નવાદા(બિહાર): બિહારના નવાદામાં ઝેર પીને પાંચ લોકોના મોત થયા છે. એક જ પરિવારના છ લોકોએ ઝેર પી લીધું હતું. નવાદામાં ઝેર પીને પાંચ લોકોના મોત થયા છે.(Five people died after consuming poison in Nawada) તે જ સમયે, એક છોકરી ગંભીર હાલતમાં હોસ્પિટલમાં દાખલ છે. પરિવાર પર દેવું થઈ ગયું હોવાનું સંબંધીઓ અને સ્થાનિક લોકો જણાવી રહ્યા છે. લોન વસુલાતના ત્રાસથી કંટાળીને સમગ્ર પરિવારે આવું પગલું ભર્યું હોવાની આશંકા છે. આ ઘટના શહેરના આદર્શનગર વિસ્તારની છે. ઝેરના કારણે એક જ પરિવારના, 5ના મોત અને 1ની સ્થિતિ ગંભીર ઘટનાની માહિતી મળતા જ નવાદા એસપી સદર હોસ્પિટલ પહોંચ્યા અને ઘાયલ બાળકીની પૂછપરછ કરી હતી.
લોન ભરપાઈ કરવા દબાણ સર્જાયું : નવાદા જિલ્લાની આદર્શ સોસાયટીમાં ભાડાના મકાનમાં રહેતા એક પરિવારના 6 સભ્યોએ ઝેર પી લીધું હતુ. જેના કારણે 5 લોકોના મોત થયા છે અને એકની જિલ્લા સદર હોસ્પિટલમાં સારવાર ચાલી રહી છે. સ્થાનિક લોકોના જણાવ્યા અનુસાર, રાજૌલીનો રહેવાસી કેદારનાથ ગુપ્તા નવાદા શહેરના નવા વિસ્તારમાં ભાડાના મકાનમાં રહેતો હતો અને અહીં ધંધો કરતો હતો. તેણે કોઈની પાસેથી લોન લીધી હતી, જે ચૂકવવાનું તેના પર દબાણ હતું. કદાચ આ કારણોસર પરિવારના સભ્યોએ સામૂહિક રીતે ઝેર ખાઈ લીધું હતું.
અભદ્ર વર્તન: નગર પોલીસ સ્ટેશન વિસ્તારના ન્યુ એરિયા વિસ્તારના રહેવાસી કેદાર લાલ ગુપ્તા તેની પત્ની અને ચાર બાળકો સાથે કબર પર ગયા અને ઝેર ખાઈ લીધું હતુ. (Family was troubled by debt recovery )પીડિત કેદારલાલ ગુપ્તા છેલ્લા 20 વર્ષથી નવા વિસ્તારના કપસી કોઠીમાં તેના પરિવાર સાથે ભાડે રહેતો હતો. તેનું મૂળ ગામ રાજૌલી પોલીસ સ્ટેશન વિસ્તારનું અંબા હોવાનું કહેવાય છે. નવાડામાં ભાડાના મકાનમાં રહીને તે શહેરમાં ફ્રૂટની દુકાન ચલાવીને ગુજરાન ચલાવતો હતો. એવું જાણવા મળ્યું છે કે ગુપ્તા પરિવાર દેવાથી પરેશાન હતો. લોન વસૂલવા માટે તેને દરરોજ હેરાન કરવામાં આવતો હતો. આ ઘટનાની જાણ થતા પોલીસે તમામને સદર હોસ્પિટલમાં દાખલ કર્યા હતા. ઝેર પીનારાઓમાં કેદાર લાલ ગુપ્તા, તેમની પત્ની અનીતા દેવી, 20 વર્ષની પુત્રી ગુડિયા કુમારી, 18 વર્ષની સાક્ષી કુમારી, 17 વર્ષીય પુત્ર પ્રિન્સ કુમાર, 19 વર્ષની શબનમ કુમારીનો સમાવેશ થાય છે. જણાવવામાં આવી રહ્યું છે કે તેમાંથી 5નું સારવાર દરમિયાન મોત થયું છે, જ્યારે એક પુત્રી સાક્ષીને ગંભીર હાલતમાં પટના રિફર કરવામાં આવી છે.
પૈસાની માંગણી: કેદાર લાલની પુત્રી સાક્ષી જે ઝેર પીધા બાદ બચી ગઈ છે અને સદર હોસ્પિટલમાં દાખલ છે. હેરાન કરનાર તરીકે મનીષનું નામ લીધું. તેણે કહ્યું કે, "મારા પિતાએ કેટલાક લોકો પાસેથી લોન લીધી હતી. રોજ ત્રણ-ચાર જણ પૈસાની માંગણી કરતા હતા. આ જોઈને પપ્પા પરેશાન થઈ ગયા. મનીષ ભૈયા તેના પિતા પાસેથી રોજના એક હજાર રૂપિયા લેતો હતો. અમે ખાવા-પીવાનું ઓછું ખાતા હતા. પપ્પાની દુકાન એક મહિનાથી બંધ હતી. મનીષ ભૈયાએ કહ્યું હતું કે પૈસા નહીં આપો તો કાલે શું થશે તે જોવું રહ્યું. એટલા માટે અમે બધાએ સાથે મળીને ઝેર ખાધું હતુ"
"પાપાએ લોનના પૈસા લીધા હતા. રોજ ત્રણ-ચાર માણસો પાપાને હેરાન કરતા હતા. ત્રણ-ચાર મહિનાથી પાપાની દુકાન બંધ હતી. ગઈકાલે બધાએ આવીને પપ્પાને કહ્યું હતું કે જો તમે પૈસા ન આપો તો કાલે શું થશે. મનીષ ભૈયા પપ્પાને હેરાન કરતો હતો. તેથી જ અમે સાથે ઝેર ખાધું" - સાક્ષી, મૃતક કેદારલાલની પુત્રી
લોન લેનારાઓ ચિંતિતઃ રિકવરી એજન્ટોની પુનઃસ્થાપનાને કારણે ખાતેદારોની સમસ્યાઓમાં વધારો થાય છે. વાસ્તવમાં, વસૂલાત એજન્ટો ઋણ લેનાર પર દબાણ લાવવા માટે સંબંધીઓ, મિત્રો, સહયોગીઓ અને પરિવારના સભ્યોને ધમકાવવા અને દુર્વ્યવહાર કરવામાં શરમાતા નથી. તેનાથી લોન લેનારની મુશ્કેલીઓમાં વધારો થાય છે. ક્યારેક લોન લેનારાઓએ પોલીસ અને કાયદાનો પણ સહારો લેવો પડે છે. જો તે કામ ન કરે તો મૃત્યુનો માર્ગ પસંદ કરવો પડશે.
અભદ્રતાનો અધિકાર નથીઃ બેંકો અને નાણાકીય કંપનીઓ તેમની લોન વસૂલવા માટે રિકવરી એજન્ટોની સેવા લે છે, પરંતુ નિયમો અનુસાર એજન્ટો ગ્રાહકો પાસેથી કોઈપણ પ્રકારની અભદ્રતા કે બળજબરી કરી શકતા નથી. શાહુકારના ઘરે જવાનો પણ એક નિશ્ચિત સમય છે. ગેરવર્તણૂક પર, ગ્રાહક બેંકમાં ફરિયાદ કરી શકે છે, જો કોઈ સુનાવણી ન થાય તો તે વધુ ફરિયાદ કરી શકે છે.
તમને અધિકાર છે: આ વાર્તા બેંકોના બેવડા ધોરણોને યાદ કરાવે છે કે તેઓ તેમના ગ્રાહકો સાથે કેવી રીતે વર્તે છે. એક તરફ, જ્યારે ગરીબો સાથે ઘણીવાર અમાનવીય વર્તન કરવામાં આવે છે, તેમને જેલમાં જવા અથવા આત્મહત્યા કરવા મજબૂર કરવામાં આવે છે, ત્યારે અમીરો સાથે નરમાશથી વર્તે છે અને તેમને બેંક સાથે છેતરપિંડી કરવાનો આસાનીથી મોકો આપવામાં આવે છે. હવે આવો જાણીએ કે તમારી પાસે કયા અધિકારો છે.
રિકવરી એજન્ટ પરેશાન ન કરી શકે: વાસ્તવમાં, રિકવરી એજન્ટનું કામ લોન લેનારને બેંકને લોનની રકમ ચૂકવવા માટે તૈયાર કરવાનું છે. તે તમને શારીરિક, માનસિક અથવા અન્ય કોઈપણ રીતે હેરાન કરી શકે નહીં. જો તમે પહેલાથી જ ફરિયાદ કરી છે અને બેંકે તેના પર કાર્યવાહી કરી નથી, તો કેસ એજન્ટને સોંપી શકાય નહીં. રિકવરી એજન્ટનું સરનામું અને ફોન નંબર ગ્રાહકને આપવા જરૂરી છે. એજન્ટે પણ ગ્રાહકને એ જ નંબરો પરથી કૉલ કરવો જોઈએ જે બેંક દ્વારા આપવામાં આવ્યા છે. એજન્ટે સવારે 7 થી સાંજના 7 વાગ્યાની વચ્ચે જ ગ્રાહકનો સંપર્ક કરવો જોઈએ. ગ્રાહકને ચોક્કસ સમયે એજન્ટને કૉલ કરવાનો અને મીટિંગનો સમય નક્કી કરવાનો અધિકાર છે.
રિઝર્વ બેંકના નિર્દેશ: તાજેતરમાં, રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (RBI)ના ગવર્નર શક્તિકાંત દાસે ચિંતા વ્યક્ત કરતા કડક વલણ અપનાવ્યું હતું. તેમણે કહ્યું હતું કે "બેંકોના એજન્ટો દ્વારા ગ્રાહકને હેરાન કરવામાં આવે તે સહન કરવામાં આવશે નહીં. તેમણે કહ્યું હતું કે, લોનની વસૂલાત માટે એજન્ટો દ્વારા સમયાંતરે ગ્રાહકને ફોન કરવો, ખરાબ ભાષામાં વાત કરવી વગેરે સહિતની બળજબરીભરી પદ્ધતિઓનો ઉપયોગ બિલકુલ સ્વીકાર્ય નથી. બેંકોને લોન વસૂલ કરવાનો અધિકાર છે પરંતુ આનાથી કોઈને પરેશાન થવું જોઈએ નહીં. બેંકોએ પર્યાપ્ત માર્ગદર્શિકાઓનું પાલન કરવું જોઈએ અને ખાસ કરીને એજન્ટો તરફથી ફોન કૉલ્સ સંબંધિત માર્ગદર્શિકા પણ આપવી જોઈએ."
"ટાઉન પોલીસ સ્ટેશન વિસ્તારના એક પરિવારના છ લોકોએ ઝેર પી લીધું છે. તેમાંથી 5 લોકોના મોત થયા છે. એક બાળકીની હાલત ગંભીર છે. તમામ મુદ્દા પર તપાસ કરવામાં આવી રહી છે. આ લોકો દેવાદાર હતા. આ લોકોએ આવી ઝેરી દવા લીધી છે. આ અંગે એક પગલું. હાલ પોલીસ વધુ સંશોધનમાં વ્યસ્ત છે" - ડૉ. ગૌરવ મંગલા, નવાદા એસપી
