અજમેર: રાજસ્થાનના હૃદય અજમેરના અનાસાગર તળાવને અડીને આવેલા ટેકરી પર સ્થિત ખોબરા નાથ ભૈરવ (Rajasthan bachelors fair on diwali) મંદિર આવેલું છે. આ ધાર્મિક સ્થળ આ ઐતિહાસિક શહેરના પ્રાચીન મંદિરોમાંનું એક છે. આ શહેરની સ્થાપના અજય પાલે કરી હતી, કહેવાય છે કે ત્યારથી અહીં ભૈરવનાથ બિરાજમાન છે.
જાણો ઈતિહાસઃ એવું કહેવાય છે કે, ચૌહાણ વંશના આરાધ્ય દેવતા ચામુંડા માતાના મંદિર અને ખોબરનાથ ભૈરવની (Khobra Bhairavnath in Ajmer) પૂજા ચૌહાણ વંશના રાજાઓ કરતા હતા. પાછળથી, જર્જરિત મંદિરનું સમારકામ કર્યા પછી, મરાઠા કાળમાં મંદિરની સ્થાપના ફરીથી કરવામાં આવી. આખા વર્ષ દરમિયાન દૂર-દૂરથી લોકો અહીં દર્શનનો લાભ લેવા આવે છે. લોકો માને છે કે, ભગવાન શિવના દ્વારપાળ માનવામાં આવતા ખોબરા નાથ ભૈરવ દરેક ભક્તની મનોકામના પૂર્ણ કરે છે. ખોબરા નાથને કાયસ્થોના પ્રમુખ દેવતા માનવામાં આવે છે. તેથી જ દીપાવલીના દિવસે કાયસ્થ સમુદાયના લોકો ખાસ કરીને આશીર્વાદ લેવા માટે મંદિરમાં ભેગા થાય છે. આ દિવસે ખોબરા ભૈરવનાથનો મેળો (Bachelors Fair at Khobra Bhairavnath) ભરાય છે. મંદિરમાં સવારથી જ ભક્તોની ભીડ જામી રહી છે. ભૈરવનાથના દર્શન કર્યા બાદ જ ભક્તો પોતાના ઘરમાં દીપાવલીની પૂજા કરીને ખુશીની ઉજવણી કરે છે.
7 દિવસ સુધી દીવો પ્રગટાવે: ખોબરાનાથ મંદિરના (Shadi Dev Mandir ) પૂજારી લલિત મોહન શર્માએ જણાવ્યું કે વર્ષોથી લોકો ખોબરાનાથ ભૈરવ મંદિરમાં ઊંડી આસ્થા ધરાવે છે. દિવાળી પર મંદિરમાં મેળાનું આયોજન કરવામાં આવે છે. ભક્તોની ભીડમાં વધુ કુમારિકાઓની સંખ્યા વધુ રહે છે. માન્યતા અનુસાર જે લોકો 7 દિવસ સુધી લગ્ન કરવા ઈચ્છે છે તેઓ સાંજે બાબાના દરબારમાં દીવો પ્રગટાવે છે. દીવાઓ પ્રગટાવવાનો ક્રમ દિવાળી પહેલા શરૂ થાય છે અને દીપાવલીના દિવસે છેલ્લો દીવો પ્રગટાવવામાં આવે છે.
અરજી મૌલી વાલી: એવું કહેવાય છે કે, ખોબરા ભૈરવનાથ દીવો પ્રગટાવવાથી પ્રસન્ન થાય છે અને પોતાના ભક્ત પર આશીર્વાદ વરસાવે છે. કુમારિકાઓને જલ્દી સારા સમાચાર મળે છે અને સ્થાયી થાય છે. બીજી તરફ, સ્નાતકના સગા કે સંબંધીઓ જેઓ આવી શકતા નથી, તેઓ બાબા ખોબરા નાથ ભૈરવ પાસે મૌલીને આવેદનપત્ર બાંધે છે. વ્રતની પૂર્ણાહુતિ બાદ નવપરિણીત દંપતિએ અહીં આવવું પડે છે. તેઓ તેમના આદર પ્રમાણે ભોગ ચઢાવીને તેમના વ્રત ઉતારે છે, એટલે કે તેઓ મૌલીનો દોરો ખોલે છે.
ગુફામાં ગર્ભ ગૃહઃ પંડિત લલિત મોહન શર્મા જણાવે છે કે રાજસ્થાનના અન્ય જિલ્લાઓ ઉપરાંત મધ્યપ્રદેશ, ગુજરાત, મુંબઈથી ભક્તો દર્શન કરવા આવે છે. મંદિરમાં ગર્ભગૃહ એક મોટી શિલામાં બનેલી ગુફાની અંદર છે. ઊંચી ટેકરી પર આવેલું મંદિર અનાસાગર તળાવ અને અજમેરની પ્રાકૃતિક સુંદરતાનું મનોહર દૃશ્ય આપે છે. તેથી વિદેશી પર્યટકો પણ મંદિરમાં આવે છે અને અહીંનો ઈતિહાસ જાણીને અભિભૂત થઈ જાય છે.
