રાયપુર: ભારતીય રિઝર્વ બેંક (RBI) ના ભૂતપૂર્વ ગવર્નર રઘુરામ રાજને (Former Governor Raghuram Raj) શનિવારે જણાવ્યું હતું કે, ભારતનું ભવિષ્ય ઉદાર લોકશાહી અને તેની સંસ્થાઓને મજબૂત કરવામાં છે, કારણ કે તે દેશના વિકાસ માટે જરૂરી છે. રાજને બહુમતીવાદ સામે ચેતવણી આપતા કહ્યું કે, જ્યારે દેશના નેતાઓ નોકરીની કટોકટીમાંથી ધ્યાન ભટકાવવા માટે લઘુમતીઓને નિશાન બનાવે છે ત્યારે શું થાય છે તેનું એક ઉદાહરણ શ્રીલંકા છે. રાજને કોંગ્રેસ પક્ષની એક પાંખ ઓલ ઈન્ડિયા પ્રોફેશનલ કોંગ્રેસના પાંચમા સંમેલનમાં કહ્યું કે, લઘુમતીઓને "બીજા વર્ગના નાગરિકો"માં રૂપાંતરિત કરવાનો કોઈપણ પ્રયાસ દેશને વિભાજિત કરશે.
આ પણ વાંચો: શું છે પાત્રા ચોલ જમીન કૌભાંડ, જેમાં EDએ સંજય રાઉતના ઘરે પાડ્યા દરોડા
લોકશાહીને મજબુત બનાવી: રાજને 'ભારતના આર્થિક વિકાસ માટે ઉદાર લોકશાહી શા માટે જરૂરી છે' વિષય પર પોતાના વિચારો આપ્યા હતા. તેમણે પૂછ્યું કે, આ દેશમાં ઉદાર લોકશાહી (liberal democracy) સાથે શું થઈ રહ્યું છે અને શું તે ખરેખર ભારતીય વિકાસ માટે જરૂરી છે? આપણે તેને સંપૂર્ણપણે મજબૂત બનાવવું જોઈએ. આજે ભારતના કેટલાક વર્ગોમાં એવી લાગણી છે કે, લોકશાહી ભારતને પાછળ રાખે છે. એક મજબૂત, નિરંકુશ નેતૃત્વ પણ ભારત માટે કામ કરશે, જેમાં કેટલાક ચેક અને બેલેન્સ છે અને અમે તે દિશામાં આગળ વધી રહ્યા હોવાનું જણાય છે. ઈન્ટરનેશનલ મોનેટરી ફંડના ભૂતપૂર્વ મુખ્ય અર્થશાસ્ત્રી રાજને કહ્યું કે, હું માનું છું કે આ દલીલ સંપૂર્ણપણે ખોટી છે.
પુનર્વિચાર કરવાની જરૂર છે: તે વિકાસના જૂના મોડલ પર આધારિત છે, જેમાં લોકો અને વિચારો પર નહીં, પરંતુ માલ અને મૂડી પર ભાર મૂકવામાં આવ્યો હતો. તેમણે કહ્યું કે, આર્થિક વિકાસના સંદર્ભમાં દેશનું નબળું પ્રદર્શન એ માર્ગ દર્શાવે છે કે, જેના પર આપણે પુનર્વિચાર કરવાની જરૂર છે. RBIના ભૂતપૂર્વ ગવર્નરે (Former Governor Raghuram Raj) કહ્યું હતું કે, આપણું ભવિષ્ય આપણા ઉદાર લોકશાહી અને તેની સંસ્થાઓને મજબૂત કરવામાં આવેલું છે, ન કે તેમને નબળા કરવામાં અને આ ખરેખર આપણા વિકાસ માટે જરૂરી છે. બહુમતીવાદ સાથે સંકળાયેલી નિરંકુશતા શા માટે પરાજિત થવી જોઈએ તેના પર વિગતવાર. લઘુમતીઓના મોટા વર્ગને બીજા વર્ગના નાગરિકોમાં ફેરવવાનો કોઈપણ પ્રયાસ દેશના ભાગલા પાડશે અને આંતરિક અસંતોષ પેદા કરશે.
આ પણ વાંચો: દિલ્હી હિંસાઃ શાહરૂખ પઠાણનો ફોટો લેનાર પત્રકારે નોંધ્યું નિવેદન, પોલિસ પર ટાંકી હતી રિવોલ્વર
અગ્નિવીર સૈન્ય ભરતી યોજનાનો વિરોધ: રાજને કહ્યું કે, આનાથી દેશમાં વિદેશી હસ્તક્ષેપની શક્યતા પણ ઊભી થશે. શ્રીલંકામાં ચાલી રહેલી કટોકટીનો ઉલ્લેખ કરતા તેમણે કહ્યું કે, ટાપુ રાષ્ટ્ર તેના પરિણામો જોઈ રહ્યું છે કારણ કે, દેશના નેતાઓ નોકરીઓ પેદા કરવામાં તેમની અસમર્થતાથી ધ્યાન હટાવવાના પ્રયાસમાં લઘુમતીઓને નિશાન બનાવે છે. ઉદારવાદ એ સંપૂર્ણ ધર્મ નથી અને દરેક મુખ્ય ધર્મનો સાર એ છે કે, દરેકમાં શું સારું છે તે શોધવું, જે ઘણી રીતે ઉદાર લોકશાહીનો સાર પણ છે. તેમણે દાવો કર્યો કે, ભારતનો ધીમો વિકાસ દર માત્ર કોવિડ-19 રોગચાળાને કારણે નથી, પરંતુ અર્થતંત્રમાં પહેલેથી જ મંદી છે. RBIના ભૂતપૂર્વ ગવર્નરે કહ્યું કે, હકીકતમાં લગભગ એક દાયકાથી કદાચ વૈશ્વિક નાણાકીય કટોકટી શરૂ થઈ ત્યારથી, અમે જે રીતે કરી શકીએ છીએ તે રીતે કરી રહ્યા નથી. આ નબળા પ્રદર્શનનું મુખ્ય કારણ આપણા યુવાનો માટે સારી નોકરીઓ ઊભી કરવામાં અસમર્થતા છે. કેન્દ્રની અગ્નિવીર સૈન્ય ભરતી યોજના (Agniveer Recruitment Scheme) સામે વિરોધનો ઉલ્લેખ કરતા રાજને કહ્યું કે, તે દર્શાવે છે કે યુવાનો નોકરી માટે કેટલા ઉત્સુક છે.
વિકાસના વિઝન વિશે કરી વાત: આ ઉપરાંત થોડા સમય પહેલા તમે રેલવેની 35,000 નોકરીઓ માટે 1.25 કરોડ અરજદારો જોયા હશે. આ ખાસ કરીને ચિંતાજનક છે, જ્યારે ભારતમાં નોકરીઓની અછત છે અને ઘણી સ્ત્રીઓ તેમના ઘરની બહાર કામ કરતી નથી. 2019માં ભારતની મહિલા શ્રમ દળની ભાગીદારી 20.3 ટકા છે, જે G-20માં સૌથી ઓછી છે. વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીની (PM Narendra Modi) આગેવાની હેઠળની વર્તમાન સરકારના 'વિકાસના વિઝન' વિશે વાત કરતાં તેમણે કહ્યું કે, તે 'આત્મનિર્ભર' શબ્દની આસપાસ કેન્દ્રિત છે. તેમણે કહ્યું કે, હવે તે સારી કનેક્ટિવિટી, સારી લોજિસ્ટિક્સ, બહેતર રસ્તાઓ પર ભાર મૂકે છે અને તેના માટે વધુ સંસાધનો સમર્પિત કરે છે, કોઈક રીતે આ આત્મનિર્ભર દ્રષ્ટિ છેલ્લા દાયકાઓના સુધારાઓનું સાતત્ય લાગે છે અને તે સારું છે. RBIના ભૂતપૂર્વ ગવર્નરે જણાવ્યું હતું કે, ઘણી રીતે 'આત્મનિર્ભર' જે હાંસલ કરવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યું છે તે નિષ્ફળ ભૂતકાળ તરફ દોરી જાય છે, જ્યાં ધ્યાન ભૌતિક મૂડી પર હતું, માનવ મૂડી, સુરક્ષા અને સબસિડી પર નહીં, આ ઉપરાંત સક્ષમ વ્યકિતની જગ્યાએ મનપસંદ વ્યકિતને પસંદ કરવું.
