ 'સેવન સિસ્ટર્સ' તરીકે ઓળખાતી પશ્ચિમી-પ્રભુત્વ ધરાવતી બહુરાષ્ટ્રીય તેલ કંપનીઓ દ્વારા નિયંત્રિત, OPEC એ તેલ ઉત્પાદક દેશોને વૈશ્વિક પેટ્રોલિયમ બજાર પર વધુ પ્રભાવ આપવાનો પ્રયાસ કર્યો હતો. 2018ના અનુમાન મુજબ, OPEC પ્લસ વિશ્વના ક્રૂડ ઓઈલના ભંડારમાં લગભગ 40 ટકા અને વિશ્વના તેલ ભંડારમાં 80 ટકા હિસ્સો ધરાવે છે. તેઓ સામાન્ય રીતે તેલનું ઉત્પાદન નક્કી કરવા દર મહિને મળે છે. જો કે, ઘણા લોકો આક્ષેપ કરે છે કે ઓપેક એક કાર્ટેલની જેમ વર્તે છે, જે તેલનો પુરવઠો નક્કી કરે છે અને વિશ્વ બજારમાં તેની કિંમતને પ્રભાવિત કરે છે.
લોકડાઉનના પગલાંને કારણે ચીનની માંગમાં ઘટાડો થયો : તેઓ ઉત્પાદન કેમ ઘટાડી રહ્યા છે? ફેબ્રુઆરીમાં યુક્રેન પર રશિયાના આક્રમણ પછી તેલના ભાવ આસમાને પહોંચ્યા હતા અને યુરોપમાં મંદીની આશંકાથી સપ્ટેમ્બરમાં ઝડપથી ઘટીને ડોલર 90 કરતાં પણ ઓછા થઈને છેલ્લા કેટલાક મહિનામાં નરમાઈ શરૂ થઈ હતી. અહીં લોકડાઉનના પગલાંને કારણે ચીનની માંગમાં ઘટાડો થયો છે. કોવિડ-19 સંક્રમણ દરમિયાન OPEC પ્લસના સભ્યોએ ઉત્પાદનમાં 10 મિલિયન bpd જેટલો ઘટાડો કર્યો ત્યારથી 2020 પછીનો નવીનતમ કાપ તેના પ્રકારનો સૌથી મોટો કાપ છે. આ કાપ કિંમતોને વેગ આપશે અને મધ્ય પૂર્વના સભ્ય દેશો માટે ભારે લાભદાયી રહેશે, જેમના માટે યુરોપ યુક્રેન પર તેના આક્રમણ પછી રશિયા સામે પ્રતિબંધો લાદ્યા પછી તેલ તરફ વળ્યું છે.
