પટનાઃ 23 જૂનની સભામાં મોદી વિરુદ્ધ વિપક્ષનું ચિત્ર જોવા મળશે, પરંતુ વિપક્ષી એકતાના અભિયાનમાં આવા અનેક સવાલો છે જેનો સામનો કરવો પડશે. વિપક્ષી એકતાનો ચહેરો કોણ છે? કોઈ કોમન મિનિમમ પ્રોગ્રામ હશે? શું TMC, કોંગ્રેસ, AAP અને SP જેવા પક્ષો એકબીજા સાથે સમાધાન કરી શકશે? સાથે જ સીટ શેરિંગ સૌથી મોટો પડકાર બની શકે છે. તેનાથી વધુ કોંગ્રેસ અન્યને સ્થાન આપશે?
વિપક્ષી એકતાનો ચહેરો કોણ?: 2014થી દેશમાં લોકસભાની ચૂંટણી મોદીના ચહેરાના નામે જીતવામાં આવી રહી છે. 2014ની લોકસભા ચૂંટણીમાં ભાજપે 282 બેઠકો જીતી હતી અને 2019ની લોકસભા ચૂંટણીમાં ભાજપે 303 બેઠકો જીતી હતી. 2019 માં, એકલા હિન્દી હાર્ટલેન્ડમાં, મોદીના નેતૃત્વ હેઠળ, ભાજપે લગભગ 50 ટકા વોટ શેર સાથે 141 બેઠકો જીતી હતી.
રાહુલને PM બનાવવા માંગે છે કોંગ્રેસ: કોંગ્રેસ પાર્ટીનો પણ પોતાનો એજન્ડા છે. જ્યાં કોંગ્રેસ પાર્ટી રાહુલ ગાંધીને વડાપ્રધાન બનાવવા માંગે છે તો બીજી તરફ બંગાળની પંચાયત ચૂંટણીમાં હિંસા રોકવાના એજન્ડા પર ચર્ચા કરવા માંગે છે. સાથે જ JDU પણ પોતાના એજન્ડા પર કામ કરી રહી છે. નીતીશ કુમાર ઈચ્છે છે કે રાષ્ટ્રીય સ્તરે ભાજપને હરાવવા માટે સમગ્ર વિપક્ષે ભાજપ સામે ઉમેદવાર આપવો જોઈએ.
શું કોઈ કોમન મિનિમમ પ્રોગ્રામ હશે?: રાષ્ટ્રવાદી કોંગ્રેસ પાર્ટીના વડા શરદ પવારે વિપક્ષી પક્ષોની બેઠક પહેલા જ કહ્યું હતું કે તેઓ નરેન્દ્ર મોદી સરકારનો વિકલ્પ પૂરો પાડવા માટે તમામ વિપક્ષી પક્ષોને સામાન્ય લઘુત્તમ કાર્યક્રમના આધારે એકતા રચવા માટે સમજાવશે. પરંતુ હવે આ અંગે પણ સર્વસંમતિ નથી. બિહાર સરકારના મંત્રી વિજય કુમાર ચૌધરીએ સ્પષ્ટ કર્યું છે કે હાલમાં આ પ્રકારના કાર્યક્રમનું આયોજન કરવાનો કોઈ નિર્ણય લેવામાં આવ્યો નથી.
વિરોધાભાસ દૂર કરવો સરળ નથી: વિરોધ પક્ષો વચ્ચેના વિરોધાભાસને દૂર કરવું સરળ નથી. કેન્દ્ર દ્વારા પસાર કરવામાં આવેલા વટહુકમથી દિલ્હી સરકારની મોટાભાગની સત્તાઓ સમાપ્ત થઈ રહી છે. AAP આ મુદ્દે વિપક્ષનું સમર્થન ઈચ્છે છે. તે જ સમયે, કોંગ્રેસ આ મુદ્દે ખુલ્લેઆમ કંઈપણ કહેવાથી બચી રહી છે. તે જ સમયે, સમાજવાદી પાર્ટી અને મમતાની ટીએમસી વચ્ચે તાલમેલ સાધવો મુશ્કેલ કામ હશે.
શું સાથી પક્ષો એકબીજા સાથે સમાધાન કરી શકશે: વિપક્ષી એકતા અંગે પક્ષોની બેઠક માત્ર પ્રથમ પગલું છે. TMC, કોંગ્રેસ, AAP અને SP જેવા પક્ષો એકબીજા સાથે સમાધાન કરી શકશે તેવી આશા ઓછી છે. આ તમામ પક્ષો એકબીજા સામે લડવાનો ઇતિહાસ ધરાવે છે અથવા ગઠબંધનના ખરાબ અનુભવો ધરાવે છે. ઉદાહરણ તરીકે, ગયા વર્ષે, મમતા બેનર્જીએ રાષ્ટ્રપતિની ચૂંટણી માટે સંયુક્ત ઉમેદવાર પર સર્વસંમતિ સાધવા માટે વિરોધ પક્ષોની બેઠક બોલાવી હતી, પરંતુ કોંગ્રેસ તરફથી સમર્થન મળ્યું ન હતું. બીજી તરફ, AAP પાર્ટી કોંગ્રેસના મતોને પોતાના ખાતામાં લાવીને મહદઅંશે પોતાની ઓળખ ઉભી કરવામાં સફળ રહી છે. બીજી તરફ અખિલેશ યાદવનો કોંગ્રેસ સાથે ગઠબંધનનો અનુભવ સારો રહ્યો નથી.
શું સીટ વહેંચણી સૌથી મોટો પડકાર બનશે?: TMC અને AAP સાથે કોંગ્રેસના સંબંધોના ઈતિહાસ પર નજર કરીએ તો દિલ્હી અને પશ્ચિમ બંગાળમાં વિપક્ષી એકતા કોઈ મોટા પડકારથી ઓછી નથી. તેમજ ઝારખંડ, કેરળ અને યુપી જેવા રાજ્યોમાં સીટ વહેંચણીનો મામલો અટકી શકે છે. આ અંગે પણ ઘણું વિચારમંથન થશે. આ રાજ્યોમાં કુલ 130 સીટો છે.
નવીન પટનાયક અને કેસીઆરએ અંતર રાખ્યું: આ સિવાય ઓડિશા અને તેલંગાણા જેવા રાજ્યોમાં સ્થિતિ બિલકુલ સ્પષ્ટ નથી. આ બંને રાજ્યોના મુખ્યમંત્રીઓએ કોંગ્રેસ અને નીતિશથી દૂરી બનાવી લીધી છે. ભાજપ પણ આ રાજ્યોમાં પોતાની પકડ મજબૂત થવા દેશે નહીં.
ભાજપ પાસે કેટલી બેઠકો: લોકસભા બેઠકોની વાત કરીએ તો ઉત્તર પ્રદેશમાં 80, મહારાષ્ટ્રમાં 48, બંગાળમાં 42, બિહારમાં 40, તમિલનાડુમાં 39, પંજાબમાં 13, કેરળમાં 20, હરિયાણામાં 10, ઝારખંડની 14, દિલ્હીની 7 અને જમ્મુ-કાશ્મીરમાં 5 બેઠકો છે. તે જ સમયે, ભાજપ પ્લસ પાસે આ રાજ્યોમાં કુલ 162 બેઠકો છે. અત્રે એ પણ જણાવવું જરૂરી છે કે 2019ની લોકસભા ચૂંટણીમાં બિહારમાં JDU, પંજાબમાં અકાલી દળ અને મહારાષ્ટ્રમાં શિવસેનાએ સાથે મળીને ચૂંટણી લડી હતી.
કોંગ્રેસ અન્યને જગ્યા આપશે?: હવે સવાલ એ પણ છે કે શું કોંગ્રેસ અન્ય પક્ષોને સ્થાન આપશે? કોંગ્રેસ અને ભાજપ બે પક્ષો મોટા પક્ષો ગણાય છે. કોંગ્રેસ તેની સામે માત્ર ભાજપને જ માને છે. કર્ણાટકમાં જીત બાદ કોંગ્રેસનો આ વિશ્વાસ વધુ મજબૂત બન્યો છે. તે જ સમયે નીતિશ અન્ય પક્ષોને સાથે લાવવાના પૂરા પ્રયાસ કરી રહ્યા છે. આરજેડીના પ્રદેશ અધ્યક્ષ જગદાનંદ સિંહે કહ્યું છે કે 'અરવિંદ કેજરીવાલે બંધારણનો મુદ્દો ઉઠાવ્યો છે. આ ધ્યાનમાં લેવાની જરૂર છે. જ્યાં સુધી વડાપ્રધાન પદનો સંબંધ છે, શું એચડી દેવગૌડા, ઈન્દર કુમાર ગુજરાલ અને ચૌધરી ચરણ સિંહના નામ પહેલા આવ્યા હતા? ચૂંટણી પછી અમે વડાપ્રધાનનો ચહેરો નક્કી કરીશું.
"વિરોધી છાવણીના મોટાભાગના નેતાઓ પોતપોતાના એજન્ડા પર કામ કરી રહ્યા છે. રાષ્ટ્રીય જનતા દળના નેતાઓ કહે છે કે જો નીતીશ કુમાર રાષ્ટ્રીય મંચ પર જાય છે અને તેમને રાજ્યની જવાબદારી સોંપવામાં આવે છે, તો નીતિશ કુમાર પોતાના માટે મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ઈચ્છે છે. રાષ્ટ્રીય સ્તરે. મહત્વનો મુદ્દો એ છે કે બેઠક દરમિયાન કયા એજન્ડા પર સહમતિ થશે. શું કોઈ સર્વસંમતિથી અભિપ્રાય હશે?" - ડૉ. સંજય કુમાર, રાજકીય વિશ્લેષક
