નવી દિલ્હી: પંજાબ, દિલ્હી અને પશ્ચિમ બંગાળના આરોપોનો સામનો કરી રહેલા રક્ષા મંત્રાલયે રવિવારે સ્પષ્ટતા કરી હતી કે પ્રજાસત્તાક દિવસની પરેડમાં તેમની ઝાંખીઓનો સમાવેશ કરવામાં આવ્યો ન હતો કારણ કે તે આ વર્ષની ઝાંખીની સર્વોચ્ચ થીમ સાથે અનુરૂપ ન હતી.
કેવી રીતે કરાય છે ઝાંખીની પસંદગી: રક્ષા મંત્રાલયે જણાવ્યું હતું કે “પ્રજાસત્તાક દિવસની પરેડમાં ભાગ લેવા માટે ઝાંખીઓની પસંદગી માટે એક સ્થાપિત સિસ્ટમ છે. મંત્રાલય તમામ રાજ્યો, કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો (UTs), કેન્દ્રીય મંત્રાલયો અને વિભાગો પાસેથી ટેબ્લો દરખાસ્તો આમંત્રિત કરે છે. ટેબ્લો માટે મળેલી દરખાસ્તોનું મૂલ્યાંકન ટેબ્લોની પસંદગી માટે નિષ્ણાત સમિતિની બેઠકોમાં કરવામાં આવે છે. તેમાં કલા, સંસ્કૃતિ, ચિત્ર, શિલ્પ, સંગીત, સ્થાપત્ય, કોરિયોગ્રાફી વગેરે ક્ષેત્રોની પ્રતિષ્ઠિત હસ્તીઓનો સમાવેશ થાય છે. નિષ્ણાત સમિતિ તેની ભલામણો કરતાં પહેલા થીમ, ખ્યાલ, ડિઝાઇન અને તેની વિઝ્યુઅલ અસરના આધારે દરખાસ્તોની તપાસ કરે છે. પરેડના કુલ સમયગાળામાં ટેબ્લોક્સ માટે ફાળવવામાં આવેલા સમયને કારણે નિષ્ણાત સમિતિ દ્વારા ટેબ્લોક્સનું શોર્ટલિસ્ટિંગ કરવામાં આવે છે, જેનાથી પરેડમાં શ્રેષ્ઠ ટેબ્લોક્સની ભાગીદારી સુનિશ્ચિત થાય છે.
પંજાબ અને પશ્ચિમ બંગાળની કેમ ન થઈ પસંદગી: ગણતંત્ર દિવસની પરેડ માટે પંજાબ અને પશ્ચિમ બંગાળ સહિત 30 રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોએ તેમાં ભાગ લેવાની ઈચ્છા વ્યક્ત કરી હતી. દર વર્ષની જેમ આ 30 રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોમાંથી ફક્ત 15-16 જ આખરે પ્રજાસત્તાક દિવસની પરેડમાં તેમની ઝાંખી રજૂ કરવા માટે પસંદ કરવામાં આવશે. તેમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે નિષ્ણાત સમિતિની બેઠકના પ્રથમ ત્રણ રાઉન્ડમાં પંજાબની ઝાંખીના પ્રસ્તાવ પર વિચાર કરવામાં આવ્યો હતો. મીટિંગના ત્રીજા રાઉન્ડ પછી આ વર્ષની ઝાંખીને સમિતિ દ્વારા વધુ વિચારણા માટે આગળ લઈ જઈ શકાઈ ન હતી કારણ કે તે વ્યાપક વિષયો સાથે સુસંગત ન હતી. જો કે, નિષ્ણાત સમિતિની બેઠકના પ્રથમ બે રાઉન્ડમાં પશ્ચિમ બંગાળના ટેબ્લોના પ્રસ્તાવ પર વિચાર કરવામાં આવ્યો હતો. મીટિંગના બીજા રાઉન્ડ પછી, આ વર્ષનો ટેબ્લો વધુ વિચારણા માટે આગળ લઈ શકાયો ન હતો કારણ કે તે વ્યાપક થીમ્સ સાથે સુસંગત ન હતો.
રક્ષા મંત્રાલયે આરોપોને ફગાવ્યા: પાછલા કેટલાક વર્ષોમાં, 2017 થી 2022 સુધીના આઠ વર્ષમાં પંજાબની ઝાંખી છ વખત ગણતંત્ર દિવસની પરેડ માટે પસંદ કરવામાં આવી હતી. જ્યારે પશ્ચિમ બંગાળની ઝાંખી 2016, 2017, 2019, 2021 અને 2023માં આઠ વર્ષમાં પાંચ વખત પસંદ કરવામાં આવી હતી. રક્ષા મંત્રાલયે સ્પષ્ટતા કરી હતી કે રાજ્યો સાથે સમાન વ્યવહાર કરવામાં આવે છે, તેથી તે જરૂરી છે કે રાજ્યોને એક ફોર્મ્યુલા મુજબ તેમની ઝાંખી દર્શાવવાની તક આપવામાં આવે. ભારત સરકાર તમામ રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોને સામેલ કરતો ત્રણ વર્ષનો કાર્યક્રમ તૈયાર કરી રહી છે, જે તમામ સાથે શેર કરવામાં આવશે. તેથી, આ રાજ્યો દ્વારા કરવામાં આવેલા આરોપો પાયાવિરોણા છે.
વધુમાં જે રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોને પ્રજાસત્તાક દિવસની પરેડ માટે પસંદ કરવામાં આવ્યાં નથી, તેમને 23-31 જાન્યુઆરી દરમિયાન લાલ કિલ્લા ખાતે ભારત પર્વમાં રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો સાથે કરાયેલા એમઓયુ અનુસાર તેમની ટેબ્લો પ્રદર્શિત કરવા માટે આમંત્રિત કરવામાં આવી શકે છે.
