ETV Bharat / bharat

કરવા ચોથનું વ્રત રાખતા પહેલા જાણી લો પૂજામાં ચાળણી અને દીવાનું મહત્વ - Karva Choth Puja

પરિણીત મહિલાઓ પતિના લાંબા આયુષ્ય અને પરિવારની સુખ-સમૃદ્ધિ માટે આખા વર્ષ દરમિયાન અનેક ઉપવાસ રાખે છે. તેમાંથી કરવા ચોથ વ્રતનું (karwa chauth 2022) વિશેષ મહત્વ છે. હિન્દુ ધર્મમાં કરવા ચોથના ઉપવાસને વિશેષ માનવામાં આવે છે. આ દિવસે પરિણીત મહિલાઓ સુખી દામ્પત્ય જીવન માટે નિર્જલાને આખો દિવસ વ્રત રાખે છે. પછી રાત્રિના સમયે બહાર નીકળતી વખતે ચંદ્ર જોઈ તેની પૂજા કરી અને અર્ઘ્ય અર્પણ કરીને પતિના હાથમાં જળ લઈને વ્રત પૂર્ણ કરે છે.

કરવા ચોથનું વ્રત રાખતા પહેલા જાણી લો પૂજામાં ચાળણી અને દીવાનું મહત્વ
કરવા ચોથનું વ્રત રાખતા પહેલા જાણી લો પૂજામાં ચાળણી અને દીવાનું મહત્વ
author img

By

Published : Oct 10, 2022, 5:04 PM IST

ન્યુઝ ડેસ્ક: આ વર્ષે કરવા ચોથનો તહેવાર 13 ઓક્ટોબર, ગુરુવારે ઉજવવામાં આવશે. કરવા ચોથ પર, મહિલાઓ 16 શ્રૃંગાર કરે છે અને કથા, પૂજા અને કરવા માતાની આરતી કરે છે. કરવા ચોથ પર પૂજામાં વપરાતી તમામ સામગ્રીનું વિશેષ મહત્વ છે. આવો જાણીએ કે કરવા ચોથમાં સિંક, કરવ, ચાળણી, દીવો, જળ અને ચંદ્ર જોવાનું શું મહત્વ છે.

કરવા માતાનો ફોટો: હિંદુ કેલેન્ડર મુજબ, ચતુર્થી તિથિ ભગવાન ગણેશને સમર્પિત છે અને આ તિથિએ ભગવાન ગણેશની પૂજા વિધિપૂર્વક કરવામાં આવે છે. કારતક મહિનાના કૃષ્ણ પક્ષની ચોથ તિથિએ ભગવાન ગણેશની સાથે કરવ માતાની પૂજા કરવામાં આવે છે, તેથી તેને કરાવવા ચોથ કહેવામાં આવે છે. કરવા ચોથની પૂજા (karwa chauth 2022 vrat vidhi) કરવા વગર અધૂરી માનવામાં આવે છે. કરવ એટલે માટીનું વાસણ જેને ભગવાન ગણેશનું સ્વરૂપ માનવામાં આવે છે.ગણેશ એ જળ તત્વના કારક છે અને કરવમાં રહેલો કાંટો ગણેશજીના થડનું પ્રતીક માનવામાં આવે છે. આ દિવસે પૂજા માટે કરવાની માટીમાં પાણી રાખવું શુભ માનવામાં આવે છે. બીજી માન્યતા અનુસાર, કરવા એ નદીનું પણ પ્રતીક છે જેમાં મગર માતા કરવાના પતિને પકડી લે છે. સાથે જ કરવા માતાના ચિત્રની પૂજા કરવામાં આવે છે. ચિત્રમાં માતાનું પોટ્રેટ બનાવવામાં આવ્યું છે.

દીવો અને ચાળણીનું મહત્વ: કરવા ચોથની પૂજામાં દીપક અને ચાળણીનું વિશેષ મહત્વ છે. શાસ્ત્રો અનુસાર પ્રકાશ જ્ઞાનનું પ્રતિક છે અને દીવો પ્રગટાવવાથી નકારાત્મકતા દૂર થાય છે અને પૂજામાં એકાગ્રતા વધે છે. કરવા ચોથ પર મહિલાઓ ચાળણીમાં દીવો રાખીને ચંદ્રને જુએ છે અને પછી પતિનો ચહેરો જુએ છે. આનું કારણ કરાવવા ચોથમાં પઠિત વીરવતીની કથા સાથે જોડાયેલું છે. બહેન વીરવતીને ભૂખી જોઈને તેના ભાઈઓએ ચાંદની બહાર આવે તે પહેલાં એક ઝાડની નીચે ચાળણીમાં દીવો મૂકીને ચંદ્ર બનાવ્યો અને બહેનનું વ્રત તોડ્યું.

માતાની શક્તિનું પ્રતિક: કરવા ચોથનું પૂજન કરવું માતાની શક્તિનું પ્રતિક છે. દંતકથા અનુસાર, માતા કર્વાના પતિનો પગ મગર દ્વારા પકડવામાં આવ્યો હતો. પછી તે મગરને કાચા દોરાથી બાંધીને યમરાજ પાસે પહોંચી. તે તે સમયે ચિત્રગુપ્તના હિસાબ જોઈ રહ્યો હતો. કારવાએ સાત ડૂબકાં લીધા અને તેને સાફ કરવા લાગ્યા, જેથી ખોરાક આકાશમાં ઉડવા લાગ્યો. કર્વાએ યમરાજને તેના પતિની રક્ષા કરવા કહ્યું, પછી તેણે મગરને મારી નાખ્યો અને કરવના પતિનો જીવ બચાવ્યો અને તેને આયુષ્ય આપ્યું.

ફૂલદાની અને પ્લેટ: કરવા ચોથની પૂજામાં (Karva Choth Puja) ચંદ્રને માટી કે તાંબાના કલશથી અર્પણ કરવામાં આવે છે. પુરાણોમાં કલશને સુખ, સમૃદ્ધિ, ઐશ્વર્ય અને શુભકામનાઓનું પ્રતીક માનવામાં આવ્યું છે. એવું માનવામાં આવે છે કે, તમામ ગ્રહો, નક્ષત્રો અને તીર્થસ્થાનો કલશમાં રહે છે. આ સિવાય બ્રહ્મા, વિષ્ણુ, રુદ્ર, તમામ નદીઓ, મહાસાગરો, સરોવરો અને તેત્રીસ દેવતાઓ કલશમાં નિવાસ કરે છે. આ ઉપરાંત પૂજાની થાળીમાં રોલી, ચોખા, દીવો, ફળ, ફૂલ, પેટશા, મધ અને પાણીથી ભરેલો કલશ રાખવામાં આવે છે.જવને કરવની ટોચ પર માટીના ઘોડામાં રાખવામાં આવે છે.જવથી સમૃદ્ધિ આવે છે, શાંતિ, પ્રગતિ અને સમૃદ્ધિના પ્રતીકો છે. આ તમામ સામગ્રીઓ સાથે, કરવ માતાની પૂજા કરવામાં આવે છે અને આશીર્વાદ લેવાથી, તેમના પરિવારની શુભકામનાઓ માટે પ્રાર્થના કરવામાં આવે છે, પૂજા પૂર્ણ થાય છે.

ન્યુઝ ડેસ્ક: આ વર્ષે કરવા ચોથનો તહેવાર 13 ઓક્ટોબર, ગુરુવારે ઉજવવામાં આવશે. કરવા ચોથ પર, મહિલાઓ 16 શ્રૃંગાર કરે છે અને કથા, પૂજા અને કરવા માતાની આરતી કરે છે. કરવા ચોથ પર પૂજામાં વપરાતી તમામ સામગ્રીનું વિશેષ મહત્વ છે. આવો જાણીએ કે કરવા ચોથમાં સિંક, કરવ, ચાળણી, દીવો, જળ અને ચંદ્ર જોવાનું શું મહત્વ છે.

કરવા માતાનો ફોટો: હિંદુ કેલેન્ડર મુજબ, ચતુર્થી તિથિ ભગવાન ગણેશને સમર્પિત છે અને આ તિથિએ ભગવાન ગણેશની પૂજા વિધિપૂર્વક કરવામાં આવે છે. કારતક મહિનાના કૃષ્ણ પક્ષની ચોથ તિથિએ ભગવાન ગણેશની સાથે કરવ માતાની પૂજા કરવામાં આવે છે, તેથી તેને કરાવવા ચોથ કહેવામાં આવે છે. કરવા ચોથની પૂજા (karwa chauth 2022 vrat vidhi) કરવા વગર અધૂરી માનવામાં આવે છે. કરવ એટલે માટીનું વાસણ જેને ભગવાન ગણેશનું સ્વરૂપ માનવામાં આવે છે.ગણેશ એ જળ તત્વના કારક છે અને કરવમાં રહેલો કાંટો ગણેશજીના થડનું પ્રતીક માનવામાં આવે છે. આ દિવસે પૂજા માટે કરવાની માટીમાં પાણી રાખવું શુભ માનવામાં આવે છે. બીજી માન્યતા અનુસાર, કરવા એ નદીનું પણ પ્રતીક છે જેમાં મગર માતા કરવાના પતિને પકડી લે છે. સાથે જ કરવા માતાના ચિત્રની પૂજા કરવામાં આવે છે. ચિત્રમાં માતાનું પોટ્રેટ બનાવવામાં આવ્યું છે.

દીવો અને ચાળણીનું મહત્વ: કરવા ચોથની પૂજામાં દીપક અને ચાળણીનું વિશેષ મહત્વ છે. શાસ્ત્રો અનુસાર પ્રકાશ જ્ઞાનનું પ્રતિક છે અને દીવો પ્રગટાવવાથી નકારાત્મકતા દૂર થાય છે અને પૂજામાં એકાગ્રતા વધે છે. કરવા ચોથ પર મહિલાઓ ચાળણીમાં દીવો રાખીને ચંદ્રને જુએ છે અને પછી પતિનો ચહેરો જુએ છે. આનું કારણ કરાવવા ચોથમાં પઠિત વીરવતીની કથા સાથે જોડાયેલું છે. બહેન વીરવતીને ભૂખી જોઈને તેના ભાઈઓએ ચાંદની બહાર આવે તે પહેલાં એક ઝાડની નીચે ચાળણીમાં દીવો મૂકીને ચંદ્ર બનાવ્યો અને બહેનનું વ્રત તોડ્યું.

માતાની શક્તિનું પ્રતિક: કરવા ચોથનું પૂજન કરવું માતાની શક્તિનું પ્રતિક છે. દંતકથા અનુસાર, માતા કર્વાના પતિનો પગ મગર દ્વારા પકડવામાં આવ્યો હતો. પછી તે મગરને કાચા દોરાથી બાંધીને યમરાજ પાસે પહોંચી. તે તે સમયે ચિત્રગુપ્તના હિસાબ જોઈ રહ્યો હતો. કારવાએ સાત ડૂબકાં લીધા અને તેને સાફ કરવા લાગ્યા, જેથી ખોરાક આકાશમાં ઉડવા લાગ્યો. કર્વાએ યમરાજને તેના પતિની રક્ષા કરવા કહ્યું, પછી તેણે મગરને મારી નાખ્યો અને કરવના પતિનો જીવ બચાવ્યો અને તેને આયુષ્ય આપ્યું.

ફૂલદાની અને પ્લેટ: કરવા ચોથની પૂજામાં (Karva Choth Puja) ચંદ્રને માટી કે તાંબાના કલશથી અર્પણ કરવામાં આવે છે. પુરાણોમાં કલશને સુખ, સમૃદ્ધિ, ઐશ્વર્ય અને શુભકામનાઓનું પ્રતીક માનવામાં આવ્યું છે. એવું માનવામાં આવે છે કે, તમામ ગ્રહો, નક્ષત્રો અને તીર્થસ્થાનો કલશમાં રહે છે. આ સિવાય બ્રહ્મા, વિષ્ણુ, રુદ્ર, તમામ નદીઓ, મહાસાગરો, સરોવરો અને તેત્રીસ દેવતાઓ કલશમાં નિવાસ કરે છે. આ ઉપરાંત પૂજાની થાળીમાં રોલી, ચોખા, દીવો, ફળ, ફૂલ, પેટશા, મધ અને પાણીથી ભરેલો કલશ રાખવામાં આવે છે.જવને કરવની ટોચ પર માટીના ઘોડામાં રાખવામાં આવે છે.જવથી સમૃદ્ધિ આવે છે, શાંતિ, પ્રગતિ અને સમૃદ્ધિના પ્રતીકો છે. આ તમામ સામગ્રીઓ સાથે, કરવ માતાની પૂજા કરવામાં આવે છે અને આશીર્વાદ લેવાથી, તેમના પરિવારની શુભકામનાઓ માટે પ્રાર્થના કરવામાં આવે છે, પૂજા પૂર્ણ થાય છે.

ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.