અમદાવાદઃ ચૈત્રી નવરાત્રીના પ્રથમ દિવસે માતા શૈલપુત્રીની પૂજા કરવામાં આવે છે. માં શૈલપુત્રીનું નામ સંસ્કૃત શબ્દ 'શૈલ' પરથી આવ્યું છે, જેનો અર્થ થાય છે પર્વત અને પુત્રીનો અર્થ થાય છે પુત્રી. પર્વતરાજની પુત્રી શૈલપુત્રી કહેવાય છે. માતા શૈલપુત્રીને માતા સતી, દેવી પાર્વતી અને માતા હેમાવતી તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. તેણીને 'પ્રથમ શૈલપુત્રી' તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. તે નવરાત્રીની પ્રથમ દેવી છે જેની આ શુભ તહેવારના પ્રથમ દિવસે પૂજા કરવામાં આવે છે. પર્વતોના રાજા "પર્વત રાજ હિમાલય" ની પુત્રી તરીકે માતાનો જન્મ થયો હતો. દેવી શૈલપુત્રીને પાર્વતી, હેમવતી, સતી ભવાની અથવા હિમવતની લેડી - હિમાલયના શાસક તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.
મા દુર્ગા શૈલપુત્રીની પૂજા કેવી રીતે કરવીઃ
- નવરાત્રિના પ્રથમ દિવસનું મહત્વ એ છે કે માં શૈલપુત્રીની પૂજાની શરૂઆત 'ઘટસ્થાપન' વિધિથી થાય છે. તેણી પૃથ્વી અને તેમાં જોવા મળેલી સંપૂર્ણતા દર્શાવે છે. તેણીને માતા પ્રકૃતિ પણ કહેવામાં આવે છે, અને પરિણામે તેણી આ સ્વરૂપમાં પૂજાય છે.
- ઘટસ્થાપન વિધિ એ માટીના વાસણની સ્થાપના છે જેનું મોં પહોળું છે. પહેલા સપ્તમાત્રિકા નામની સાત પ્રકારની માટી માટીના વાસણમાં રાખવામાં આવે છે, હવે આ વાસણમાં સાત પ્રકારના અનાજ અને જવના બીજ વાવવામાં આવે છે, ત્યારબાદ બીજ પર પાણી છાંટવામાં આવે છે.
- હવે એક કલશ લો અને તેમાં પવિત્ર જળ (ગંગાજળ) ભરો, પાણીમાં થોડું અક્ષત રાખો અને હવે દુર્વાના પાન સાથે પાંચ રોકડ સિક્કા રાખો. હવે કલશની કિનારે ગોળ ક્રમમાં 5 કેરીના પાન ઉંધા રાખો અને તેના પર એક નારિયેળ મૂકો.
- તમે કાં તો નાળિયેરને લાલ કપડામાં લપેટી શકો છો (વૈકલ્પિક રીતે ઉપલબ્ધ છે) અથવા તેના પર મોલી બાંધી શકો છો. હવે આ કલશને માટીના વાસણની વચ્ચે સ્થાપિત કરો જેમાં તમે દાણા વાવ્યા છે.
- પ્રથમ શૈલપુત્રી મંત્ર ઓમ દેવી શૈલપુત્રાય નમઃ નો 108 વાર જાપ કરીને દેવી દુર્ગાને શૈલપુત્રીના રૂપમાં આહ્વાન કરો. હવે પ્રાર્થના કરો.
- ઓ દેવી સર્વભૂતેષુ માં શૈલપુત્રી રૂપેણ સંસ્થિતા, નમસ્તસ્ય નમસ્તસ્ય નમસ્તસ્યાય નમો નમઃ । મંત્ર સાથે સ્તુતિ કરો.
- મા દુર્ગા અને માં શૈલપુત્રીની આરતીનો પાઠ કરો
- હવે પંચોપચાર પૂજા કરો એટલે કે 5 વસ્તુઓથી પૂજા કરો અને કલશને નૈવેદ્ય અર્પણ કરો. આ પૂજામાં સૌથી પહેલા તમારે ઘીનો દીવો કરવો. હવે ધૂપ સળગાવો અને તેની સુગંધિત ધૂની કલશમાં અર્પણ કરો, ફૂલ, સુગંધ, નારિયેળ, ફળો અને મીઠાઈઓ વગેરે અર્પણ કરો. નવરાત્રિના પહેલા દિવસે માતાને ગાયનું શુદ્ધ ઘી ચઢાવવામાં આવે છે, તો માતા શૈલપુત્રીની કૃપાથી વ્યક્તિને સ્વસ્થ અને ખુશ રહેવાનું વરદાન મળે છે.
