ન્યુઝ ડેસ્ક: દરેક દેશનો પોતાનો રાષ્ટ્રધ્વજ હોય છે, જે તેની વાર્તા કહે છે. ભારતનો રાષ્ટ્રધ્વજ, જેને 'તિરંગા' (har ghar tiranga Campaign) પણ કહેવામાં આવે છે, તેની વાર્તા (history of indian flag) પણ ખૂબ જ રસપ્રદ છે. ભારતના ધ્વજ તેના વર્તમાન સ્વરૂપમાં આવતા પહેલા 6 વખત તેનો રંગ બદલી ચૂક્યો છે.
આ પણ વાંચો: મોંઘવારીના મારે ધોરણ 1માં ભણતી બાળકીએ પીએમ મોદીને લખ્યો પત્ર
- પહેલો ત્રિરંગો:પહેલો ત્રિરંગો (first indian flag) 7 ઓગસ્ટ, 1906ના રોજ કલકત્તા (હાલ કોલકાતા)ના પારસી બાગન સ્ક્વેર પર ફરકાવ્યો હતો. આ ધ્વજમાં ત્રણ રંગીન પટ્ટીઓ હતી. જેમાં વચ્ચેની પટ્ટી પર વંદે માતરમ લખવામાં આવ્યું હતું. મધ્યમાં સફેદને બદલે પીળી પટ્ટી હતી. તે જ સમયે, નીચલી પટ્ટી લાલ હતી, જેના પર અર્ધચંદ્રાકાર ચંદ્ર અને સૂર્ય બનાવવામાં આવ્યા હતા. આ સિવાય ઉપરના લીલી પટ્ટી પર કમળનું ફૂલ અંકિત કરવામાં આવ્યું હતું.
બર્લિન સમિતિનો ધ્વજ:આ પણ અગાઉના ધ્વજ (berlin committee flag) જેવો જ હતો. જેમાં વંદે માતરમ મધ્યમાં પીળી પટ્ટી પર લખવામાં આવ્યું હતું. આમાં, કમળના ફૂલને બદલે, ઉપરની પટ્ટી પર સાત તારાઓ છાપવામાં આવ્યા હતા, જે સપ્તઋષિના નક્ષત્રનું પ્રતીક હતું. તેને 1907 માં મેડમ કામ દ્વારા લહેરાવવામાં આવ્યો હતો. આ સાથે બર્લિનમાં યોજાયેલી બેઠકમાં તેને ભારતના ધ્વજ તરીકે પણ ફરકાવવામાં આવ્યો હતો.
હોમ રૂલ ચળવળનો ધ્વજ:આ પછી, હોમ રૂલ ચળવળ (home rule movement flag) દરમિયાન ત્રીજી વખત ભારતનો ધ્વજ નવા સ્વરૂપમાં દેખાયો. 1917માં આ ધ્વજ હોમ એની બેસન્ટ અને લોકમાન્ય ટિળકે ફરકાવ્યો હતો. આ ધ્વજમાં પાંચ લાલ અને ચાર લીલી પટ્ટીઓ હતી. તેમના પર સાત તારા અંકિત હતા. તેના ઉપરના ડાબા ખૂણા પર બ્રિટનનો સત્તાવાર ધ્વજ પણ છપાયેલો હતો.
બિનસત્તાવાર ત્રિરંગો ધ્વજ:1921માં એક યુવકે અખિલ ભારતીય કોંગ્રેસ સમિતિની બેઠક યોજીને ગાંધીજીને આ ધ્વજ આપ્યો હતો. તે ત્રણ રંગીન પટ્ટીઓથી બનેલું હતું અને તેના પર વાદળી રંગનું સ્પિનિંગ વ્હીલ હતું. તેના ઉપરના ભાગે સફેદ, વચ્ચે લીલો અને તળિયે લાલ ત્રણ રંગ હતા.
ગાંધીજીનો ધ્વજ:વર્ષ 1931 એ તિરંગા યાત્રામાં એક મહત્વપૂર્ણ સીમાચિહ્નરૂપ છે. આ દરમિયાન એક ઠરાવ પસાર કરીને ત્રિરંગાને સત્તાવાર રીતે ભારતના ધ્વજ તરીકે સ્વીકારવામાં આવ્યો હતો. આ ધ્વજની મધ્યમાં સફેદ પટ્ટી હતી અને તેના પર ગાંધીજીનું પ્રતિક ચરખો(સ્પિનિંગ વ્હીલ) કોતરેલો હતો.
વર્તમાન રાષ્ટ્રધ્વજ:ભારતના વર્તમાન રાષ્ટ્રધ્વજની કલ્પના (Indian national flag) પિંગલી વેંકૈયાનંદ દ્વારા કરવામાં આવી હતી. 22 જુલાઈના રોજ યોજાયેલી ભારતની બંધારણ સભાની બેઠકમાં આ સ્વરૂપમાં પ્રથમ વખત ત્રિરંગો અપનાવવામાં આવ્યો હતો. જે બાદ 26 જાન્યુઆરી 1950ના રોજ તેને રાષ્ટ્રધ્વજ તરીકે અપનાવવામાં આવ્યો હતો.
