નવી દિલ્હીઃ 'એક દેશ, એક ચૂંટણી'ની ચર્ચા જોરમાં છે. એક દિવસ પહેલા સરકારે સંસદનું વિશેષ સત્ર બોલાવવાની જાહેરાત કરી હતી. સૂત્રોનું કહેવું છે કે આ સત્રમાં એક દેશ, એક ચૂંટણી પર ચર્ચા થઈ શકે છે. મોદી સરકારે આ મામલાની તપાસ માટે પૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ રામનાથ કોવિંદની અધ્યક્ષતામાં એક સમિતિની રચના કરી હતી. મળતી માહિતી મુજબ સમિતિ આ વિષયને લઈને કાયદાકીય પાસાઓ પર વિચાર કરશે. આ સાથે સમિતિ સામાન્ય લોકો, કાયદાકીય બાબતોના નિષ્ણાતો અને રાજકીય પક્ષો સહિત અન્ય વ્યક્તિઓ સાથે પણ પરામર્શ કરશે.
-
#WATCH | On 'One nation, One election', Union Parliamentary Affairs Minsiter Pralhad Joshi says "Right now, a committee has been constituted. A report of the committee will come out which be discussed. The Parliament is mature, and discussions will take place, there is no need to… pic.twitter.com/iITyAacPBq
— ANI (@ANI) September 1, 2023 " class="align-text-top noRightClick twitterSection" data="
">#WATCH | On 'One nation, One election', Union Parliamentary Affairs Minsiter Pralhad Joshi says "Right now, a committee has been constituted. A report of the committee will come out which be discussed. The Parliament is mature, and discussions will take place, there is no need to… pic.twitter.com/iITyAacPBq
— ANI (@ANI) September 1, 2023#WATCH | On 'One nation, One election', Union Parliamentary Affairs Minsiter Pralhad Joshi says "Right now, a committee has been constituted. A report of the committee will come out which be discussed. The Parliament is mature, and discussions will take place, there is no need to… pic.twitter.com/iITyAacPBq
— ANI (@ANI) September 1, 2023
ચર્ચા કરવા માટે એક સમિતિની રચના: સમિતિ અંગે સંસદીય કાર્ય મંત્રી પ્રહલાદ જોશીએ કહ્યું કે, આ અંગે હોબાળો કરવાની જરૂર નથી, હવે સમિતિની રચના કરવામાં આવી છે, તે તેના પર વિચારણા કરશે, રિપોર્ટ આપશે અને ત્યાર બાદ તેના પર વિગતવાર ચર્ચા કરવામાં આવશે. તેમણે કહ્યું કે આપણે વિશ્વના સૌથી મોટા અને સૌથી જૂના લોકતંત્ર છીએ, લોકશાહીના હિતમાં જે નવી બાબતો આવે છે તેની ચર્ચા થવી જોઈએ. ચર્ચા કરવા માટે એક સમિતિની રચના કરવામાં આવી છે.
-
#WATCH | Uttar Pradesh CM Yogi Adityanath on 'One Nation, One Election'
— ANI (@ANI) September 1, 2023 " class="align-text-top noRightClick twitterSection" data="
"It is a praiseworthy effort. On behalf of the people of UP, I express gratitude towards the PM for this. 'One nation, one election' is the necessity of the day. During the process of elections, development… pic.twitter.com/pM6mYdSz3S
">#WATCH | Uttar Pradesh CM Yogi Adityanath on 'One Nation, One Election'
— ANI (@ANI) September 1, 2023
"It is a praiseworthy effort. On behalf of the people of UP, I express gratitude towards the PM for this. 'One nation, one election' is the necessity of the day. During the process of elections, development… pic.twitter.com/pM6mYdSz3S#WATCH | Uttar Pradesh CM Yogi Adityanath on 'One Nation, One Election'
— ANI (@ANI) September 1, 2023
"It is a praiseworthy effort. On behalf of the people of UP, I express gratitude towards the PM for this. 'One nation, one election' is the necessity of the day. During the process of elections, development… pic.twitter.com/pM6mYdSz3S
અમિત શાહે શું કહ્યું: સરકારના ઘણા વરિષ્ઠ મંત્રીઓ પણ અલગ-અલગ પ્રસંગે આના પક્ષમાં નિવેદન આપી ચુક્યા છે. ગૃહમંત્રી અમિત શાહે પોતે આ વર્ષે ફેબ્રુઆરીમાં કહ્યું હતું કે હવે એક દેશ, એક ચૂંટણી માટે શ્રેષ્ઠ સમય છે. તેમણે એમ પણ કહ્યું હતું કે પંચાયતથી લઈને સંસદ સુધીની ચૂંટણી એક સાથે થઈ શકે છે. ANIને આપેલા ઈન્ટરવ્યુમાં શાહે તમામ પક્ષોને આ મુદ્દા પર વિચાર કરવા કહ્યું હતું. કાયદા પંચે પણ આ અંગે પોતાનો અભિપ્રાય આપી દીધો છે. યુપીના મુખ્યમંત્રી યોગી આદિત્યનાથે આ નિર્ણયને આવકાર્યો છે.
કાયદા પંચનું સૂચન: કાયદા પંચે 2018માં વન નેશન, વન ઈલેક્શનનું સૂચન કર્યું હતું. પંચે કહ્યું હતું કે જો આવું થશે તો દેશના આર્થિક, સામાજિક અને વહીવટી વિકાસ માટે સારું રહેશે અને દેશને સતત ચૂંટણી મોડમાં રહેવાની જરૂર નહીં રહે. આયોગે પોતાના સૂચનમાં કહ્યું હતું કે આનાથી પૈસાની પણ બચત થશે, લોકોના સમયની પણ બચત થશે, રાજ્ય અને કેન્દ્ર સરકારો વિકાસ પર ધ્યાન આપી શકશે અને સરકારી નીતિઓને વધુ સારી રીતે લાગુ કરવા માટે સંપૂર્ણ સમય મળશે.
2019માં વિરોધ પક્ષોનો વિરોધ: કાયદા પંચના આ સૂચનોને ગંભીરતાથી ધ્યાનમાં લેવાયા હતા. તે સમયે મીડિયામાં પણ તેની ચર્ચા થઈ હતી. ત્યારે પણ વિરોધ પક્ષોએ તેનો વિરોધ કર્યો હતો. સરકાર આ બાબતે ગંભીર દેખાતી હતી. પરંતુ કાયદાકીય અડચણોને કારણે સરકાર ઢીલી બની હતી. તેમજ આગામી વર્ષ 2019માં લોકસભાની ચૂંટણી યોજાવાની હતી. આ અંગે તમામ રાજકીય પક્ષોના મત અલગ-અલગ હતા. તેઓ એક થઈ શક્યા નહીં. આ વખતે રાજકીય પક્ષો એક થશે કે કેમ તે હજુ સુધી કોઈને ખબર નથી. અને વિરોધ પક્ષોએ જે રીતે પ્રતિક્રિયા આપી છે તેના આધારે કહી શકાય કે તેઓ આ વખતે પણ આ મુદ્દે વિરોધ કરશે. આવી સ્થિતિમાં સરકાર સામે એક મોટો પડકાર હશે કે તેણે સર્વસંમતિ કેવી રીતે બનાવવી.
પૂર્વ મુખ્ય ચૂંટણી કમિશનરે શું કહ્યું?:
-
#WATCH | 'One Nation, One Election', Former Chief Election Commissioner OP Rawat says, "...There is one difficulty in the present situation & that is to make amendment in the constitution & law. It is the government's responsibility to make those amendments through the… pic.twitter.com/H8TzafCGQN
— ANI (@ANI) September 1, 2023 " class="align-text-top noRightClick twitterSection" data="
">#WATCH | 'One Nation, One Election', Former Chief Election Commissioner OP Rawat says, "...There is one difficulty in the present situation & that is to make amendment in the constitution & law. It is the government's responsibility to make those amendments through the… pic.twitter.com/H8TzafCGQN
— ANI (@ANI) September 1, 2023#WATCH | 'One Nation, One Election', Former Chief Election Commissioner OP Rawat says, "...There is one difficulty in the present situation & that is to make amendment in the constitution & law. It is the government's responsibility to make those amendments through the… pic.twitter.com/H8TzafCGQN
— ANI (@ANI) September 1, 2023
એક સાથે ચૂંટણી ક્યારે યોજાઈ?: દેશમાં ક્યારેય એકસાથે ચૂંટણી યોજાઈ ન હતી. દેશની આઝાદી બાદ 1952માં પ્રથમ વખત સામાન્ય ચૂંટણીઓ યોજાઈ હતી. આ જ વર્ષે તમામ રાજ્યોમાં પણ ચૂંટણી યોજાઈ હતી. તે પછી, 1957, 1962 અને 1967માં લોકસભા અને વિધાનસભાની ચૂંટણીઓ એકસાથે યોજાઈ. પરંતુ, 1967થી પરિસ્થિતિ બદલાવા લાગી. ઘણા રાજ્યોમાં કોંગ્રેસને બહુમતી મળી ન હતી અને તે પછી જે રાજ્યોમાં ગઠબંધનની સરકારો બની હતી ત્યાં તેઓ કાયમી ધોરણે સરકારને આગળ લઈ શક્યા નથી. આવી સ્થિતિમાં વિધાનસભા અને લોકસભાની ચૂંટણી અલગ-અલગ થઈ ગઈ હતી.
શું આ શક્ય છે: આ બિલ પાસ થવા માટે દેશના અડધાથી વધુ રાજ્યોએ તેમની મંજૂરી આપવી પડશે. હાલમાં 16 રાજ્યોમાં ભાજપ અને તેના સહયોગી પક્ષોની સરકારો છે. તેથી આ મોરચે મોદી સરકારની જીત નિશ્ચિત માનવામાં આવે છે. તેના માટે બિલ પાસ કરાવવું મુશ્કેલ નહીં હોય. પરંતુ સમસ્યા એ હશે કે જ્યાં રાજ્ય સરકારોના કાર્યકાળમાં હજુ ઘણો સમય બાકી છે. શું ત્યાંની સરકારો વિધાનસભાના અકાળ વિસર્જનને મંજૂરી આપશે? આ બહુ મોટો પ્રશ્ન છે.
-
#WATCH | On 'One nation, One election', former Madhya Pradesh CM and Congress leader Kamal Nath says "For this, not just an amendment in the Constitution but also approval of states is also needed. In BJP-ruled states like Haryana and Maharashtra, they can decide and pass a… pic.twitter.com/USVa07ZXOG
— ANI (@ANI) September 1, 2023 " class="align-text-top noRightClick twitterSection" data="
">#WATCH | On 'One nation, One election', former Madhya Pradesh CM and Congress leader Kamal Nath says "For this, not just an amendment in the Constitution but also approval of states is also needed. In BJP-ruled states like Haryana and Maharashtra, they can decide and pass a… pic.twitter.com/USVa07ZXOG
— ANI (@ANI) September 1, 2023#WATCH | On 'One nation, One election', former Madhya Pradesh CM and Congress leader Kamal Nath says "For this, not just an amendment in the Constitution but also approval of states is also needed. In BJP-ruled states like Haryana and Maharashtra, they can decide and pass a… pic.twitter.com/USVa07ZXOG
— ANI (@ANI) September 1, 2023
ગઠબંધનની સરકાર હોય તો: બીજી વાત એ છે કે જો રાજ્યમાં ગઠબંધનની સરકાર હોય અને કોઈ તેમની પાસેથી સમર્થન પાછું ખેંચે તો મધ્યસત્ર ચૂંટણી થશે કે નહીં. અને જો ચૂંટણી થાય તો તેમનો કાર્યકાળ કેટલો લાંબો હશે, પાંચ વર્ષનો રહેશે કે બાકીનો કાર્યકાળ. અથવા તેને રાજ્યપાલ અથવા રાષ્ટ્રપતિ શાસન હેઠળ લાવવામાં આવશે. આ મુદ્દાઓને ધ્યાનમાં લેવાના બાકી છે. આ તમામ પ્રશ્નો બંધારણીય છે.
-
VIDEO | "First a report should be tabled in Parliament and then a positive discussion should take place on it," says Congress leader @ssrajputINC after Centre forms a committee to explore the possibility of 'one nation one election'. pic.twitter.com/tttVja145S
— Press Trust of India (@PTI_News) September 1, 2023 " class="align-text-top noRightClick twitterSection" data="
">VIDEO | "First a report should be tabled in Parliament and then a positive discussion should take place on it," says Congress leader @ssrajputINC after Centre forms a committee to explore the possibility of 'one nation one election'. pic.twitter.com/tttVja145S
— Press Trust of India (@PTI_News) September 1, 2023VIDEO | "First a report should be tabled in Parliament and then a positive discussion should take place on it," says Congress leader @ssrajputINC after Centre forms a committee to explore the possibility of 'one nation one election'. pic.twitter.com/tttVja145S
— Press Trust of India (@PTI_News) September 1, 2023
રાજકીય વિશ્લેષકોનું શું કહેવું: માને છે કે મોદી સરકારના આ પગલાથી ભારત ગઠબંધનના ઘટક પક્ષોમાં મૂંઝવણ ઊભી થઈ શકે છે. મતલબ કે લેફ્ટ, ટીએમસી અને કોંગ્રેસ એકબીજા સાથે નથી. ઓછામાં ઓછું પશ્ચિમ બંગાળ અને કેરળમાં આ સ્થિતિ છે. આવી સ્થિતિમાં જો આ રાજ્યોમાં એક સાથે ચૂંટણી યોજાય તો તેઓ શું કરશે? શું તેમના માટે લોકસભાની ચૂંટણી એકસાથે લડવી અને વિધાનસભાની ચૂંટણી અલગથી લડવી શક્ય છે? આ વ્યવહારુ નહીં હોય. એટલા માટે મોદી સરકારના આ પાસા ભારતને નિશાન બનાવી રહ્યા છે. ભારતના ઘટક પક્ષો મુશ્કેલ સ્થિતિમાં આવી શકે છે.
