નવી દિલ્હીઃ કેન્દ્ર સરકારે મંગળવારે એલપીજી સિલિન્ડરના ભાવમાં 200 રૂપિયાનો ઘટાડો કરવાની જાહેરાત કરી હતી. જેને સરકારે પીએમ મોદી તરફથી દેશની બહેનોને રક્ષાબંધનની ભેટ ગણાવી હતી. આ જાહેરાત બાદ બુધવારે દેશભરમાં ઘરેલુ એલપીજી સિલિન્ડર 200 રૂપિયા સસ્તું થઈ ગયું, પરંતુ શું તમે જાણો છો કે દેશમાં સૌથી સસ્તો અને મોંઘો એલપીજી સિલિન્ડર કયા શહેરમાં અને કેટલામાં ઉપલબ્ધ છે? દેશના અલગ-અલગ રાજ્યોમાં એલપીજીના ભાવ કેમ અલગ-અલગ છે? રાજ્યના અલગ-અલગ શહેરોમાં પણ એલપીજીના ભાવ અલગ-અલગ હોઈ શકે છે.
સિલિન્ડરમાં 200 રૂપિયાનો ઘટાડો: હાલમાં એલપીજીના ભાવ દર મહિનાની પહેલી તારીખે વધે છે અને ઘટે છે. છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં ઘરેલું ગેસના ભાવમાં વધારો થયો છે. જેના કારણે દરેક ઘરમાં મોંઘવારી ફુંફાડા મારી રહી છે. આવી સ્થિતિમાં સરકારે 14.2 કિલોના ઘરેલુ સિલિન્ડરની કિંમતમાં 200 રૂપિયાનો ઘટાડો કરીને મોંઘવારીથી રાહત આપી છે. આ સિવાય ઉજ્જવલા સ્કીમ હેઠળ ઉપલબ્ધ એલપીજી સિલિન્ડર પર 200 રૂપિયાનું વધારાનું ડિસ્કાઉન્ટ આપવામાં આવ્યું છે, એટલે કે ઉજ્જવલા સિલિન્ડર 400 રૂપિયા સસ્તું થઈ ગયું છે.
સૌથી મોંઘો સિલિન્ડર: એલપીજીના ભાવ છેલ્લા કેટલાક સમયથી સતત વધી રહ્યા હતા. જેના કારણે ઘણા શહેરોમાં ઘરેલુ એલપીજી સિલિન્ડરની કિંમત 1200 રૂપિયા સુધી પહોંચી ગઈ હતી. સરકારે કિંમતમાં 200 રૂપિયાનો ઘટાડો કર્યા બાદ દેશના લગભગ તમામ રાજ્યો અને શહેરોમાં એલપીજી સિલિન્ડરની કિંમત 1000 રૂપિયાની નીચે આવી ગઈ છે. પરંતુ બિહારની રાજધાની પટનામાં હજુ પણ સિલિન્ડરની કિંમત 1001 રૂપિયા છે, જે કેન્દ્ર સરકારના નિર્ણય પહેલા 1201 રૂપિયા હતી. આ સંદર્ભમાં, પટનામાં એલપીજી સિલિન્ડર સરકારના ડિસ્કાઉન્ટ પછી પણ સૌથી મોંઘું મળી રહ્યું છે.
સૌથી સસ્તો સિલિન્ડર: બીજી તરફ, દિલ્હી અને મુંબઈમાં સિલિન્ડર સૌથી સસ્તું કહી શકાય, જ્યાં મુંબઈમાં 14.2 કિલોના ઘરેલુ એલપીજી સિલિન્ડરની કિંમત 902.50 રૂપિયા છે, જ્યારે દિલ્હીમાં એલપીજી સિલિન્ડરની કિંમત 903 રૂપિયા છે.
ગેસ સિલિન્ડર પર 5% GST: શા માટે દરેક રાજ્યમાં અલગ-અલગ કિંમત- નોંધપાત્ર રીતે, સિલિન્ડર GSTના દાયરામાં આવે છે. પેટ્રોલિયમ પ્લાનિંગ એન્ડ એનાલિસિસ સેલ અનુસાર, દેશભરમાં ઘરેલુ ગેસ સિલિન્ડર પર 5% GST વસૂલવામાં આવે છે. આ હિસાબે કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકારોને અઢી ટકાની કમાણી થાય છે. સવાલ એ છે કે દરેક રાજ્યને છોડો, રાજ્યના દરેક જિલ્લા અને શહેરમાં તેની કિંમતોમાં તફાવત છે. પ્રશ્ન એ થાય છે કે આવું કેમ થાય છે?
ટ્રાન્સપોર્ટેશન ચાર્જ: સિલિન્ડરની કિંમતોમાં ડિસ્ટ્રીબ્યુટરનું ડીલર કમિશન, સ્થાપના ચાર્જ અને ડિલિવરી ચાર્જનો સમાવેશ થાય છે. રાજ્યોની ભૌગોલિક પરિસ્થિતિઓ પણ આમાં ભૂમિકા ભજવે છે કારણ કે ગ્રાહકોને એલપીજી સિલિન્ડર પહોંચાડવા માટેનો ટ્રાન્સપોર્ટેશન ચાર્જ દરેક રાજ્યમાં બદલાય છે. રાજ્ય અને તેના અન્ય પ્રદેશોમાં એલપીજીના સપ્લાય માટેનો ટ્રાન્સપોર્ટેશન ચાર્જ એલપીજીના ભાવો નક્કી કરવામાં ભૂમિકા ભજવે છે.
ડિલિવરી ચાર્જ: આ ઉપરાંત, ગેસ એજન્સી અથવા વેરહાઉસથી તમારા ઘરે એલપીજી સિલિન્ડર પહોંચાડવા માટેનો ડિલિવરી ચાર્જ પણ અંતરના આધારે બદલાઈ શકે છે. આ જ કારણ છે કે એક જ રાજ્યના અલગ-અલગ શહેરોમાં એલપીજી સિલિન્ડરની કિંમતો અલગ-અલગ હોય છે.
