ન્યૂઝ ડેસ્કઃ દહીં અને છાશ જેવા ડેરી ઉત્પાદનોનો વપરાશ એ ભારતમાં એક જૂની પ્રથા છે. દૂધ અને તેના ઉત્પાદનો બાળકો અને પુખ્ત વયના લોકો માટે સમાન પોષણ આપે છે. જો કે, આ દિવસોમાં, વસ્તીમાં વધારો થયો છે, દૂધના ટૂંકા ઉત્પાદનથી તાજું દૂધ મર્યાદિત થઈ ગયું છે. દહીં અને છાશ પેસ્ટ્યુરાઇઝ્ડ રીતે બનાવવામાં આવે છે, અને સંગ્રહિત દૂધ આયુર્વેદમાં વર્ણવેલ લક્ષણોની કમીને કારણે હોઈ શકે છે. ડૉ.રાજ્યલક્ષ્મી માધવમ આ વિશે વાત કરી હતી.
દહીં આયુર્વેદમાં દધી તરીકે પણ ઓળખાય છે. દહીં પોષણ આપે છે અને આપણી પાચન શક્તિને સુધારે છે. તે સ્વાદહીનતાને તપાસે છે, રોગ પ્રતિકારક શક્તિ વધારે છે. અનિયમિત તાવ, અતિસાર, ઇમેસિએશન, ડાયસુરિયા (પેશાબમાં મુશ્કેલી), નાસિકા પ્રદાહ (સામાન્ય શરદી)માં ઉપયોગી છે. અહીં કેટલાક મુદ્દા છે જે તમારે આ ડેરી ઉત્પાદનો વિશે જાણવું જોઈએ:
- જાડાપણું, રક્તસ્રાવના વિકાર, બળતરાની સ્થિતિમાં દહીં ટાળો
- હાઈપરએસીડિટી અને ગેસ્ટ્રાઇટિસમાં ખાટા દહીંને ટાળો. જો અનિવાર્ય હોય તો ખાટા દહીંમાં થોડી ખાંડ નાખો.
- દહીં ગરમ ન કરો કારણ કે તેમાં હાજર ઉપયોગી બેક્ટેરિયાને નાશ કરે છે.
- મીઠી દહીં વાત અને પિત્તને શાંત કરે છે જે શરીરની ચરબી અને કફને વધારે છે.
- ખાટું દહીં પાચક અગ્નિ, પિત્ત અને કફને વધારે છે.
- બકરીના દૂધમાંથી તૈયાર કરેલું દહીં પાચન સુધારે છે. શ્વસન બિમારીઓમાં ઉપયોગી છે.
- ભેંસના દૂધમાંથી તૈયાર કરેલું દહીં શરીરને શક્તિ આપે છે.
રાત્રે દહીંનું સેવન
- રાત્રે દહીંનું સેવન કરવાનું ટાળવું જોઈએ, કારણ કે તે શરીરમાં વાહિનીઓ અવરોધે છે.
- જો તમારે રાત્રે દહી ખાવાની ઇચ્છા હોય તો તેમાં ઘી, ખાંડ, મધ, લીલી ચણા, આમળા અથવા એક ચપટી મરીનો પાઉડર નાખો.
- ઉનાળો અને વસંત ઋતુમાં ખાટા દહીં લેવાનું નુકસાનકારક છે.
- લોકોએ માંધકમ દાધી (યોગ્ય રીતે ના બનાવાયેલું દહી)ને ટાળવું જોઈએ કારણ કે તેનાથી ડાયાબિટીઝ થઈ શકે છે.
છાશ
- આયુર્વેદમાં એક કહેવત છે…. અમૃત ભગવાન માટે છે અને છાશ મનુષ્ય માટે છે, જે પાચનમાં સુધારો કરે છે અને બળતરા પણ ઘટાડે છે.
- છાશ મસા, આંતરડાના રોગ, ક્રોહન રોગ, ડાયાબિટીઝ, જાડાપણના દર્દીઓને આપી શકાય છે.
- છાશ પોટેશિયમ, કેલ્શિયમ, ફોસ્ફરસ, વિટામીન બી 12, રિબોફ્લેવિન અને પ્રોબાયોટીક્સનો સમૃદ્ધ સ્રોત છે.ઢ
- છાશનું દૈનિક સેવન વૃદ્ધત્વની પ્રક્રિયામાં વિલંબ કરે છે, અને પોષણમાં પણ સુધારો કરે છે.
- ઉનાળામાં ખાટી છાશ ના પીવી જોઈએ
- નિયમિત સેવન કરવાથી કબજિયાત મટે છે.
- દહીં અને દૂધ એ બંને દૂધના ઉત્પાદનો છે, સમાન પોષક તત્વો અને સમાન રચના છે. પરંતુ જો સ્ટોર કરીને બનાવવામાં આવે તો તેમાં ગુણધર્મો જુદા હોઈ શકે છે.
