ETV Bharat / bharat

બાળકો માટે ડિજિટલ ઉપકરણોનો વધુ પડતો ઉપયોગ, ક્યારેક જોખમી સાબિત થઈ શકે છે - ભાવનાત્મક પ્રતિક્રિયાના લક્ષણો

જો બાળકો (Childrens Behavior) ખૂબ મુશ્કેલી ઊભી કરી રહ્યા હોય, તો તેમને શાંત કરવા માટે ડિજિટલ ઉપકરણો (Future Behavioural Issues) નો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે (Increased Emotional Dysregulation in Kids). આનાથી તેઓ શાંત થાય છે પરંતુ તેની મોટી આડઅસર પણ છે (Symptoms of Emotional Reactivity). પ્રસંગોપાત ક્રેન્કી પ્રિસ્કુલરને ડિજિટલ ઉપકરણ (Frequent use of devices like smartphones) આપવો તે એક ઝડપી ઉકેલ જેવું લાગે છે. જો કે, તાજેતરના સંશોધનો સૂચવે છે કે આ છૂટછાટ તકનીક ભવિષ્યની વર્તણૂકીય સમસ્યાઓ સાથે સંકળાયેલ હોઈ શકે છે, જે વધુ ગંભીર છે.

Etv Bharatબાળકો માટે ડિજિટલ ઉપકરણોનો વધુ પડતો ઉપયોગ, ક્યારેક જોખમી સાબિત થઈ શકે છે
Etv Bharatબાળકો માટે ડિજિટલ ઉપકરણોનો વધુ પડતો ઉપયોગ, ક્યારેક જોખમી સાબિત થઈ શકે છે
author img

By

Published : Dec 24, 2022, 10:43 AM IST

વોશિંગ્ટન: ઘણા માતા-પિતાની પરિસ્થિતિ (Future Behavioural Issues) હોય છે જ્યાં તેમના બાળકને રાત્રિભોજન બનાવતી વખતે ઘણી તકલીફ પડે છે. ફોન કોલ કરતી વખતે (Increased Emotional Dysregulation in Kids) મોબાઇલ ફોન ખેંચે છે અથવા કામ દરમિયાન (Symptoms of Emotional Reactivity) વધુ મુશ્કેલીનું કારણ બને છે (Frequent use of devices like smartphones). આ ઉપરાંત, કેટલીકવાર માતાપિતા જ્યારે બાળક કાર્ય કરે છે ત્યારે તેને ડિજિટલ ઉપકરણ આપીને શાંત કરવાનો પ્રયાસ કરે છે, પરંતુ તેનાથી વિપરીત અસર થવાની શક્યતા વધુ છે. જો કે, તાજેતરના સંશોધનો સૂચવે છે કે આ છૂટછાટ તકનીક ભવિષ્યની વર્તણૂકીય સમસ્યાઓ સાથે સંકળાયેલ હોઈ શકે છે. જે વધુ ગંભીર છે.

છોકરાઓમાં ભાવનાત્મક તકલીફમાં વધારો કરે છે : નાની વયના એટલે કે 3-5 વર્ષના બેચેન બાળકોને શાંત કરવા સ્માર્ટફોન અને ટેબ્લેટ જેવા ઉપકરણોનો વારંવાર ઉપયોગ બાળકોમાં, ખાસ કરીને છોકરાઓમાં ભાવનાત્મક તકલીફમાં વધારો કરે છે. જામા પેડિયાટ્રિક્સમાં મિશિગન મેડિસિન અભ્યાસ મુજબ આ છે. "બાળકને સ્થાયી કરવા માટે મોબાઇલ ઉપકરણનો ઉપયોગ ઘરમાં તણાવ ઘટાડવા માટે હાનિકારક, અસ્થાયી સાધન જેવું લાગે છે. પરંતુ, જો તે નિયમિત સુખદ વ્યૂહરચના હોય, તો તેના લાંબા ગાળાના પરિણામો આવી શકે છે." યુનિવર્સિટી ઓફ મિશિગન હેલ્થ સીએસ મોટ ચિલ્ડ્રન્સ હોસ્પિટલના વિકાસલક્ષી વર્તણૂકીય બાળરોગ નિષ્ણાત, મુખ્ય લેખક જેન્ની રાડેસ્કી, એમડીએ જણાવ્યું હતું.

ડિસરેગ્યુલેશનના લક્ષણોને શાંત કરવા: "ખાસ કરીને બાળપણમાં, ઉપકરણો સ્વ-નિયમન માટેની સ્વતંત્ર અને વૈકલ્પિક પદ્ધતિઓના વિકાસની તકોને વિસ્થાપિત કરી શકે છે." અભ્યાસમાં 422 માતાપિતા અને 3-5 વર્ષની વયના 422 બાળકો સામેલ હતા. જેમણે કોવિડ-19 રોગચાળાની શરૂઆત પહેલા ઓગસ્ટ 2018 અને જાન્યુઆરી 2020 વચ્ચે ભાગ લીધો હતો. સંશોધકોએ માતા-પિતા અને સંભાળ રાખનારાઓના પ્રતિભાવોનું પૃથ્થકરણ કર્યું હતું કે તેઓએ છ મહિનાના સમયગાળા દરમિયાન ભાવનાત્મક પ્રતિક્રિયાઓ અથવા ડિસરેગ્યુલેશનના લક્ષણોને શાંત કરવાના સાધન તરીકે કેટલીવાર ઉપકરણોનો ઉપયોગ કર્યો હતો.

ગુસ્સો, હતાશા અને ઉદાસી જેવી લાગણીઓ વધે છે: વધેલી ચિંતાના લક્ષણોમાં ઉદાસી અને ઉત્તેજના વચ્ચે ઝડપી સ્વિંગ, મૂડ અથવા લાગણીઓમાં અચાનક ફેરફાર અને તીવ્ર આવેગનો સમાવેશ થઈ શકે છે. તારણો સૂચવે છે કે ઉપકરણ-શાંતતા અને ભાવનાત્મક પરિણામો વચ્ચેનો સંબંધ ખાસ કરીને શિશુઓ અને બાળકોમાં મજબૂત છે. જેઓ પહેલાથી જ હાયપરએક્ટિવિટી, આવેગ અને મજબૂત સ્વભાવનો અનુભવ કરી શકે છે તેઓ ગુસ્સો, હતાશા અને ઉદાસી જેવી લાગણીઓ પ્રત્યે સખત પ્રતિક્રિયા આપે તેવી શક્યતા વધારે છે.

ઉપકરણોનો ઉપયોગ કરવો સમસ્યારૂપ હોઈ શકે છે: "અમારા તારણો સૂચવે છે કે, ગુસ્સે બાળકોને શાંત કરવાના માર્ગ તરીકે ઉપકરણોનો ઉપયોગ કરવો સમસ્યારૂપ હોઈ શકે છે, ખાસ કરીને જેઓ પહેલાથી જ ભાવનાત્મક સામનો કરવાની કુશળતા સાથે સંઘર્ષ કરે છે તેમના માટે." રાડેસ્કીએ પણ કહ્યું. તેઓએ નોંધ્યું હતું કે, પૂર્વશાળાથી કિન્ડરગાર્ટનનો સમયગાળો એ વિકાસનો તબક્કો છે જ્યારે બાળકો ગુસ્સો, અવજ્ઞા અને તીવ્ર લાગણીઓ જેવા મુશ્કેલ વર્તણૂકો દર્શાવવાની સંભાવના ધરાવે છે. આ વાલીપણા વ્યૂહરચના તરીકે ઉપકરણોનો ઉપયોગ વધુ આકર્ષક બનાવી શકે છે.

વોશિંગ્ટન: ઘણા માતા-પિતાની પરિસ્થિતિ (Future Behavioural Issues) હોય છે જ્યાં તેમના બાળકને રાત્રિભોજન બનાવતી વખતે ઘણી તકલીફ પડે છે. ફોન કોલ કરતી વખતે (Increased Emotional Dysregulation in Kids) મોબાઇલ ફોન ખેંચે છે અથવા કામ દરમિયાન (Symptoms of Emotional Reactivity) વધુ મુશ્કેલીનું કારણ બને છે (Frequent use of devices like smartphones). આ ઉપરાંત, કેટલીકવાર માતાપિતા જ્યારે બાળક કાર્ય કરે છે ત્યારે તેને ડિજિટલ ઉપકરણ આપીને શાંત કરવાનો પ્રયાસ કરે છે, પરંતુ તેનાથી વિપરીત અસર થવાની શક્યતા વધુ છે. જો કે, તાજેતરના સંશોધનો સૂચવે છે કે આ છૂટછાટ તકનીક ભવિષ્યની વર્તણૂકીય સમસ્યાઓ સાથે સંકળાયેલ હોઈ શકે છે. જે વધુ ગંભીર છે.

છોકરાઓમાં ભાવનાત્મક તકલીફમાં વધારો કરે છે : નાની વયના એટલે કે 3-5 વર્ષના બેચેન બાળકોને શાંત કરવા સ્માર્ટફોન અને ટેબ્લેટ જેવા ઉપકરણોનો વારંવાર ઉપયોગ બાળકોમાં, ખાસ કરીને છોકરાઓમાં ભાવનાત્મક તકલીફમાં વધારો કરે છે. જામા પેડિયાટ્રિક્સમાં મિશિગન મેડિસિન અભ્યાસ મુજબ આ છે. "બાળકને સ્થાયી કરવા માટે મોબાઇલ ઉપકરણનો ઉપયોગ ઘરમાં તણાવ ઘટાડવા માટે હાનિકારક, અસ્થાયી સાધન જેવું લાગે છે. પરંતુ, જો તે નિયમિત સુખદ વ્યૂહરચના હોય, તો તેના લાંબા ગાળાના પરિણામો આવી શકે છે." યુનિવર્સિટી ઓફ મિશિગન હેલ્થ સીએસ મોટ ચિલ્ડ્રન્સ હોસ્પિટલના વિકાસલક્ષી વર્તણૂકીય બાળરોગ નિષ્ણાત, મુખ્ય લેખક જેન્ની રાડેસ્કી, એમડીએ જણાવ્યું હતું.

ડિસરેગ્યુલેશનના લક્ષણોને શાંત કરવા: "ખાસ કરીને બાળપણમાં, ઉપકરણો સ્વ-નિયમન માટેની સ્વતંત્ર અને વૈકલ્પિક પદ્ધતિઓના વિકાસની તકોને વિસ્થાપિત કરી શકે છે." અભ્યાસમાં 422 માતાપિતા અને 3-5 વર્ષની વયના 422 બાળકો સામેલ હતા. જેમણે કોવિડ-19 રોગચાળાની શરૂઆત પહેલા ઓગસ્ટ 2018 અને જાન્યુઆરી 2020 વચ્ચે ભાગ લીધો હતો. સંશોધકોએ માતા-પિતા અને સંભાળ રાખનારાઓના પ્રતિભાવોનું પૃથ્થકરણ કર્યું હતું કે તેઓએ છ મહિનાના સમયગાળા દરમિયાન ભાવનાત્મક પ્રતિક્રિયાઓ અથવા ડિસરેગ્યુલેશનના લક્ષણોને શાંત કરવાના સાધન તરીકે કેટલીવાર ઉપકરણોનો ઉપયોગ કર્યો હતો.

ગુસ્સો, હતાશા અને ઉદાસી જેવી લાગણીઓ વધે છે: વધેલી ચિંતાના લક્ષણોમાં ઉદાસી અને ઉત્તેજના વચ્ચે ઝડપી સ્વિંગ, મૂડ અથવા લાગણીઓમાં અચાનક ફેરફાર અને તીવ્ર આવેગનો સમાવેશ થઈ શકે છે. તારણો સૂચવે છે કે ઉપકરણ-શાંતતા અને ભાવનાત્મક પરિણામો વચ્ચેનો સંબંધ ખાસ કરીને શિશુઓ અને બાળકોમાં મજબૂત છે. જેઓ પહેલાથી જ હાયપરએક્ટિવિટી, આવેગ અને મજબૂત સ્વભાવનો અનુભવ કરી શકે છે તેઓ ગુસ્સો, હતાશા અને ઉદાસી જેવી લાગણીઓ પ્રત્યે સખત પ્રતિક્રિયા આપે તેવી શક્યતા વધારે છે.

ઉપકરણોનો ઉપયોગ કરવો સમસ્યારૂપ હોઈ શકે છે: "અમારા તારણો સૂચવે છે કે, ગુસ્સે બાળકોને શાંત કરવાના માર્ગ તરીકે ઉપકરણોનો ઉપયોગ કરવો સમસ્યારૂપ હોઈ શકે છે, ખાસ કરીને જેઓ પહેલાથી જ ભાવનાત્મક સામનો કરવાની કુશળતા સાથે સંઘર્ષ કરે છે તેમના માટે." રાડેસ્કીએ પણ કહ્યું. તેઓએ નોંધ્યું હતું કે, પૂર્વશાળાથી કિન્ડરગાર્ટનનો સમયગાળો એ વિકાસનો તબક્કો છે જ્યારે બાળકો ગુસ્સો, અવજ્ઞા અને તીવ્ર લાગણીઓ જેવા મુશ્કેલ વર્તણૂકો દર્શાવવાની સંભાવના ધરાવે છે. આ વાલીપણા વ્યૂહરચના તરીકે ઉપકરણોનો ઉપયોગ વધુ આકર્ષક બનાવી શકે છે.

ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.