ઉત્તરાખંડ: સરકારી શાળાઓની દુર્દશાથી બધા વાકેફ છે. સ્થિતિ એવી છે કે ક્યાંક શાળાઓમાં પૂરતા શિક્ષકો નથી તો ક્યાંક શાળાઓમાં ભણાવવા માટે વિદ્યાર્થીઓ ઉપલબ્ધ નથી. આની એક ઓળખ ટિહરીમાં જોવા મળી રહી (Government Junior High School Margaon Tehri )છે. જ્યાં ત્રણ શિક્ષકો શાળાની એકમાત્ર વિદ્યાર્થીનીને ભણાવી રહ્યા (Three teachers are teaching one student) છે. એટલું જ નહીં, આ વિદ્યાર્થી માટે ભોજનમાતા પણ મુકવામાં આવી છે. આના પરથી અંદાજ લગાવી શકાય છે કે ઉત્તરાખંડમાં સરકારી શાળાઓની શું હાલત છે.
સરકારી શાળાઓની દુર્દશા: વાસ્તવમાં, ટિહરી જિલ્લાના થૌલધાર બ્લોકની સરકારી જુનિયર હાઈસ્કૂલ મારગાંવ, જે સ્થળાંતરનો સામનો કરી રહી છે, તે બંધ થવાના આરે છે. કારણ કે, અહીં માત્ર એક જ વિદ્યાર્થીની અભ્યાસ કરે છે. જ્યારે તેને ભણાવવા માટે શાળામાં ત્રણ શિક્ષકો મુકાયા છે જેમાં બે પુરૂષ શિક્ષકો અને એક મહિલા શિક્ષકનો સમાવેશ થાય છે. આ ઉપરાંત એક ભોજનમાતા પણ છે, જે મધ્યાહન ભોજન યોજના તૈયાર કરે છે. તમને જણાવી દઈએ કે થૌલધરની સરકારી જુનિયર હાઈસ્કૂલ મારગાંવ ટિહરીને વર્ષ 2006માં મંજૂરી આપવામાં આવી હતી. વર્ષ 2006 થી 2014 સુધી પંચાયત ભવનમાં ભણવાનું અને ભણવાનું કાર્ય ચાલુ રહ્યું. 2014માં બિલ્ડીંગ તૈયાર થયા બાદ શાળાના પોતાના બિલ્ડીંગમાં શિક્ષણ કાર્ય શરૂ થયું હતું. તે સમયે અહીં વિદ્યાર્થીઓની સંખ્યા 23 જેટલી હતી, પરંતુ વિદ્યાર્થીઓની સંખ્યા સતત ઘટતી રહી છે.
આ પણ વાંચો: સરકારી પ્રાથમિક શાળાઓમાં ગુજરાતી ભાષા ન ભણાવાતા HC નારાજ, સરકારને લગાવી ફટકાર
પંચાયત ભવનમાં ભણવાનું અને ભણવાનું કાર્ય: સ્થિતિ એવી બની છે કે ગત વર્ષ સુધી શાળામાં માત્ર બે વિદ્યાર્થીઓ જ રહ્યા હતા. જો આ વર્ષ એટલે કે 2022ની વાત કરીએ તો અહીં માત્ર એક જ વિદ્યાર્થીની ભણે છે. જેના માટે 3 શિક્ષકો ભણાવવા માટે મુકાયા છે અને એક ભોજન માતા પણ આ શાળામાં છે. આ શાળા માત્ર એક વિદ્યાર્થીની મદદથી ચાલી રહી છે. જે ગમે ત્યારે વિદ્યાર્થી રહિત થઈ શકે છે. આ શાળા મારગાંવ, ગ્વાલ ગામ અને ખાર્ક ભાઈન્ડીના કેન્દ્ર બિંદુ પર બનાવવામાં આવી છે. જેથી ત્રણેય સ્થળોના બાળકો માટે સગવડ થઈ શકે પરંતુ ગામમાં 100 થી વધુ પરિવારો વસે છે. જેમાંથી અડધાથી વધુ પરિવારો ગામમાંથી રોજગાર અર્થે સ્થળાંતર કરી ગયા છે. કેટલાક બાળકો તેમના માતા-પિતા સાથે શિફ્ટ થયા છે. જેના કારણે શાળામાં માત્ર એક જ વિદ્યાર્થી કાજલ અભ્યાસ કરી રહી છે. કાજલના પિતા ગામમાં જ રહે છે, જેના કારણે કાજલ માટે શાળામાં એકલા ભણવું એ મજબૂરી બની ગઈ છે.
આખા વર્ષની વાત કરીએ તો લગભગ 36 લાખ રૂપિયા ખર્ચે: પ્રિન્સિપાલ રાકેશ ચંદ ડોભાલ કહે છે કે ભૌગોલિક રીતે આ શાળા જંગલની વચ્ચે બનાવવામાં આવી છે. જેના કારણે ગામના બાળકોને અહીં આવવા-જવામાં ઘણી મુશ્કેલીનો સામનો કરવો પડે છે. કારણ કે, શાળાની ચારે બાજુ માત્ર જંગલ છે. જંગલ હોવાના કારણે અહીં જંગલી પ્રાણીઓનો ભય રહે છે. જેના કારણે ગામડાના મોટાભાગના બાળકો તેમના માતા-પિતા સાથે શહેરો તરફ સ્થળાંતર કરી ગયા છે. શિક્ષકોનું જીવન આનંદથી પસાર થાય છે: શાળામાં માત્ર એક જ વિદ્યાર્થિની હોવાને કારણે, શિક્ષકો તેને તેમના વિષયો બદલામાં શીખવે છે. તે પછી શિક્ષકો પાસે ઘણો ખાલી સમય હોય છે, તેથી આજકાલ તેઓ પણ તડકાની મજા માણે છે. તેમના માટે સરકારી દાળ અને ચોખા ખાવા માટે માતા પણ શાળામાં કામ કરે છે. નોંધનીય છે કે શિક્ષણ વિભાગ એક વિદ્યાર્થીની પાછળ એક મહિનામાં લગભગ ત્રણ લાખ રૂપિયા અને આખા વર્ષની વાત કરીએ તો લગભગ 36 લાખ રૂપિયા ખર્ચે છે.
