નવી દિલ્હી: કેન્દ્રની મોદી સરકારે આજથી દેશભરમાં સિંગલ યુઝ પ્લાસ્ટિક પર પ્રતિબંધ લગાવી (single use plastic ban) દીધો છે. આ અંતર્ગત હવે પ્લાસ્ટિકની બનેલી ઘણી વસ્તુઓ મળતી બંધ થઈ જશે. આ પ્રતિબંધમાં રોજિંદા જીવનમાં ઉપયોગમાં લેવાતી ઘણી (single use plastic ban from 1 july 2022) વસ્તુઓ પણ સામેલ છે, જે હવે જોવા નહીં (single use plastic) મળે. કેન્દ્રીય પર્યાવરણ મંત્રાલયે તે સામાનની યાદી જાહેર કરી છે, જેના પર પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવ્યો છે. સિંગલ યુઝ પ્લાસ્ટિક (single use plastic ban In India) એટલે પ્લાસ્ટિકની બનેલી એવી વસ્તુઓ, જેનો આપણે ફક્ત એક જ વાર ઉપયોગ કરી શકીએ છીએ અથવા તેને ફેંકી શકીએ છીએ અને જે પર્યાવરણને નુકસાન પહોંચાડે છે.
આ પણ વાંચો: લોકો શા માટે અનોખી રિક્ષાની કરી રહ્યા છે મુસાફરી, જાણો કારણ...
સિંગલ યુઝ પ્લાસ્ટિકની આ વસ્તુઓ પર પ્રતિબંધ: પ્લાસ્ટિક કેરી બેગ, પોલિઇથિલિન (75 માઇક્રોનથી ઓછી જાડાઈ), પ્લાસ્ટિકની લાકડીઓ સાથે કાનની કળીઓ, ફુગ્ગાઓ માટે પ્લાસ્ટિકની લાકડી, પ્લાસ્ટિક ફ્લેગ્સ, કેન્ડી સ્ટિક, આઈસ્ક્રીમ સ્ટિક, થર્મોકોલ (પોલીસ્ટાયરીન), પ્લાસ્ટિક પ્લેટ, પ્લાસ્ટિક કપ, પ્લાસ્ટિક ચશ્મા, કાંટા, ચમચી, છરી, સ્ટ્રો, ટ્રે, ફિલ્મ રેપિંગ અથવા સ્વીટ બોક્સ પેકિંગ, આમંત્રણ કાર્ડ, સિગારેટના પેકેટ, પ્લાસ્ટિક અથવા પીવીસી બેનરો 100 માઇક્રોનથી ઓછા, stirrer
સિંગલ યુઝ પ્લાસ્ટિકનો ઉપયોગ કરનારને સજા: મંત્રાલય દ્વારા સ્પષ્ટપણે કહેવામાં આવ્યું છે કે, જો કોઈ સિંગલ યુઝ પ્લાસ્ટિકનો ઉપયોગ કરતું જોવા મળશે તો, તેને સજા કરવામાં આવશે. જેમાં જેલ અને દંડ બંનેનો સમાવેશ થાય છે. એવું કહેવામાં આવ્યું છે કે, પર્યાવરણ સુરક્ષા અધિનિયમ (EPA)ની કલમ 15 હેઠળ સિંગલ યુઝ પ્લાસ્ટિકના ઉપયોગ પર કાર્યવાહી કરવામાં આવશે. રાજ્ય સરકાર સિંગલ યુઝ પ્લાસ્ટિક (SUP) બને છે, આયાત કરે છે, સંગ્રહ કરે છે, વેચે છે કે ગેરકાયદેસર રીતે ક્યાંય ઉપયોગ કરે છે કે કેમ તેના પર કડક નજર રાખશે. હાલમાં એફએમસીજી સેક્ટરને આ પ્રતિબંધમાંથી મુક્તિ આપવામાં આવી છે, પરંતુ પેકિંગ માટે વપરાતું પ્લાસ્ટિક પર્યાવરણની દૃષ્ટિએ યોગ્ય છે, તેનું ધ્યાન રાખવું પડશે.
આ પણ વાંચો: સામૂહિક બળાત્કારના પાંચ આરોપીઓની કરાઇ ધરપકડ
18 ગ્રામ સિંગલ-યુઝ પ્લાસ્ટિક કચરો: પ્રત્યેક વ્યક્તિ દર વર્ષે 18 ગ્રામ સિંગલ-યુઝ પ્લાસ્ટિક કચરો પેદા કરી રહી છે. ભારત વિશે વાત કરીએ તો, કેન્દ્રીય પ્રદૂષણ નિયંત્રણ બોર્ડના સર્વેક્ષણ દર્શાવે છે કે, દેશમાં દરરોજ 26 હજાર ટન પ્લાસ્ટિક કચરો ઉત્પન્ન થાય છે, જેમાંથી માત્ર 60 ટકા છે. એકત્રિત.. બાકીનો કચરો નદી-નાળાઓમાં ભળી જાય છે અથવા પડેલો રહે છે. સેન્ટ્રલ પોલ્યુશન કંટ્રોલ બોર્ડના જણાવ્યા અનુસાર ભારતમાં દર વર્ષે 2.4 લાખ ટન સિંગલ યુઝ પ્લાસ્ટિકનું ઉત્પાદન થાય છે. આ મુજબ દરેક વ્યક્તિ દર વર્ષે 18 ગ્રામ સિંગલ યુઝ પ્લાસ્ટિક વેસ્ટનું ઉત્પાદન કરે છે.
સરકારને નિર્ણય મોકૂફ રાખવાની અપીલ - ઘણી કંપનીઓએ સરકારને સિંગલ યુઝ પ્લાસ્ટિક પર પ્રતિબંધ લગાવવાના નિર્ણયને બદલવાની પણ અપીલ કરી છે. દેશના સૌથી મોટા ડેરી જૂથ અમૂલે થોડા દિવસો પહેલા સરકારને પત્ર લખીને પ્લાસ્ટિક સ્ટ્રો પરના પ્રતિબંધને મુલતવી રાખવા વિનંતી કરી હતી.
આ પણ વાંચો : SMC Plastic Policy : 31 ડિસેમ્બરથી પ્લાસ્ટિકના ફુગ્ગા, ઝંડા, સ્ટીક, બોક્સ, કપ સહિતની વસ્તુઓ પર પ્રતિબંધ
પર્યાવરણને ભારે નુકસાન - સિંગલ યુઝ પ્લાસ્ટિક જેમ કે પોલીથીન, ફોઈલ, સ્ટ્રો વગેરે પર્યાવરણને ઘણું નુકસાન પહોંચાડે છે. આ પ્રકારના પ્લાસ્ટિકને ફરીથી રિસાયકલ કરી શકાતું નથી, જેના કારણે તેના ઉપયોગથી ઘણો કચરો પણ ફેલાય છે.
