- દેશના તમામ સ્મારક સ્થળો 15 મે સુધી પ્રવાસીઓ માટે બંધ
- તાજમહેલ પરિસરમાં રોયલ ગેટ નજીક ખરાબ પથ્થરોને બદલવામાં આવશે
- 'મડપેક ટ્રીટમેન્ટ' થી થશે તાજમહેલનું સંરક્ષણ
ઉત્તર પ્રદેશ : ફરી એકવાર કોરોનાને કારણે તાજમહેલ, આગ્રાના લાલ કિલ્લા સહિત દેશના તમામ સ્મારક સ્થળો 15 મે સુધી પ્રવાસીઓ માટે બંધ છે. ASIએ આ અટકાયતીને એક તક તરીકે કેપિટિએટ કરવાની વિસ્તૃત યોજનાઓ કરી છે. તાજમહેલ પરિસરમાં રોયલ ગેટ નજીક ખરાબ પથ્થરોને બદલવામાં આવશે. તાજમહેલના મિનારાની જાળવણી માટે પણ કામ કરાશે. તાજમહેલના મુખ્ય ગુંબજને ચમકવા માટે 'મુડપેક ટ્રીટમેન્ટ'નો ઉપયોગ કરવામાં આવશે. છેવટે, જ્યારે તાજમહેલ દિદારને ફરીથી ખોલવામાં આવશે, ત્યારે તે દૃશ્ય ખૂબ જ પસંદ કરવા યોગ્ય હશે.
15 મે સુધી બંધ
ASIએ 15 એપ્રિલે કોરોના સંક્રમણના વધતા કેસોને કારણે 13 મહિનામાં બીજી વાર તાજમહેલ અને આગરાના કિલ્લા સહિત અન્ય સ્મારકો 15 મે સુધી બંધ કરી દીધા છે. ગયા વર્ષે 17 માર્ચ 2020ના રોજ તાજમહેલ સહિત દેશના બધા સ્મારક 'બંધ' કરી દીધા હતા. ફરીથી 188 દિવસના લોકડાઉન પછી તાજમહેલ 21 સપ્ટેમ્બર 2021ના રોજ ખુલ્યો હતો.
આ પણ વાંચો: ગુજરાતનો 'તાજમહેલ', જૂનાગઢનો મહોબત મકબરો
રોયલ ગેટના પથ્થરો બદલવામાં આવશે
ASIએ સુપરિન્ટેન્ડિંગ પુરાતત્ત્વવિદો વસંતકુમાર સ્વર્ણકરે જણાવ્યું હતું કે, લોકડાઉન દરમિયાન રોયલ ગેટના ખરાબ પથ્થરોને બદલવાની કામગીરી કરવામાં આવશે. આ પાછળ લગભગ 19 લાખ રૂપિયા ખર્ચ થવાની સંભાવના છે. આ સાથે તાજમહેલના સાઉથ-વેસ્ટ મિનારાના સંરક્ષણનું કામ પણ ચાલી રહ્યું છે.
રોયલ ગેટમાં લાગેલા છે મુલ્યવાન પથ્થરો
રોયલ ગેટ તાજમહેલનો મુખ્ય દરવાજો છે. જે તાજમહેલની સુંદરતામાં વધારો કરે છે. રોયલ ગેટમાં લાલ અને અન્ય રંગના કિંમતી પથ્થરો ખરાબ થઈ ગયા છે. મોઝેક પથ્થરો ખરાબ થઈ ગયા છે. કાટને કારણે આ પથ્થરો બગડ્યા છે. રોયલ ગેટને સપોર્ટ લગાવીને ઠીક કરવામાં આવશે. આ દરવાજાનો ઇતિહાસ તાજમહેલ જેટલો જૂનો છે. આ દરવાજો પણ શાહજહાંએ બનાવ્યો હતો.
ચાર મિનારા સુંદરતામાં વધારો કરે છે
તાજમહલના નિર્માણ સમયે તેના ચાર ખૂણા પર ચાર મિનારા બનાવવામાં આવ્યા હતા. પ્રત્યેક મિનારાની ઉંચાઈ જમીનથી ટોચ સુધી 42.95 મીટર અથવા 140.91 ફુટ છે. તાજમહેલમાં લાગેલા આરસનો ઉપયોગ આ મિનારાઓમાં પણ કરવામાં આવ્યો છે. આ જ કારણ છે કે આ મિનારા તાજમહેલની સુંદરતાને પણ વધારે છે. સ્વર્ણકરે જણાવ્યું હતું કે, તાજમહેલના દક્ષિણ-પશ્ચિમ મિનારાના સંરક્ષણનું કાર્ય ચાલી રહ્યું છે. મિનારાની બહારની તરફના પથ્થરો અને મોઝેકને પણ બદલવામાં આવશે.
મડપેક ટ્રીટમેન્ટ શું છે?
મડપેક ટ્રીટમેન્ટ, હકીકતમાં, મુલ્તાની માટીનો કોટિંગ છે. આ પેસ્ટ પથ્થર પર લગાડવામાં આવે છે અને પાણીથી ધોઈ નાખવામાં આવે છે. આ પ્રકારની સફાઈમાં કોઈ કેમિકલનો ઉપયોગ થતો નથી. તેનાથી પથ્થરને કોઈ નુકસાન થતું નથી. જેમ મુલ્તાની માટીનો ઉપયોગ કરવાથી ચહેરો સુંદર થાય છે, તેવી જ રીતે તાજમહેલ પણ તેજસ્વી થશે. આ પહેલા પણ તાજમહલની મડપેક ટ્રીટમેન્ટ થઈ ચૂકી છે.
આ પણ વાંચો: વડનગરની ઐતિહાસિક ધરોહર, પૌરાણિક ચીજવસ્તુઓ અને દીવાલ મળી આવી
આશરે 23 લાખ રૂપિયા ખર્ચની અપેક્ષા
સ્વર્ણકરે વધુમાં જણાવ્યું કે, મિનારાના સંરક્ષણ કાર્યમાં આશરે 23 લાખ રૂપિયા ખર્ચની અપેક્ષા છે. સૌથી મહત્વપૂર્ણ કાર્ય તાજમહેલના મુખ્ય ગુંબજની મડપેક ટ્રીટમેન્ટ છે. પુરાતત્ત્વવિદોએ જણાવ્યું હતું કે, જો મડપેકની સારવાર સમયસર પૂર્ણ કરવામાં આવે તો પ્રવાસીઓ તાજમહેલને વધુ ચમકતા જોશે.
ASI દ્વારા પ્રશંસનીય પગલું
ટુરિઝમ ગિલ્ડ આગરાના વાઇસ પ્રેસિડેન્ટ રાજીવ સક્સેનાએ જણાવ્યું છે કે, તેના સ્મારકોના સંરક્ષણની કામગીરી હાથ ધરવા માટે ASIનું પગલું પ્રશંસનીય છે. ગયા વર્ષના લોકડાઉનમાં રેલવેએ જે રીતે તેમના રેલવે ટ્રેકનું સમારકામ કરવાનું કામ કર્યું હતું તે ખૂબ જ પ્રશંસા પામ્યું હતું. તે જ રીતે જો ASI આ લોકડાઉન દરમિયાન સ્મારકોની મરામત અને જાળવણીનું કામ કરશે તો તે વધુ સારું સાબિત થશે.
ટોડરમલ બારાદરીનું રક્ષણ
મુગલ બાદશાહ અકબરના નાણાં પ્રધાન રાજા ટોડરમલ નવરત્નમાંથી એક હતા. રાજા ટોડારમલનો જન્મ 1 જાન્યુઆરી 1500ના રોજ હોવાનું માનવામાં આવે છે. તેમણે અકબરના સમયમાં જમીન માપવાની પદ્ધતિ ઉપર કામ કર્યું હતું. ટોડરમલની બારાદરી ફતેહપુર સીકરીમાં સાચવવામાં આવી રહી છે. બારાદરી એટલે 'ચારે બાજુ દિવાલથી ઢંકાયેલું'. આ બારાદરીની અગાઉ અવગણના કરવામાં આવી હતી. ખોદકામ દરમિયાન બારાદરીમાં આશરે 450 વર્ષ જુનો જળાશય બહાર આવ્યો છે. તેની સ્થાપત્ય કલા સુંદર છે.
ટોડરમલે ભાગવત પુરાણનો અનુવાદ કર્યો હતો
જળાશયની દરેક દિવાલ પર નવ ડિઝાઇન પેટર્ન છે. આ જળાશયનો ફુવારો લાલ રેતીના પથ્થરોનો છે. ફુવારાની પાઇપ કંઈ ધાતુની છે, તે હજી પણ ચકાસવામાં આવી રહી છે. ASIએ બારાદરીને પણ સાચવવાનું કાર્ય શરૂ કર્યું છે. એવું કહેવામાં આવે છે કે, રાજા ટોડારમલે ભાગવત પુરાણનું ફારસીમાં ભાષાંતર કર્યું હતું.
