નવી દિલ્હીઃ આજથી ચૈત્ર માસનો પ્રારંભ થયો છે. ચૈત્રમાં અનેક મુખ્ય ઉપવાસ તહેવારો છે. ચૈત્ર મહિનો શરૂ થતાની સાથે જ વ્રત અને તહેવારોની પ્રક્રિયા પણ શરૂ થઈ જશે. ચૈત્રનું પ્રથમ વ્રત (ચૈત્ર માસ 2023માં તહેવારો) સંકષ્ટી ચતુર્થી છે, જે 11 માર્ચે આવી રહ્યું છે. ચૈત્ર મહિનામાં ઘણા મોટા ઉપવાસ અને તહેવારો આવે છે. જણાવી દઈએ કે, ચૈત્ર મહિનામાં આવતા મુખ્ય વ્રત અને તહેવારો અને તેમનું મહત્વ.
- 09 માર્ચ, ગુરુવાર: ભાઈ દૂજ
- 11 માર્ચ, શનિવાર: સંકષ્ટી ચતુર્થી ઓ 12 માર્ચ, રવિવાર: રંગ પંચમી ઓ 14 માર્ચ, મંગળવાર: 15 માર્ચે શીતલા સપ્તમી, બુધવાર: 15 માર્ચે મીન સંક્રાંતિ, બુધવાર: ખર્માસ 18 માર્ચે શરૂ થાય છે, શનિવાર: પપમોચિની એકાદશી 19, રવિવાર: પ્રદોષ વ્રત
- 20 માર્ચ, સોમવાર: માસીક શિવરાત્રી,
- 21 માર્ચ, મંગળવાર: ચૈત્ર અમાવસ્યા,
- 22 માર્ચ, બુધવાર: ચૈત્ર નવરાત્રી,
- 22 માર્ચ, બુધવાર: હિન્દુ નવું વર્ષ શરૂ થાય છે,
- 22 માર્ચ, બુધવાર: ગુડી પડવા, ઝુલેલાલ જયંતિ,
- 22 માર્ચ, બુધવાર : ઝુલેલાલ જયંતિ,
- 23 માર્ચ, ગુરુવાર: ચેટી ચાંદ
- 24, શુક્રવાર: મત્સ્ય જયંતિ
- 25, શનિવાર: વિનાયક ચતુર્થી
- 25, શનિવાર: લક્ષ્મી પંચમી
- 29, બુધવાર: ચૈત્ર નવરાત્રી અષ્ટમી
- 30, ગુરુવાર: રામ નવમી
- 31 માર્ચ, શુક્રવાર: ચૈત્ર નવરાત્રી 3 એપ્રિલ (સોમવાર) સમાપ્ત થાય છે: પ્રદોષ વ્રત
- 5 એપ્રિલ (બુધવાર): અનાવધાન ઓ
- 6 એપ્રિલ (ગુરુવાર): હનુમાન જયંતિ, ચૈત્ર પૂર્ણિમા, ઈષ્ટિ
- ચૈત્ર વ્રત-ઉત્સવનું મહત્વ:
- 9 માર્ચ (ગુરુવાર) - ભાઈ દૂજ: ભાઈ દૂજનો તહેવાર હોળીના બીજા દિવસે ઉજવવામાં આવે છે. આ વર્ષે ભાઈ દૂજનો તહેવાર 9 માર્ચે ઉજવવામાં આવશે. ભાઈ દૂજનો તહેવાર ભાઈ અને બહેન વચ્ચેના પ્રેમનું પ્રતિક છે.
- માર્ચ 11 (શનિવાર) - સંકષ્ટી ચતુર્થી: સંકષ્ટી ચતુર્થીના દિવસે, ભગવાન ગણેશને મુશ્કેલીઓમાંથી મુક્તિ મેળવવા માટે પ્રાર્થના કરવામાં આવે છે. એવી માન્યતા છે કે સંકષ્ટી ચતુર્થીના દિવસે ભગવાન ગણેશની પૂજા-અર્ચના કરવાથી પરેશાનીઓ દૂર થાય છે.
- 12 માર્ચ (રવિવાર) - રંગ પંચમી: રંગ પંચમીના દિવસે, દેવતાઓ હોળીનો તહેવાર ઉજવે છે. રંગપંચમીના દિવસે આકાશમાં ગુલાલ ઉડાડવાની માન્યતા છે. જ્યારે ગુલાલ લોકો પર પડે છે, ત્યારે તે લોકોના પાપોને ઘટાડે છે. તેમના જીવનમાં સકારાત્મકતા આવે છે.
- 14 માર્ચ (મંગળવાર) - શીતલા સપ્તમી: સનાતન ધર્મમાં શીતલા સપ્તમીનું વિશેષ મહત્વ જણાવવામાં આવ્યું છે. શીતલા સપ્તમીના દિવસે માતા શીતલાની પૂજા વિધિપૂર્વક કરવામાં આવે છે. શીતળા સપ્તમીનું વ્રત કરવાથી રોગોથી મુક્તિ મળે છે.
- 18 માર્ચ (શનિવાર) - પાપમોચિની એકાદશી: સનાતન ધર્મમાં, એકાદશીનો દિવસ ખૂબ જ પવિત્ર માનવામાં આવે છે. પાપોનો નાશ કરવા માટે પાપમોચની એકાદશીનું વ્રત રાખવાનું ઘણું મહત્વ છે. પાપમોચની એકાદશીનું વ્રત કરવાથી પાપોનો નાશ થાય છે. તેની સાથે જ સુખી જીવનની પ્રાપ્તિ થાય છે.
- 21 માર્ચ (મંગળવાર) - ચૈત્ર અમાવસ્યા: ચૈત્ર મહિનાના કૃષ્ણ પક્ષની છેલ્લી તારીખને ચૈત્ર અમાવસ્યા કહેવામાં આવે છે. ચૈત્ર અમાવસ્યાના દિવસે સ્નાન દાનનું ખૂબ મહત્વ છે.
- 22 માર્ચ (બુધવાર) - હિન્દુ નવું વર્ષ શરૂ થાય છે: હિન્દુ નવું વર્ષ ચૈત્ર મહિનાની પ્રતિપદાથી શરૂ થાય છે. અંગ્રેજી નવા વર્ષની શરૂઆતની તારીખ નક્કી છે, પરંતુ હિન્દુ નવા વર્ષની તારીખ નક્કી નથી. હિન્દુ નવા વર્ષની તારીખ દર વર્ષે બદલાતી રહે છે.
- 29 માર્ચ (બુધવાર) - ચૈત્ર નવરાત્રી અષ્ટમી: ચૈત્ર નવરાત્રી દરમિયાન, મા દુર્ગાના વિવિધ સ્વરૂપોની પૂજા નવ દિવસ સુધી કરવામાં આવે છે. નવરાત્રિમાં અષ્ટમી-નવમીનું વિશેષ મહત્વ છે.
- 30 માર્ચ (ગુરુવાર) - રામ નવમી: ભગવાન રામનો જન્મ રામ નવમીના દિવસે થયો હતો. ચૈત્ર માસના શુક્લ પક્ષની નવમી તિથિએ રામ નવમીનો તહેવાર ઉજવવામાં આવે છે. રામ નવમી સમગ્ર વિશ્વમાં રામ જન્મોત્સવ તરીકે ઉજવવામાં આવે છે.
- 03 એપ્રિલ (સોમવાર): પ્રદોષ વ્રત: સોમવાર ભગવાન શિવનો ખૂબ પ્રિય દિવસ છે. પ્રદોષ વ્રતના દિવસે શિવ ઉપાસનાનું ખૂબ મહત્વ છે. સોમ પ્રદોષનું વ્રત કરવાથી ભગવાન શિવની કૃપા વરસે છે અને અટકેલા કાર્યો પૂરા થાય છે.
- 6ઠ્ઠી એપ્રિલ (ગુરુવાર): હનુમાન જયંતિ, ચૈત્ર પૂર્ણિમા, ઈષ્ટિ: સનાતન ધર્મમાં ચૈત્ર પૂર્ણિમાનું વિશેષ મહત્વ છે. આ વર્ષે ચૈત્ર પૂર્ણિમા ગુરુવારે છે. ભગવાન હનુમાનની જન્મજયંતિ પણ ચૈત્ર પૂર્ણિમાના દિવસે ઉજવવામાં આવે છે. ચૈત્ર પૂર્ણિમાના દિવસે પવિત્ર નદીમાં સ્નાન, દાન વગેરે કરવાથી પરેશાનીઓનો નાશ થાય છે.
