અમદાવાદ: મર્યાદા પુરૂષોત્તમ શ્રી રામ, (Lord Shri Ram) યુગપુરુષ શ્રી કૃષ્ણ (Lord Krishna) અને શ્રીમદ ભાગવત ગીતાની ફિલસૂફીએ હંમેશા વિશ્વ સમક્ષ એક આદર્શ બનાવ્યો છે. જગત સમક્ષ મુકેલા વિચારોમાંથી (positive thoughts to welcome the new year) મનુષ્યને સતત સુખમય જીવન જીવવાની પ્રેરણા મળી છે. તેમની પાસેથી આ બાબતો શીખીને તમે તમારા જીવનને વધુ સુંદર બનાવી શકો છો.
જીવન એક સંઘર્ષ છેઃ શ્રી કૃષ્ણનો જન્મ જેલમાં થયો હતો. તેનો જન્મ થતાં જ તેને યમુના પાર કરીને ગોકુલમાં લઈ જવામાં આવ્યો. ત્રીજા દિવસે પુતના મારવા આવી. અહીંથી શરૂ થયેલો સંઘર્ષ મૃતદેહ છોડતા પહેલા દ્વારકામાં ડૂબી ગયો ત્યાં સુધી ચાલ્યો હતો. કૃષ્ણનું જીવન કહે છે, તમે જે પણ છો, દુનિયામાં આવશો, હંમેશા સંઘર્ષ રહેશે. ભગવાન પણ માનવ જીવનમાં આવી શકતા નથી અને દુન્યવી પડકારોથી બચી શકતા નથી. કૃષ્ણએ ક્યારેય કોઈ બાબતે ફરિયાદ કરી નથી. તેઓ જીવ્યા અને દરેક પરિસ્થિતિ પર વિજય મેળવ્યો. પરિસ્થિતિથી ભાગશો નહીં, તેની સામે અડગ રહો, શ્રી કૃષ્ણ કહે છે. કારણ કે કામ એ માનવ જીવનનું પ્રથમ કર્તવ્ય છે. આપણે આપણાં કાર્યો દ્વારા જ પ્રતિકૂળતાને દૂર કરી શકીએ છીએ.
અભ્યાસ સર્જનાત્મક હોવો જોઈએ: કૃષ્ણએ મધ્યપ્રદેશના ઉજ્જૈનમાં ઋષિ સાંદીપનીના આશ્રમમાં રહીને તેમનું શિક્ષણ પૂર્ણ કર્યું. તેણે 64 દિવસમાં 64 કળામાં નિપુણતા મેળવી હોવાનું કહેવાય છે. વૈદિક જ્ઞાન ઉપરાંત તેમણે કળા શીખી. શિક્ષણ એવું હોવું જોઈએ કે જેનાથી આપણા વ્યક્તિત્વનો સર્જનાત્મક વિકાસ થાય. સંગીત, નૃત્ય, યુદ્ધ સહિતની 64 કળા કૃષ્ણના વ્યક્તિત્વનો ભાગ છે. જ્ઞાન સાથે ખાલી જગ્યાઓ ન ભરો. સંદેશ આપવામાં આવ્યો છે કે તેઓ એવી શૈક્ષણિક પદ્ધતિ અપનાવે જે તેમની સર્જનાત્મકતાને નવા આયામો આપે.
સંબંધ એ જીવન છે: કૃષ્ણે જીવનભર જેમને પોતાનો માનતા હતા તેમનો સંગ છોડ્યો ન હતો. મહાભારત કહે છે કે તે યુવાનીમાં અર્જુનને મળ્યો હતો. પરંતુ અર્જુન સાથેનો તેમનો સંબંધ હંમેશા હૃદયનો હતો. સુદામા હોય કે ઉદ્ધવ. જેમને કૃષ્ણ પોતાના માનતા હતા, તેમને જીવનભર સાથ આપ્યો હતો. કૃષ્ણે સંબંધ માટે ઘણી લડાઈઓ લડી. અને ઘણી લડાઈઓ ફક્ત સંબંધો દ્વારા જ જીતવામાં આવે છે. તેમનો સીધો સંદેશ છે કે સંબંધો એ સંસારી માણસની સૌથી મોટી સંપત્તિ છે. જો કોઈની પાસે સંબંધોની ગુણવત્તા નથી, તો તે વ્યક્તિ દુનિયા માટે બિનજરૂરી છે. તેથી તમારા સંબંધને તમારા હૃદયથી જીવો, તમારા માથાથી નહીં.
સ્ત્રીઓ માટે સન્માન જરૂરી: નરકાસુર રાક્ષસનો આતંક હતો. તેણે લગભગ 16 હજાર 100 મહિલાઓને પોતાના મહેલમાં કેદ કરી. તેને મહિલાઓ પર બળાત્કાર કરવામાં આનંદ આવતો હતો. કૃષ્ણે તેને મારી નાખ્યો. તમામ મહિલાઓને મુક્ત કરવામાં આવી હતી. પરંતુ સામાજિક અસ્વસ્થતા અસ્તિત્વમાં હતી. એ સ્ત્રીઓને દત્તક લેનાર કોઈ નહોતું. તેના પરિવારે તેને ખરાબ વ્યક્તિ તરીકે છોડી દીધો. આવી સ્થિતિમાં કૃષ્ણ આગળ આવ્યા. તમામ 16 હજાર 100 મહિલાઓને પત્નીનો દરજ્જો આપવામાં આવ્યો હતો. તેમને સમાજમાં સન્માન સાથે જીવવા માટે સ્થાન આપવામાં આવ્યું હતું. કૃષ્ણએ હંમેશા સ્ત્રીને શક્તિ ગણાવી છે, તેનું સન્માન કરવા તૈયાર રહો. આખું મહાભારત માત્ર મહિલાઓના સન્માન માટે જ લડવામાં આવ્યું હતું. તેથી, આસપાસની બધી સ્ત્રીઓનો આદર કરો.
મનને શાંત અને સ્થિર રાખોઃ પાંડવોના રાજસૂર્ય યજ્ઞમાં શિશુપાલે કૃષ્ણને અપમાનિત કરવાનું ચાલુ રાખ્યું હતું. તે નાનો ભાઈ હતો, પણ તેણે સીમાઓ તોડી નાખી. આખી સભા ચોંકી ગઈ હતી, કેટલાક ગુસ્સે હતા પણ કૃષ્ણ શાંત હતા, હસતા હતા. જ્યારે દુર્યોધન શાંતિના દૂત તરીકે ગયો ત્યારે તેનું અપમાન થયું. કૃષ્ણ મૌન રહ્યા. જો આપણું મન સ્થિર હોય, મન શાંત હોય તો જ આપણે કોઈપણ યોગ્ય નિર્ણય લઈ શકીએ છીએ. અકસ્માતો હંમેશા જુસ્સાથી થાય છે, એ જ કૃષ્ણ શીખવે છે. પ્રતિકૂળ પરિસ્થિતિઓમાં પણ ક્યારેય વિચલિત ન થવાનો ગુણ કૃષ્ણ કરતાં વધુ સારી રીતે કોઈ જાણતું નથી.
સમાન વ્યવહાર શ્રેષ્ઠ છે: દરેક સાથે સમાન વ્યવહાર કરવો એ રામાયણનો સૌથી મોટો પાઠ છે. ભગવાન રામે જીવનભર દરેક સાથે સમાન વ્યવહાર કર્યો. તેમણે ક્યારેય જાતિ, ધર્મ, લિંગ વગેરે જેવા ભેદભાવ ધરાવતા લોકોને જોયા નથી. તે દરેક સાથે સમાન રીતે વર્ત્યા. તેમણે પ્રકૃતિ અને માણસ વચ્ચે એક નવો સંબંધ બનાવ્યો, જેમાં તેમણે ફિલસૂફી શીખવી કે સાચો માણસ તે છે જે બધાને સમાન રીતે વર્તે છે.
પ્રતિષ્ઠા એ જીવનની શક્તિ છે: ભગવાન રામે તેમના સમગ્ર જીવનમાં ક્યારેય સન્માનનું ઉલ્લંઘન કર્યું નથી, તેથી તેઓ ભગવાન શ્રી રામ, પ્રતિષ્ઠાના સર્વોચ્ચ પુરુષોત્તમ બન્યા. વળી, તેઓ હંમેશા શિસ્તબદ્ધ રહેતા. સુખી જીવન માટે શિસ્ત ખૂબ જ જરૂરી છે. જીવનના સંઘર્ષોનો સામનો કરવાની શક્તિ ગૌરવ આપે છે અને માર્ગ-અવરોધી પ્રવાસી માટે માર્ગદર્શક સાધન બને છે. સુખી જીવન માટે સન્માન અને અનુશાસન ખૂબ જ જરૂરી છે.
સમર્પણમાં સંતોષ આપે છેઃ કોઈ પણ કાર્ય પૂર્ણ કરવા માટે હંમેશા સમર્પિત રહેવું જોઈએ. આના દ્વારા તે આગળનો રસ્તો શોધી શકે છે અને જીવનમાં જે બનવા માંગે છે તે બની શકે છે. જીવનમાં પ્રગતિ કરવા માટે તમારે સખત મહેનત કરવી પડશે અને તે કાર્યમાં સંપૂર્ણ સમર્પિત રહેવું પડશે. હનુમાનજીનો ભગવાન રામ પ્રત્યેનો પ્રેમ અને નિઃસ્વાર્થ સેવા આપણને આરાધ્યાના ચરણોમાં નિર્વિવાદપણે સમર્પણ કરવાનું શીખવે છે.
ક્રોધ પર કાબુ: ગીતા કહે છે કે, ક્રોધ મૂંઝવણ પેદા કરે છે, તેથી બુદ્ધિ બેચેન બની જાય છે. મૂંઝાયેલો માણસ તેના માર્ગથી ભટકે છે. પછી માણસને એકલો છોડીને તમામ તર્ક ખોવાઈ જાય છે. એટલા માટે તમારે તમારા ગુસ્સા પર કાબૂ રાખવો જોઈએ.સારા કાર્યો કરોઃ ભગવાન કૃષ્ણે ગીતામાં કહ્યું છે કે વ્યક્તિને તેના કર્મોનું ફળ મળે છે. એટલા માટે હંમેશા સારા કાર્યો કરવા જોઈએ. ગીતામાં જણાવેલી આ વાતોનું દરેક વ્યક્તિએ પોતાના જીવનમાં પાલન કરવું જોઈએ.
આત્મનિરીક્ષણ: ભગવાન કૃષ્ણ કહે છે, આત્મનિરીક્ષણ દ્વારા તમારી જાતને જાણો. કારણ કે જ્યારે તમે તમારી જાતને જાણશો ત્યારે જ તમે તમારી ક્ષમતાને સમજી શકશો. જ્ઞાનની તલવારથી અજ્ઞાનને કાપીને અલગ કરવું પડશે. જ્યારે વ્યક્તિ તેની ક્ષમતાનું મૂલ્યાંકન કરે છે, ત્યારે જ તેને બચાવી શકાય છે. મૃત્યુ એક સત્ય : ભગવાન કૃષ્ણ કહે છે કે મૃત્યુ એક અનિવાર્ય સત્ય છે, પરંતુ માત્ર આ શરીર જ નશ્વર છે. આત્મા અમર છે, આત્માને કોઈ કાપી શકતું નથી, અગ્નિ તેને બાળી શકતી નથી અને પાણી તેને ભીંજવી શકતું નથી. જેમ એક વસ્ત્રને બીજામાં બદલી શકાય છે, તેમ આત્મા એક શરીર છોડીને બીજામાં પ્રવેશ કરે છે.
