દેહરાદૂન: ઉત્તરાખંડમાં સમાન નાગરિક સંહિતા લાગુ કરવા માટે રચાયેલી નિયમો બનાવવા અને અમલીકરણ સમિતિનું કામ અંતિમ તબક્કામાં છે. ઉત્તરાખંડમાં ઑક્ટોબર મહિના સુધીમાં સમાન નાગરિક સંહિતા લાગુ થવાની ધારણા છે. જ્યારથી યુનિફોર્મ સિવિલ કોડનો ડ્રાફ્ટ તૈયાર કરવામાં આવ્યો છે ત્યારથી તેની જોગવાઈઓને લઈને ઘણી ચર્ચાઓ થઈ રહી છે. આને ધ્યાનમાં રાખીને, નિયમો બનાવવા અને અમલીકરણ સમિતિએ શુક્રવારે સમાન નાગરિક સંહિતાના અહેવાલને સાર્વજનિક કર્યો છે. આ પછી સામાન્ય લોકો પણ આ અહેવાલ વાંચી શકશે.
યુનિફોર્મ સિવિલ કોડનો ડ્રાફ્ટ તૈયાર કરવા માટે, ઉત્તરાખંડ સરકારે નિવૃત્ત જસ્ટિસ રંજના દેસાઈની અધ્યક્ષતામાં પાંચ સભ્યોની સમિતિની રચના કરી હતી. આ સમિતિએ ઉત્તરાખંડ રાજ્યના લગભગ 2.5 લાખ લોકો પાસેથી માત્ર સૂચનો જ લીધા ન હતા પરંતુ દેશના અન્ય કાયદાઓ અને અન્ય દેશોમાં લાગુ સમાન નાગરિક સંહિતાનો પણ સંપૂર્ણ અભ્યાસ કર્યો હતો. UCC રિપોર્ટ તૈયાર કરવા માટે સમિતિએ 12 દેશોના પારિવારિક કાયદાઓનો પણ અભ્યાસ કર્યો હતો. જેમાં તુર્કી, સાઉદી અરેબિયા, અઝરબૈજાન, નેપાળ, જર્મની, જાપાન, યુએસએ, કેનેડા, ઓસ્ટ્રેલિયા, બાંગ્લાદેશ અને ઈન્ડોનેશિયા જેવા દેશોનો સમાવેશ થાય છે.
નિયમો બનાવવા અને અમલીકરણ સમિતિના સભ્ય શત્રુઘ્ન સિન્હાએ કહ્યું કે આઝાદી પહેલા મુસ્લિમ સમુદાય માટે મુસ્લિમ પર્સનલ લો શરિયત એપ્લિકેશન એક્ટ 1937 લાવવામાં આવ્યો હતો. જેમાં મુસ્લિમ સમાજ માટે શરીયત વ્યવસ્થા લાગુ કરવામાં આવશે તેમ જણાવાયું હતું. તે જ સમયે, હિન્દુઓની વ્યવસ્થાને વ્યાખ્યાયિત કરવા માટે બીએન રાવની અધ્યક્ષતામાં એક સમિતિની રચના કરવામાં આવી હતી. બીએન રાવ સમિતિનો અહેવાલ ખૂબ જ ક્રાંતિકારી અહેવાલ હતો. બીએન રાવે રિપોર્ટમાં સૂચન કર્યું હતું કે છોકરીઓને છોકરાઓની જેમ સમાન અધિકાર મળવો જોઈએ. છૂટાછેડાની વ્યવસ્થા કરવી જોઈએ. આઝાદી પછી આ રિપોર્ટ સ્ટોરેજમાં ગયો. આઝાદી પછી હિન્દુ કોડ બિલ લાવવામાં આવ્યું. જેમાં લગ્ન અને છૂટાછેડા, વાલીપણા, દત્તક સહિતની અન્ય વ્યવસ્થા કરવામાં આવી હતી. અત્યાર સુધી હિંદુઓ માટે બહુ કામ થયું નથી.
આ મુસ્લિમ દેશોમાં આ સિસ્ટમો
- આધુનિક સમયમાં નેપોલિયન દ્વારા UCC ને સૌ પ્રથમ ફ્રાન્સમાં લાવવામાં આવ્યું હતું. નેપોલિયને વર્ષ 1804 માં UCC નો અમલ કર્યો. એ જ તર્જ પર, લગભગ 100 વર્ષ પછી, જર્મની અને સ્વિટ્ઝર્લેન્ડે પોતપોતાના દેશોમાં UCC લાગુ કર્યું. તે પછી, યુરોપના તમામ દેશોએ પોતપોતાના દેશોમાં UCC માટેની વ્યવસ્થા કરી.
- જ્યારે 1924 માં તુર્કીમાં જૂની ખિલાફત નાબૂદ કરવામાં આવી હતી, ત્યારે નવી સિસ્ટમ હેઠળ 1926 માં UCC લાગુ કરવામાં આવ્યું હતું. આ સમયગાળા દરમિયાન, તુર્કીમાં લાગુ કરાયેલ યુસીસીમાં લિંગ સમાનતા, બહુપત્નીત્વ પર પ્રતિબંધની જોગવાઈ, લગ્નમાં પતિ અને પત્ની માટે સમાન અધિકાર અને છૂટાછેડા માટેની જોગવાઈ, લગ્ન માટે છોકરીઓની ઉંમર 15 વર્ષ અને છોકરાઓની ઉંમર 17 વર્ષ હતી.
- જર્મનીમાં લાગુ UCCમાં એક જોગવાઈ છે કે લગ્ન નજીકના સંબંધીઓ વચ્ચે થઈ શકે નહીં. ઉત્તરાખંડ યુસીસીમાં પણ આ જ જોગવાઈ કરવામાં આવી છે.
- વર્ષ 1961 માં, જ્યારે બાંગ્લાદેશ પાકિસ્તાનથી અલગ થયું ન હતું, ત્યારે પાકિસ્તાન સરકારે મુસ્લિમ ફેમિલી લો ઓર્ડિનન્સ, 1961 લાગુ કર્યો. તેમાં હલાલા પ્રથા નાબૂદ કરવામાં આવી હતી અને કહેવામાં આવ્યું હતું કે ત્રીજી વ્યક્તિ સાથે લગ્ન કરવાને બદલે પોતાના પૂર્વ પતિ સાથે સીધા લગ્ન કરી શકે છે.
- ઈન્ડોનેશિયામાં પણ બહુપત્નીત્વની પરવાનગી નથી, જો બહુપત્નીત્વ કરવું હોય તો કોર્ટમાંથી પરવાનગી લેવી પડશે.
