મારો અનુમાન એ છે કે નવા કાયદા અંગે વિપક્ષનો પ્રતિસાદ વધુ તીવ્ર બનશે, અને જો વિરોધી પક્ષો મધ્યમ સ્થિતિ લેશે તો ભાજપનો ફાયદો ઓછો થશે. વિપક્ષના નવા નાગરિકત્વ સુધારણા કાયદાના આકરા વિરોધથી ભાજપને ધાર્મિક સ્તરે મતદારોનું ધ્રુવીકરણ કરવામાં અને આખરે તેમને ચૂંટણીમાં ફાયદો થશે. જો કે, કાયદાને હજી પણ સામાન્ય લોકો દ્વારા મોટી હદ સુધી ટેકો છે. મોટી સંખ્યામાં લોકો આ કાયદાને સમર્થન આપી રહ્યા છે. કારણ કે, તેમના માટે કાયદો ખૂબ જ સરળ છે - જે મુસ્લિમો અફઘાનિસ્તાન, પાકિસ્તાન અને બાંગ્લાદેશથી આવ્યા છે તેમને ગેરકાયદેસર રીતે તેમના દેશમાં પાછા મોકલવા જોઈએ. કયા ધાર્મિક સમુદાયોને કાયદામાંથી મુક્તિ આપવામાં આવે છે અથવા 'કટ-'ફટ' તારીખ છે તે વિશે સરેરાશ નાગરિક વધુ ધ્યાન આપતો નથી.
એક તરફ વિપક્ષ ભાજપ પર નાગરિકતા કાયદાના રાજકારણનો આરોપ લગાવી રહ્યો છે. બીજી તરફ, સામાન્ય લોકોને ખાતરી છે કે વિપક્ષી પાર્ટીઓ લઘુમતીઓને વિનંતી કરવા નાગરિકત્વના કાયદાઓનો વિરોધ કરી રહી છે. આવા કિસ્સામાં, આ નવા કાયદાને ટેકો આપવા અને તેનો વિરોધ કરનારા લોકોના બે જૂથો બનાવવામાં આવશે અને ભાજપને ફાયદો થશે.આમાં કોઈ શંકા નથી કે નાગરિકત્વ કાયદા માટે ટેકો કાયદાના વિરોધ કરતા વધારે છે. પરંતુ ભાજપને આ હદે કેટલી હદે સમર્થન મળી રહ્યું છે તે ફાયદાકારક ન હોઈ શકે. આનાં કારણો સરળ છે. 2019 ની લોકસભાની ચૂંટણીમાં ભાજપ 303 બેઠકો સાથે 37 ટકા મત મેળવવામાં સફળ રહ્યો.
જોકે, કર્ણાટકનો એકમાત્ર અપવાદ હોવાને કારણે ભાજપ માટે મધ્યપ્રદેશથી આગળ વધવાનું મુશ્કેલ બન્યું છે. કેરળ, આંધ્રપ્રદેશ અને તેલંગાણા રાજ્યમાં મુસ્લિમ વસ્તી મોટી સંખ્યામાં હોવા છતાં, નાગરિકત્વનો કાયદો દક્ષિણ રાજ્યો માટે મોટી સમસ્યા નથી. કારણ કે આ રાજ્યોની સરહદ પર કોઈ દેશ નથી. પરિણામે, સરહદમાંથી ગેરકાયદેસર સ્થળાંતર થવાની સંભાવના ઓછી હોવાથી આ રાજ્યોના સામાન્ય નાગરિકોએ આ સમસ્યાને ગંભીરતાથી લેવી જોઈએ નહીં. ભાજપ દક્ષિણના રાજ્યોમાં વિસ્તરી શકે છે. દક્ષિણના કેટલાક રાજ્યોમાં, ભાજપના વિસ્તરણની સંભાવના કાયમ માટે ખુલ્લી રહેશે. જોકે, આ વિસ્તરણ નવા નાગરિકત્વ કાયદાના ભાજપના સમર્થનને કારણે થશે નહીં.
ઉત્તર પ્રદેશ, મધ્યપ્રદેશ, છત્તીસગ,, રાજસ્થાન, ઝારખંડ અને બિહાર રાજ્યોમાં મુસ્લિમ વસ્તી જુદી જુદી છે. આ બધા રાજ્યોમાં, નાગરિકત્વના કાયદા સામે વિરોધ પ્રદર્શનો થયા છે, પરંતુ આવા વિરોધને સફળતાપૂર્વક દબાવવામાં આવ્યા છે. બિલને મંજૂરી મળ્યા બાદ મોટી સંખ્યામાં વિરોધ પ્રદર્શન થયા હતા. જો કે, આ રાજ્યોમાં ધીરે ધીરે આ મુદ્દાનું મહત્વ ઘટતું જાય છે. આ કારણ છે કે, ગેરકાયદેસર સરહદ સ્થળાંતર આમાંથી કોઈપણ રાજ્ય દ્વારા સરહદ નથી. પરંતુ, આ કેટલાક રાજ્યોમાં એવા લોકો પણ હોઈ શકે છે કે જેમણે પડોશી દેશના અન્ય રાજ્યોમાંથી ગેરકાયદેસર રીતે ભારતમાં પ્રવેશ કર્યો હોય. જો કે, આવા લોકો અત્યંત નાના હોવાની સંભાવના છે અને સામાન્ય નાગરિકોની નજરમાં સમસ્યા ગંભીર નથી. જો આ બધા રાજ્યોમાં ચૂંટણી દરમિયાન આ મુદ્દો આવે તો પણ ભાજપનો રાજકીય લાભ મર્યાદિત રહેશે. એ નોંધવું મહત્વપૂર્ણ છે કે આમાંથી ઘણા રાજ્યોમાં ભાજપે 2014 અને 2019 ની લોકસભાની ચૂંટણીમાં મોટી સફળતા હાંસલ કરી છે. રાજસ્થાનની તમામ 25 બેઠકો પર ભાજપનો વિજય થયો. આ જ રીતે, મધ્યપ્રદેશની 29 માંથી 28 બેઠકો, છત્તીસગ inની 11 માંથી 9 બેઠકો, ઝારખંડની 14 માંથી 11 બેઠકો, ઉત્તર પ્રદેશની બેઠકોમાંથી ૨ અને બિહારની 39 (બેઠકો (જેડી (યુ) અને લોકસભા સાથે જોડાણ જીત્યું હતું.
જો કે, ભાજપને નાગરિકત્વના કાયદા માટે વધુ પ્રચાર અથવા વ્યાપક સમર્થન મળે તો પણ, ચૂંટણીની કામગીરીમાં વધુ સુધારણા માટે બહુ ઓછી જગ્યા છે. પશ્ચિમ ગુજરાત અને મહારાષ્ટ્ર રાજ્યમાં પણ ભાજપનો ફાયદો મર્યાદિત રહેશે. તેના બે કારણો છે - એક તે છે કે ગુજરાતમાં લોકસભાની તમામ 26 બેઠકો પર ભાજપે જીત મેળવી છે અને મહારાષ્ટ્રમાં, શિવસેના સાથે જોડાણ 48 માંથી 41 બેઠકો પર જીત્યું છે, આસામ અને પશ્ચિમ બંગાળ રાજ્યોમાં ભાજપનો જવાબ જોવાની ઉત્સુકતા રહેશે. કારણ કે નવા કાયદાની અસર આ રાજ્યોના રાજકારણને થશે. બંને રાજ્યોની મળીને લોકસભાની seats 55 બેઠકો છે (આસામની ૧ seats અને પશ્ચિમ બંગાળમાં seats૨ બેઠકો). ભાજપ આ બંને રાજ્યોમાં પ્રવેશ મેળવવામાં સફળ રહી છે. 2019 ની લોકસભાની ચૂંટણીમાં ભાજપે આસામમાં 9 બેઠકો અને 36 ટકા મતો મેળવ્યા હતા. એ જ રીતે, પશ્ચિમ બંગાળમાં 18 બેઠકો સાથે 40 ટકા મત આકર્ષાયા હતા.
આસામ અને પશ્ચિમ બંગાળ બંનેમાં ભાજપ પાસે મતદાનના આંકડામાં વધારો કરવાની તક છે ગત વર્ષે આસામમાં લાગુ કરાયેલ રાષ્ટ્રીય નાગરિકતા નોંધણી ખૂબ વિવાદાસ્પદ હતી. તેવી જ રીતે, રાજ્યમાં નાગરિકત્વના કાયદાઓનો વ્યાપક વિરોધ છે. નાગરિકત્વ કાયદા અંગે મમતા બેનર્જીનો પ્રતિસાદ જાણીતો છે. તેમણે નાગરિકતા સુધારા અધિનિયમનો જાહેરમાં વિરોધ નોંધાવ્યો છે. આ બંને રાજ્યો બાંગ્લાદેશની સરહદે આવેલા છે અને મુસ્લિમ વસ્તી મોટી છે. આમાંની કેટલીક વસ્તી ગેરકાયદેસર હોવાનો આક્ષેપ કરવામાં આવ્યો છે. આ રાજ્યોની ચૂંટણીઓ 2021 ના મધ્યમાં સૌથી મોટો મુદ્દો હશે. સમય આ બંને રાજ્યોની આગામી ચૂંટણીઓમાં આ મુદ્દાનું શું થશે તે બરાબર કહેશે, અને આપણે જાણીશું કે 2024 ની આગામી ચૂંટણીઓમાં આ મુદ્દો કેટલો મોટો હોઈ શકે.
