ન્યૂઝ ડેસ્કઃ તમે ઘરગથ્થુ ઉપચાર માટે તમારા રસોડાનાં કબાટ ફંફોસી રહ્યા હોવ, ત્યારે વર્તમાન સમયમાં ઉપલબ્ધ હોય અને વપરાશમાં હોય તેવી શ્રેષ્ઠ ચીજ એપલ સાઇડર વિનેગર (ACV) છે. ACV સમગ્ર શરીર માટે અત્યંત લાભદાયી હોવાનું માનવામાં આવે છે. જોકે, ACV શરીર માટે શી રીતે ફાયદાકારક છે, તેના વધુ પુરાવા મેળવવા માટે હજી પણ અભ્યાસો ચાલી રહ્યા છે. ACV વિશે વધુ જાણકારી મેળવવા માટે અમે બેંગલોર સ્થિત આયુરકેરનાં ડો. ટી. શૈલજા (B.A.M.S MD – આયુર્વેદ) સાથે વાતચીત કરી હતી, જેના અંશો અહીં પ્રસ્તુત છેઃ
એપલ સાઇડર વિનેગર કેવી રીતે તૈયાર કરવામાં આવે છે?
અમારાં નિષ્ણાત સમજાવે છે કે, ACV તૈયાર કરવાની પ્રક્રિયા સફરજનના રસનો આથો લાવવા સાથે શરૂ થાય છે. સફરજનને ક્રશ કરી, દબાવીને તેમાંથી રસ નિકાળવામાં આવે છે અને તે રસનો આથો આવવા દેવાય છે. ત્યાર બાદ બેક્ટેરિયા આ આલ્કોહોલિક પ્રવાહીને એસેટિક એસિડ સોલ્યુશનમાં રૂપાંતરિત કરે છે. આમ, આથો આવવાની બીજી પ્રક્રિયા દ્વારા એપલ સાઇડર વિનેગર તૈયાર થાય છે.
ACV બે સ્વરૂપમાં ઉપલબ્ધ હોય છે, એક અનફિલ્ટર્ડ તથા અનરિફાઇન્ડ, જે ડહોળું દેખાય છે અને તે ‘મધર’ તરીકે ઓળખાય છે. તેમાં તમામ પ્રકારનાં પ્રોટીન અને સારા બેક્ટેરિયા હોય છે. જ્યારે બીજું ACV રિફાઇન્ડ અને સ્વચ્છ પ્રવાહી હોય છે. મધર તરીકે ઓળખાતા ACVનું સેવન કરવાની સલાહ આપવામાં આવે છે. આ સિવાય, ACVના તીવ્ર સ્વાદ અને ગંધને કારણે તેને પ્રવાહી સ્વરૂપે લઇ ન શકનારા લોકો ACVના વિકલ્પ તરીકે મળતી તેની ટેબ્લેટ પણ લઇ શકે છે. ACVની ટેબ્લેટ્સમાં હળદર અને મરી જેવા પદાર્થો ઉમેરવામાં આવ્યા હોઇ શકે છે.
આરોગ્યલક્ષી ફાયદા
ડો. શૈલજા ACV આરોગ્ય માટે કેવી રીતે લાભદાયી છે તથા તેનું સેવન કેવી રીતે કરવું જોઇએ, તે વિશે સમજૂતી આપે છે.
સેવનની માત્રા
1 ગ્લાસ (500 મિલી) પાણીમાં 1 ટેબલસ્પૂન ACV ઓગાળવું. હુંફાળું કે નવશેકું ગરમ પાણી લેવું.
ડાયાબિટીસ
ડાયાબિટીસથી પીડાતી વ્યક્તિઓનું બ્લડ સુગર લેવલ નિયમિત કરવામાં ACV મદદરૂપ નીવડી શકે છે. તે બ્લડ સુગરની માત્રા ઘટાડે છે. આમ, ફાસ્ટિંગ બ્લડ સુગર ધરાવનારા લોકોએ રાતે પાણીમાં ACV મિલાવીને તેનું સેવન કરવું જોઇએ. જ્યારે પોસ્ટ મિલ સુગર ધરાવનારા લોકોએ સવારનો નાસ્તો કર્યા બાદ તેનું સેવન કરવું જોઇએ. જો તેના પર ધ્યાન આપવામાં ન આવે, તો ગ્લાઇસેમિક ઇન્ડેક્સમાં તીવ્ર ઘટાડો (હાઇપોગ્લાયસેમિયા) થઇ શકે છે. ડાયાબિટીસના દર્દીઓએ ACVનું સેવન કરતી વખતે મધ ભેળવવું નહીં.
મેદસ્વીપણું
ભારે ભરખમ વજન ધરાવનારા લોકો માટે ACVનું સેવન હિતકર છે. ACV ભૂખ ઘટાડે છે અને સાથે જ તે શરીરની ચરબી ઓછી કરે છે. વહેલી સવારે પાણી સાથે ACVનું સેવન કરવું જોઇએ. ACVની પ્રકૃતિ એસિડિક હોવાથી ગેસ્ટ્રિક સમસ્યાઓ ન થાય, તે માટે તેની સાથે બે ટેબલસ્પૂન મધ ભેળવવું યોગ્ય રહે છે.
હૃદય
અભ્યાસો દર્શાવે છે કે, ACV હૃદયના ઘણા રોગોનું જોખમ ઘટાડી શકે છે. તે શરીરમાંથી ખરાબ કોલેસ્ટરોલનું લેવલ ઓછું કરે છે, જે હૃદય સંબંધિત સમસ્યાઓનાં અગ્રણી પરિબળો પૈકીનું એક છે. સાથે જ તે બ્લડ પ્રેશરનું પણ નિયમન કરે છે અને આ રીતે હાઇપરટેન્શન ઘટાડે છે. ACV સાથે બે ટેબલસ્પૂન મધનું સેવન કરવું હિતાવહ છે.
ડીપ વેઇન થ્રોમ્બોસિસ (DVT)
રક્તવાહિનીઓમાં અવરોધ ઊભો થવાના કારણે DVTની સમસ્યા ઉદ્ભવે છે. ખાસ કરીને ACVના વજન ઘટાડવાના ગુણને કારણે આ બિમારીથી પીડાતા દર્દીઓમાં તેના સેવનના ઘણા ફાયદા જોવા મળ્યા છે.
અતિસાર (ઝાડા)
કેટલીક વ્યક્તિઓ ચોક્કસ પ્રકારની ગેસ્ટ્રિક તકલીફોથી પીડાતી હોય છે, જેમાં તેમણે ભોજન લીધાના તુરંત બાદ શૌચાલય જવું પડે છે. આવી સમસ્યામાં ACV હાથવગું ઔષધ પુરવાર થઇ શકે છે, કારણ કે તેમાં રહેલું પેક્ટિન નામનું દ્રવ્ય શરીરને અઢળક માત્રામાં રેસા બનાવવામાં મદદરૂપ થાય છે, જે ઝાડા અટકાવે છે. જ્યાં સુધી ઝાડાનાં લક્ષણોમાં ઘટાડો ન થાય, ત્યાં સુધી ભોજન કર્યા બાદ ACV લઇ શકાય છે.
ગાર્ગલ (કોગળા)
બે કપ (આશરે ૨૫૦ મિલી) પાણીમાં એક ટેબલસ્પૂન ACV ઉમેરવું અને તેના કોગળા કરવા.
મોં અને ગળું
ગળામાં ખરાશ, મોંમાંથી દુર્ગંધ આવતી હોય અને દાંતમાં પ્લેક બાઝી જતી હોય, તો આ સમસ્યાઓ દૂર કરવામાં ACV ઉપયોગી નીવડી શકે છે. રોજ સવારે પાણીમાં ACV ભેળવીને પાંચથી દસ મિનિટ સુધી તેના કોગળા કરવા.
નાસ લેવી
ઉકાળેલા (અંદાજે પાંચ લિટર) પાણીમાં એક ટેબલસ્પૂન ACV મેળવવું.
સાઇનસની તકલીફ
સાઇનસ, નસકોરાં જામ થઇ જતાં હોય, સતત ખંજવાળ આવતી હોય વગેરે જેવી સમસ્યા ધરાવતા લોકો માટે નાસ ઘણી ઉપયોગી બની રહે છે. પાંચથી દસ મિનિટ સુધી નાસ લેવી. આમ કરવાથી બંધ નાક તરત જ ખૂલી જશે અને તમે યોગ્ય રીતે શ્વાસ લઇ શકશો. પાણી ઉકળે, તે પહેલાં તેમાં ACV ઉમેરવું નહીં. પાણી ઉકળી ગયા બાદ વાસણને આંચ પરથી ઉતારી લીધા બાદ ACV ઉમેરવું.
બાહ્ય ઉપયોગ
બે કપ (અંદાજે ૨૫૦ મિલી) પાણીમાં એક ટેબલસ્પૂન ACV ઉમેરવું.
ત્વચાની કાળજી
ACV ખીલની સમસ્યામાંથી છૂટકારો મેળવવામાં ઉપયોગી છે અને ત્વચાનો ટોન સુધારે છે. આ માટે, એક રૂનું પૂમડું ACVમાં બોળવું અને ચહેરા પર તેમજ શરીરના ટેન થઇ ગયેલા ભાગ ઉપર લગાવવું. પાંચ-દસ મિનિટ પછી પાણીથી ધોઇ નાંખી શકાય અથવા તો રાતે સૂતા પહેલાં તે લગાવીને સૂઇ શકાય. ACVને સમગ્ર ચહેરા પર લગાવતાં પહેલાં ત્વચાના થોડા ભાગ પર તે લગાવી જોવું, જેથી ત્વચા પર રિએક્શન આવે છે કે કેમ, તે જાણી શકાય.
નખ પર ઇન્ફેક્શન
નખ પર થતા ફંગલ ઇન્ફેક્શનમાં પણ ACV લાભદાયી છે. રૂનું પૂમડું ACVમાં બોળીને તેને દસથી પંદર મિનિટ સુધી નખ પર રાખી મૂકવું. ઇન્ફેક્શનની તીવ્રતાના આધારે આવું દિવસમાં ત્રણ-ચાર વખત કરી શકાય.
વાળની સંભાળ
ખોડાની સમસ્યાથી પીડાતા લોકો પણ ACVનો ઉપયોગ કરી શકે છે. ACVને વાળમાં લગાવીને ૧૫ મિનિટ માથા પર ટુવાલ ઢાંકી રાખવો. પછી વાળ પાણીથી ધોઇને શેમ્પૂથી ધોઇ નાંખવા. નિસ્તેજ અને રૂક્ષ વાળ માટે, વાળ ધોઇ નાંખ્યા બાદ તેના પર ACV લગાવવું અને વાળ પાણીથી ધોઇ નાંખવા. ACV આંખમાં ન જાય, તેનું ધ્યાન રાખવું.
ACVના સંખ્યાબંધ ફાયદા રહેલા હોવા છતાં ગેસ્ટ્રિક ઇરિટેશન, સંવેદનશીલ દાંત ધરાવતા લોકો, ગર્ભવતી મહિલાઓ, સ્તનપાન કરાવતી માતાઓ અને બાળકોએ તેનું સેવન કરવું જોઇએ નહીં. આથી, ACVનો ઉપયોગ શરૂ કરતાં પહેલાં એક વખત તમારા ડોક્ટરની સલાહ લેવી જરૂરી છે.
