નવી દિલ્હી : કન્યાઓ માટે શાળાઓમાં અલગ શૌચાલય અને સેનિટરી નેપકીનની જોગવાઈ અંગેની અરજી પર સુપ્રીમ કોર્ટમાં સુનાવણી થઈ હતી. જેમાં સર્વોચ્ચ અદાલતે કેન્દ્ર સરકારને વિદ્યાર્થિનીની વસતીદીઠ શૌચાલયની સંખ્યા અને સેનિટરી નેપકિન્સના વિતરણમાં એકરૂપતા માટે રાષ્ટ્રીય મોડલ વિકસાવવા જણાવ્યું હતું. વડી અદાલતે સોમવારે કેન્દ્રને સરકારી સહાયિત અને રહેણાંક શાળાઓમાં વિદ્યાર્થિનીની વસતીદીઠ કન્યાઓના શૌચાલયની સંખ્યા માટે રાષ્ટ્રીય મોડલ વિકસાવવા અને સેનેટરી નેપકીનના વિતરણ માટે અપનાવવામાં આવતી પદ્ધતિમાં એકરૂપતા લાવવાનો નિર્દેશ આપ્યો હતો.
સામાજિક કાર્યકર્તા જયા ઠાકુરની અરજી પર સુનાવણી : ભારતના મુખ્ય ન્યાયાધીશ ડીવાય ચંદ્રચુડની અધ્યક્ષતાવાળી અને ન્યાયમૂર્તિ જેબી પારડીવાલા અને મનોજ મિશ્રાની બનેલી બેન્ચ સામાજિક કાર્યકર્તા જયા ઠાકુરની અરજી પર સુનાવણી કરી રહી હતી. અરજીમાં રાજ્યો અને કેન્દ્રને ધોરણ 6 થી 12 સુધીની વિદ્યાર્થિનીઓને મફત સેનિટરી પેડ આપવા અને તમામ સરકારી સહાયિત અને રહેણાંક શાળાઓમાં અલગ લેડીઝ ટોયલેટની સુવિધા સુનિશ્ચિત કરવા નિર્દેશ માંગવામાં આવ્યો હતો.
ડ્રાફ્ટ પોલિસી તૈયાર : કેન્દ્ર સરકારનું પ્રતિનિધિત્વ કરતા વકીલે જણાવ્યું હતું કે સરકારે એકત્રિત કરેલ આ કાર્યવાહીના વિષય સાથે સંબંધિત ડેટા અને દેશભરની શાળાઓમાં જરૂરી વયજૂથની વિદ્યાર્થિનીઓને સેનિટરી નેપકીનના વિતરણ અંગે ડ્રાફ્ટ પોલિસી તૈયાર કરવામાં આવી છે. કેન્દ્રના વકીલે જણાવ્યું હતું કે તમામ હિસ્સેદારોના સૂચનો મેળવવા માટે નીતિને લગતો મુસદ્દો તૈયાર કરવામાં આવ્યો છે અને અંતિમ નીતિ ચાર અઠવાડિયામાં તૈયાર કરવામાં આવશે.
સેનિટરી નેપકીનના વિતરણને લઇ નિર્દેશ : ચીફ જસ્ટિસે કહ્યું, 'અમે કેન્દ્ર સરકારને નિર્દેશ આપીએ છીએ કે તે સુનિશ્ચિત કરે કે સરકારી સહાયિત અને રહેણાંક શાળાઓમાં વિદ્યાર્થિનીની વસતીદીઠ શૌચાલયની સંખ્યા માટે રાષ્ટ્રીય મોડલ સ્થાપિત કરવામાં આવે. ઉપરાંત, સેનિટરી નેપકીનના વિતરણ માટે અપનાવવામાં આવેલી પદ્ધતિઓમાં એકરૂપતા લાવો. નીતિના લિસ્ટિંગનો આગામી તારીખે રિપોર્ટ જાહેર કરવામાં આવશે. ચીફ જસ્ટિસે કહ્યું કે તમિલનાડુ વિદ્યાર્થિનીઓને 18 પેકેટ આપે છે, જેમાં દરેકમાં 6 નેપકિન હોય છે. જે તે વય જૂથની વિદ્યાર્થિનીઓ માટે પૂરતું નથી.
પૂરતો પુરવઠો ઉપલબ્ધ કરાવવામાં આવે : સુપ્રીમ કોર્ટે જણાવ્યું હતું કે ભારતભરમાં શ્રેષ્ઠ નીતિ પર પહોંચવા માટે વિવિધ રાજ્યોમાં અનુસરવામાં આવતી પ્રથાઓ પર યોગ્ય રીતે વિચારણા કરશે. જે સુનિશ્ચિત કરશે કે શાળાઓમાં જરૂરી વય જૂથ અને પદ્ધતિઓમાં મહિલા વિદ્યાર્થીઓને સેનિટરી નેપકિનનો પૂરતો પુરવઠો ઉપલબ્ધ કરાવવામાં આવે.જેની ડિલિવરી માટે સુવિધા આપવામાં આવી છે. કેન્દ્રના વકીલે કહ્યું કે સરકાર દ્વારા તૈયાર કરાયેલ ડ્રાફ્ટ પોલિસી પહેલાથી જ સાર્વજનિક ડોમેનમાં છે.
રાષ્ટ્રીય નીતિ બનાવવા નિર્દેશ : સુપ્રીમ કોર્ટે અગાઉ કેન્દ્રને શાળામાં જતી કિશોરીઓ માટે માસિક સ્રાવની સ્વચ્છતાના માટે તમામ રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો દ્વારા અપનાવવા માટે પ્રમાણભૂત ઓપરેટિંગ પ્રક્રિયા અને રાષ્ટ્રીય મોડલ તૈયાર કરવા જણાવ્યું હતું. એપ્રિલમાં સુપ્રીમે કહ્યું હતું કે આ મુદ્દો ' અત્યંત મહત્વનો ' છે અને કેન્દ્રએ સરકારી અને સહાયિત શાળાઓ સહિતની શાળાઓમાં માસિક સ્વચ્છતાના વ્યવસ્થા પર એક સમાન રાષ્ટ્રીય નીતિના અમલીકરણ માટે તમામ હિતધારકો સાથે સંલગ્ન થવું જોઈએ.
ગરીબ પરિવારની કિશોરીઓની સમસ્યા : જયા ઠાકુરે એડવોકેટ વરિન્દર કુમાર શર્મા દ્વારા દાખલ કરેલી તેમની અરજીમાં જણાવ્યું હતું કે 11 થી 18 વર્ષની વયની કિશોરીઓ જેઓ ગરીબ પરિવારોમાંથી આવે છે, તેમને શિક્ષણ મેળવવામાં ગંભીર મુશ્કેલીઓનો સામનો કરવો પડે છે, કારણ કે શિક્ષણની પહોંચ મર્યાદિત છે. સ્વતંત્રતાનો અભાવ છે, જે બંધારણની કલમ 21A હેઠળ બંધારણીય અધિકાર છે.
