દેહરાદૂન: 13મા આદિવાસી યુવા વિનિમય (13th Tribal Youth Exchange Program) કાર્યક્રમ હેઠળ 6 રાજ્યોના આદિવાસી યુવાનો અને બાળકો દહેરાદૂન પહોંચ્યા છે. ઉદ્ઘાટન સમયે, આ આદિવાસી યુવાનોએ સ્ટેજ પર તેમના રાજ્યોની સાંસ્કૃતિક વારસો પ્રદર્શિત કરીને શ્રોતાઓને મંત્રમુગ્ધ કર્યા હતા. કાર્યક્રમમાં આ યુવાનોને ઉત્તરાખંડની વિવિધ માહિતીથી વાકેફ કરવામાં આવ્યા હતા. આ 7 દિવસમાં આ આદિવાસી યુવાનો રાજ્યના વિવિધ પ્રતિષ્ઠિત અને પ્રખ્યાત સ્થળોની મુલાકાત લેશે અને તેની માહિતી મેળવશે તેવું પણ જણાવવામાં આવ્યું હતું.
આ પણ વાંચો: બાળકની પાંસળીનું હાડકું કાપીને બનાવ્યો કાન, SGPGIમાં મેટ્રિક્સ રિબનો પ્રથમ વખત કરાયો ઉપયોગ
દિવસીય આદિવાસી યુવા વિનિમય કાર્યક્રમ : વાસ્તવમાં ભારત સરકારના નેહરુ યુવા કેન્દ્ર દ્વારા આયોજિત 13મો 7 દિવસીય આદિવાસી યુવા વિનિમય (13th Tribal Youth Exchange Program) કાર્યક્રમ, દેહરાદૂનના સર્વે ચોકમાં આવેલા IRTD ઓડિટોરિયમમાં શરૂ કરવામાં આવ્યો હતો. જ્યાં આદિવાસીઓની વિવિધ માહિતી રજૂ કરવામાં આવી હતી. આ સાત દિવસોમાં આ આદિવાસી યુવકો ઉત્તરાખંડના દેહરાદૂનમાં સ્થિત ફોરેસ્ટ રિસર્ચ ઈન્સ્ટિટ્યૂટ, સર્વે ઓફ ઈન્ડિયા, ટિહરી તળાવ વગેરેની મુલાકાત લઈને નવી માહિતી લેશે. આ સમગ્ર કાર્યક્રમમાં આ યુવાનોને નેહરુ યુવા કેન્દ્ર સંગઠન, ઉત્તરાખંડ દ્વારા સહયોગ આપવામાં આવશે.
અવસર પર કેબિનેટ પ્રધાન સુબોધ ઉનિયાલે આ કહ્યું : કાર્યક્રમનું ઉદ્ઘાટન કેબિનેટ પ્રધાન સુબોધ ઉનિયાલ દ્વારા કરવામાં આવ્યું હતું. આ અવસર પર કેબિનેટ પ્રધાન સુબોધ ઉનિયાલે કહ્યું કે, આ કાર્યક્રમ નક્સલ પ્રભાવિત વિસ્તારોના યુવાનો માટે લાઈફલાઈન તરીકે કામ કરશે, જેઓ દેશ અને દુનિયાની નવી વસ્તુઓ શીખીને પોતાના વિસ્તારોમાં જશે. તેઓ તેમના વિસ્તારોમાં જઈને અન્ય લોકોને જાગૃત કરશે કે નક્સલવાદથી કોઈ ફાયદો નથી. બલ્કે દેશના વિકાસમાં મહત્વનો ભાગ ભજવીને એક જવાબદાર નાગરિકની જેમ જીવન જીવી શકાય છે.
આ રાજ્યોના આદિવાસી યુવાનો આવ્યા દહેરાદૂન : આદિવાસી યુવા વિનિમય કાર્યક્રમની જેમ દેશના 6 રાજ્યોના યુવાનો ઉત્તરાખંડની રાજધાની દેહરાદૂન આવ્યા છે. આ રાજ્યોમાં ઝારખંડ, છત્તીસગઢ, ઓરિસ્સા, બંગાળ, મધ્યપ્રદેશ અને બિહારનો સમાવેશ થાય છે. 13મો આદિવાસી યુવા વિનિમય કાર્યક્રમ આખા અઠવાડિયા માટે છે.
આદિવાસીઓ અથવા જનજાતિઓ શું છે : જનજાતિ એ લોકોનો સમૂહ છે જેમની ભાષા, સંસ્કૃતિ, જીવનશૈલી અને સામાજિક-આર્થિક સ્થિતિ અલગ છે. તે બધા ચોક્કસ ભૌગોલિક વિસ્તારોમાં રહે છે. સામાન્ય રીતે, આ જાતિઓ જંગલો, દૂરના અને દુર્લભ વિસ્તારો અથવા જંગલોની બહારની સીમાઓ અને ડુંગરાળ વિસ્તારોમાં જોવા મળે છે. બંધારણના અનુચ્છેદ 180 મુજબ, અનુસૂચિત જનજાતિમાં તે જાતિઓ અથવા આદિવાસી સમુદાયો અથવા આ જનજાતિઓના ભાગો અને આદિજાતિ સમુદાયની અંદરના જૂથોનો સમાવેશ થાય છે, જેને રાષ્ટ્રપતિ દ્વારા જાહેર સૂચના દ્વારા જાહેર કરવામાં આવ્યા છે.
2011ની વસ્તી ગણતરી : 2011ની વસ્તી ગણતરી મુજબ, અનુસૂચિત જનજાતિ દેશની કુલ વસ્તીના 8.6 ટકાનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે, જે દેશની વસ્તીના 10.42 મિલિયન છે. આ તમામ જાતિઓને તેમની વિવિધ સંસ્કૃતિઓ, વ્યાપકપણે ફેલાયેલા અન્ય સમુદાયો સાથેના સંપર્કોથી દૂર રહેવા અને તેમની આર્થિક પછાતતાને આધારે વર્ગીકૃત કરવામાં આવી છે.
આદિવાસી વિનિમય કાર્યક્રમનો હેતુ શું છે : દેશના અંતરિયાળ પ્રાંતોમાં રહેતા આદિવાસીઓને દેશમાં અન્યત્ર શું થઈ રહ્યું છે તેની પ્રાથમિક માહિતી પણ નથી. જો વિદ્યાર્થી અને યુવા સમુદાયો પાસે દેશના અન્ય ભાગોમાં રહેતા તેમના સાથી જૂથો સાથે વાર્તાલાપ કરવાની પૂરતી માહિતી અને તકો ચાલુ રહે તો તેમની વચ્ચે પ્રચલિત ઉગ્રવાદી પ્રવૃત્તિઓ ઘટાડી શકાય છે.
આ પણ વાંચો: 11,344 સાડીઓ, 750 જોડી ચપ્પલ: જયલલિતાની તિજોરી વેચવા સુપ્રીમ કોર્ટમાં અપીલ
નેહરુ યુવા કેન્દ્ર સંગઠન : આ સંદર્ભમાં એવો પ્રસ્તાવ છે કે, આદિવાસી યુવાનોને સકારાત્મક રીતે સામેલ કરવા અને શિક્ષિત કરવા જોઈએ અને આ માટે આદિવાસી યુવા વિનિમય કાર્યક્રમો ખૂબ જ મદદરૂપ સાબિત થશે. ભારત સરકારના ગૃહ મંત્રાલયના પ્રોત્સાહનથી, નેહરુ યુવા કેન્દ્ર સંગઠન આદિવાસી યુવાનોના વિકાસ માટે આદિવાસી યુવા વિનિમય કાર્યક્રમનું આયોજન કરે છે. નેહરુ યુવા કેન્દ્ર સંગઠને ભારત સરકારના ગૃહ મંત્રાલયના સહયોગથી વર્ષ 2006 થી 12 આદિવાસી યુવા વિનિમય કાર્યક્રમોનું સફળતાપૂર્વક આયોજન કર્યું છે. દેહરાદૂનમાં 13મો આદિવાસી યુવા વિનિમય કાર્યક્રમ ચાલી રહ્યો છે.
