પટના: વિરોધ પક્ષોની ત્રીજી બેઠક 31મી ઓગસ્ટ અને 1લી સપ્ટેમ્બરે મુંબઈમાં યોજાશે. બે દિવસ સુધી ચાલેલી આ બેઠકમાં ભાગ લેવા માટે મંગળવારે આરજેડી પ્રમુખ લાલુ યાદવ અને બિહારના ડેપ્યુટી સીએમ તેજસ્વી યાદવ પહોંચ્યા હતા. મુખ્યમંત્રી નીતિશ કુમાર અને જેડીયુ પ્રમુખ લલન સિંહ મુંબઈ પહોંચશે. ઈન્ડિયા એલાયન્સની આ ત્રીજી બેઠક ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવી રહી છે, કારણ કે તેમાં રાજકીય પક્ષો વચ્ચે સીટોની વહેંચણી કેવી રીતે થશે તેના પર ચર્ચા કરવામાં આવશે. આ સાથે સંયોજકની મહત્વની પોસ્ટ અંગે પણ નિર્ણય લેવામાં આવશે.
નીતીશ કુમાર બનશે ઈન્ડિયા એલાયન્સના કન્વીનર?: બિહારના મુખ્યમંત્રી નીતિશ કુમાર સતત કહી રહ્યા છે કે તેમને કોઈ પદ જોઈતું નથી. તેઓ ન તો કન્વીનરની ઉમેદવારી ઈચ્છે છે કે ન તો વડાપ્રધાન. જો કે, JDU ક્વોટામાંથી બિહાર સરકારના ઘણા મંત્રીઓ અને વરિષ્ઠ નેતાઓ સતત કહી રહ્યા છે કે નીતીશ કુમાર વડાપ્રધાન અને કન્વીનર પદ માટે સૌથી યોગ્ય ઉમેદવાર હોઈ શકે છે. જો ભારત ગઠબંધન નીતિશ કુમારને કન્વીનર બનાવે છે તો ગઠબંધનને ફાયદો થશે.
રાજકીય નિષ્ણાતો શું કહે છે?: આ અંગે રાજકીય નિષ્ણાત પ્રોફેસર અજય ઝા કહે છે કે નીતિશ કુમાર અગાઉ પણ મુખ્યમંત્રી પદને લઈને કહેતા આવ્યા છે કે ભાજપે તેમને 2020માં જબરદસ્તીથી સીએમ બનાવ્યા, તેઓ ઈચ્છતા ન હતા. તેની પાછળનું કારણ એ હતું કે વિધાનસભાની ચૂંટણીમાં ભાજપને વધુ બેઠકો મળી હતી, તેમ છતાં તેઓ મુખ્યમંત્રી રહ્યા હતા. જ્યારે તેઓ મહાગઠબંધનમાં જોડાયા, આરજેડી સૌથી મોટી પાર્ટી હોવા છતાં, નીતિશ કુમાર મુખ્ય પ્રધાન બન્યા. એ જ રીતે નીતિશ કુમાર પોતાની રણનીતિના ભાગરૂપે કન્વીનર અને પીએમ પદની વાત કરી રહ્યા છે, પરંતુ વાસ્તવમાં નીતીશ કુમારની રાજનીતિ માત્ર વડાપ્રધાન પદ માટે જ થઈ રહી છે.
"2020ની વિધાનસભા ચૂંટણી પછી, ઓછી બેઠકો હોવા છતાં, નીતિશ કુમાર મુખ્ય પ્રધાન બન્યા. તેમણે પોતે કહ્યું કે તેઓ ભાજપના આગ્રહને કારણે મુખ્યમંત્રી બન્યા છે, તેમને તે બનવાની કોઈ ઈચ્છા નહોતી. આરજેડી સાથે આવ્યા પછી પણ તેઓ બન્યા. સીએમ, જ્યારે આરજેડી પાસે વધુ બેઠકો છે. તેથી જ નીતિશ કુમારની વ્યૂહરચનાનો એક ભાગ છે કે પહેલા ના બોલો, પછી તેઓ પણ તૈયાર થઈ જાય છે." -પ્રો. અજય ઝા, રાજકીય નિષ્ણાત
ઇનકારમાં પણ 'ઇકરાર'નો સંકેત: તે જ સમયે વરિષ્ઠ પત્રકાર રવિ ઉપાધ્યાય કહે છે કે લાલુ પ્રસાદ યાદવ પણ ઇચ્છે છે કે નીતીશ કુમાર કન્વીનર બને જેથી બિહારમાં મુખ્યમંત્રીની ખુરશી તેમના પુત્ર તેજસ્વી યાદવ માટે ખાલી પડે, પરંતુ સંયોજક પદ હોય કે વડાપ્રધાન પદના ઉમેદવાર હોય, વિરોધ પક્ષોમાંથી નેતાની પસંદગી કરવી સરળ નથી. નીતીશ કુમાર પણ આ વાત જાણે છે. તેથી જ અત્યારે નીતીશ કુમાર ના કહી રહ્યા છે પરંતુ તેમના ના કહેવા પાછળ સ્પષ્ટ વ્યૂહરચના છે.
"લાલુ પ્રસાદ યાદવ પણ ઈચ્છે છે કે નીતીશ કુમાર સંયોજક બને. જો આવું થશે તો તેજસ્વી યાદવ માટે મુખ્યમંત્રી પદ ખાલી થઈ જશે, પરંતુ પછી ભલે તે સંયોજક પદ હોય કે વડાપ્રધાન પદના ઉમેદવારની ચૂંટણી. વિપક્ષી પાર્ટીઓના કોઈપણ નેતા દ્વારા કરવામાં આવશે. તે કરવું સરળ નથી. નીતીશ કુમાર આ સારી રીતે સમજે છે, તેથી જ નીતીશ કુમાર અત્યારે ના કહી રહ્યા છે પરંતુ તેમના ના કહેવા પાછળ પણ તેમની એક ખાસ વ્યૂહરચના છે." -રવિ ઉપાધ્યાય , વરિષ્ઠ પત્રકાર
જેડીયુ નેતાઓ નીતિશ માટે મોટી ભૂમિકા ઇચ્છે છે: જેડીયુના સલાહકાર અને મુખ્ય પ્રવક્તા કેસી ત્યાગીએ તો એમ પણ કહ્યું છે કે નીતિશ કુમાર વડાપ્રધાન સામગ્રી છે પરંતુ નિર્ણય દરેકની સંમતિથી જ લેવાનો છે. સાથે જ JDUના વરિષ્ઠ નેતા અને સાંસદ વશિષ્ઠ નારાયણ સિંહ પણ કહે છે કે નીતીશ કુમારમાં વડાપ્રધાન બનવાના તમામ ગુણો છે. જો વિપક્ષી દળો નીતીશ કુમારને વડાપ્રધાન પદના ઉમેદવાર બનાવે છે તો ફાયદો થશે પરંતુ વિપક્ષી દળોની બેઠકમાં તમામ પક્ષોની સહમતિથી જ આ નિર્ણય લેવામાં આવશે.
બે દિવસની બેઠકમાં આ મુદ્દાઓ પર ચર્ચા થશે: વિરોધ પક્ષોની બે દિવસીય બેઠકમાં 11 સભ્યોની સંકલન સમિતિના નામ નક્કી કરવામાં આવનાર છે. સંયોજક પદ અંગે નિર્ણય લઈ શકાશે. તે જ સમયે, સમગ્ર દેશમાં મહત્તમ બેઠકો પર ભાજપ સામે એક ઉમેદવાર આપવા પર સર્વસંમતિ સધાઈ શકે છે. આ માટે 450થી વધુ બેઠકો માટે રણનીતિ બનાવવામાં આવી રહી છે. આ સાથે 'એક ધ્વજ એક પ્રતીક' પર પણ નિર્ણય લઈ શકાય છે. રાજ્યોમાં કોંગ્રેસ અને વિપક્ષી પાર્ટીઓ વચ્ચે સીટોની વહેંચણી કેવી રીતે થવી જોઈએ તેના પર પણ ચર્ચા થશે.
