રાંચી: અયોધ્યા ભગવાન રામનું જન્મસ્થળ છે તે પૌરાણિક માન્યતાઓમાં સારી રીતે સ્થાપિત હકીકત છે, પરંતુ ભગવાન રામના વિશિષ્ટ હનુમાનના જન્મસ્થળ વિશે અલગ-અલગ માન્યતાઓ અને દાવાઓ છે. આમાંની એક માન્યતા એ છે કે હનુમાનનું જન્મસ્થળ ઝારખંડના ગુમલા સ્થિત અંજન પર્વત છે. અંજન ધામ અને ત્યાં સ્થિત ગુફા તરીકે પ્રસિદ્ધ આ પહાડીમાં માતા અંજનીના ખોળામાં બેઠેલા બાળ હનુમાનની પૂજા કરવા માટે હનુમાન જયંતિ પર ભક્તોની મોટી ભીડ એકઠી થાય છે. સામાન્ય દિવસોમાં પણ અહીં મોટી સંખ્યામાં શ્રદ્ધાળુઓ પહોંચે છે.
સમગ્ર ભારતમાં એકમાત્ર એવું મંદિર: હનુમાનને ભગવાન શિવનો 11મો રુદ્રાવતાર માનવામાં આવે છે અને તેમનો જન્મ અંજન ધામમાં થયો હતો. સનાતન ધર્મના અનુયાયીઓનો વિશાળ સમૂહ માને છે કે ઝારખંડના ગુમલા જિલ્લાના મુખ્ય મથકથી લગભગ 21 કિમીના અંતરે સ્થિત અંજન પર્વત એ તે સ્થાન છે જ્યાં માતા અંજનીએ તેમને જન્મ આપ્યો હતો. આ સ્થળને માતા અંજનીના નામ પરથી અંજન ધામ નામ આપવામાં આવ્યું હતું. તેને અંજનેય તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. અહીં સ્થિત મંદિર સમગ્ર ભારતમાં એકમાત્ર એવું મંદિર છે જ્યાં ભગવાન હનુમાન બાળકના રૂપમાં માતા અંજનીના ખોળામાં બિરાજમાન છે.
આ પણ વાંચો: Surya Gochar 2023 : 14 એપ્રિલે સૂર્યદેવ મેષ રાશિમાં પ્રવેશ કરશે, જાણો કઈ રાશિના લોકો ચઢશે સફળતાની સીડી
365 દિવસ સુધી અલગ-અલગ શિવલિંગની પૂજા કરી: અંજન ધામના મુખ્ય પૂજારી કેદારનાથ પાંડે કહે છે કે માતા અંજની ભગવાન શિવના પ્રખર ભક્ત હતા. તે દરરોજ ભગવાનને વિશેષ પ્રાર્થના કરતી હતી. તેણીની પૂજા કરવાની એક વિશેષ પદ્ધતિ હતી, તે વર્ષના 365 દિવસ અલગ-અલગ શિવલિંગની પૂજા કરતી હતી. તેનો પુરાવો આજે પણ અહીં જોવા મળે છે. કેટલાક શિવલિંગ અને તળાવ હજુ પણ તેમના મૂળ સ્થાને સ્થિત છે. અંજન ટેકરી પર સ્થિત ચક્રધારી મંદિરમાં બે હરોળમાં 8 શિવલિંગ છે. આ અષ્ટશંભુ કહેવાય છે. શિવલિંગની ઉપર એક ચક્ર છે. આ ચક્ર ભારે પથ્થરથી બનેલું છે.
આ પણ વાંચો: HANUMAN JAYANTI : આવતીકાલે ઉજવાશે હનુમાન જ્યંતિ, જાણો તેમની સાથે જોડાયેલી ખાસ વાતો
હનુમાનજી નો જન્મ: રામાયણમાં કિષ્કિંધા કાંડમાં પણ અંજન પર્વતનો ઉલ્લેખ છે. અંજન પર્વતની ગુફામાં જ ભગવાન શિવની કૃપાથી માતા અંજનીએ કાનમાં પવનના સ્પર્શથી હનુમાનજીને જન્મ આપ્યો હતો. પાલકોટ અંજનથી લગભગ 35 કિલોમીટરના અંતરે આવેલું છે. પાલકોટમાં પંપા સરોવર છે. રામાયણમાં સ્પષ્ટ ઉલ્લેખ છે કે પંપા સરોવરની બાજુમાં આવેલ પર્વત ઋષિમુખ પર્વત છે જ્યાં હનુમાન કપિરાજ સુગ્રીવના મંત્રી તરીકે રહેતા હતા. સુગ્રીવ આ પર્વત પર શ્રી રામને મળ્યા હતા. આ પર્વત લોકોની આસ્થાનું કેન્દ્ર પણ છે. ચૈત્ર મહિનામાં અહીં રામનવમીથી વિશેષ પૂજા શરૂ થાય છે જે મહાવીર જયંતિ સુધી ચાલુ રહે છે. અહીં ઝારખંડ સહિત દેશભરમાંથી લોકો આવે છે.
