તમિલનાડુ : ભારતીય અવકાશ સંશોધન સંગઠનના (ISRO) નવા ચેરમેન વી. નારાયણન હાલમાં જ તેમનો પદભાર સંભાળ્યા બાદ પ્રથમવાર તામિલનાડુના કન્યાકુમારી જિલ્લામાં સ્થિત તેમના વતનની મુલાકાતે ગયા હતા. નાગરકોઇલના સરકારી ગેસ્ટ હાઉસ પહોંચતા જ તેમને પોલીસ ગાર્ડ ઓફ ઓનર આપવામાં આવ્યું. આ પ્રસંગે અન્ય અધિકારીઓએ પણ તેમનું પુષ્પગુચ્છ આપીને સ્વાગત કર્યું હતું. અન્ય મહાનુભાવો પણ તેમને મળ્યા અને અભિનંદન આપ્યા હતા.
પોતાના વતન મેલકટ્ટુવિલઈ જતા પહેલા ઈસરોના અધ્યક્ષ વી. નારાયણનને નાગરકોઈલ સરકારી ગેસ્ટ હાઉસ ખાતે ETV Bharat ભારત સાથેની એક વિશિષ્ટ મુલાકાતમાં વિવિધ વિષયો પર ચર્ચા કરી હતી.
પ્રશ્ન: તમે એક સાદા પરિવારમાંથી છો અને ISRO ના ચેરમેન બન્યા. આજના વિદ્યાર્થીઓને તમે શું કહેવા માંગો છો ?
જવાબ: મેં એક સામાન્ય ગામડાની સરકારી શાળામાં અભ્યાસ કર્યો. તે પછી, મેં મારો ડિપ્લોમા પૂર્ણ કર્યો અને ISRO માં જોડાયો. ગઈકાલે, મેં ISRO માં 41 વર્ષ પૂર્ણ કર્યા. મારા જેવા ઘણા વૈજ્ઞાનિકો સામાન્ય પરિવારમાંથી આવે છે. આપણે કયા ગામના છીએ તેનાથી કોઈ ફરક પડતો નથી; આપણે કઈ શાળામાં અભ્યાસ કરીએ છીએ તેનાથી કોઈ ફરક પડતો નથી. આપણે કેવી રીતે અભ્યાસ કરીએ છીએ તે મહત્વનું છે.
જો કોઈ યુવા સફળ થવા માંગે છે, તો ફક્ત અભ્યાસ જ મહત્વપૂર્ણ નથી. તેઓએ એક સારા હૃદય સાથે મોટા થવું જોઈએ જે દરેક રીતે બીજાની સેવા કરી શકે. સખત મહેનતનો કોઈ વિકલ્પ નથી. સખત મહેનત પણ જરૂરી છે; આપણા દેશના લોકો માટે જે કરવાની જરૂર છે તે કરવા માટે આપણે ખુલ્લા મનથી કામ કરવું જોઈએ.
પ્રશ્ન: ISRO માં નોકરીની તકો વિશે જણાવો ? આ નોકરી મેળવવા માટે યુવાનોએ કેવા પ્રકારની તૈયારી કરવી જોઈએ?
જવાબ: એ જરૂરી નથી કે તમે ફક્ત ઇસરોમાં જ કામ કરો. ISRO સાથે સંકળાયેલી ઘણી ખાનગી કંપનીઓમાં યુવાનો માટે ઘણી નોકરીઓ છે. ઘણી ખાનગી કંપનીઓ સેટેલાઇટ એન્જિન વગેરેનું ઉત્પાદન કરે છે. યુવાનોએ આવી નોકરીઓનો પણ લાભ લેવો જોઈએ. ISRO સાથે સીધું જોડાયેલ હોવું એ સારી વાત છે. જો આવું ન થાય તો તમે અન્ય કંપનીઓમાં જોડાઈ શકો છો.
પ્રશ્ન: ISRO માં લાંબા સમય સુધી કામ કર્યા પછી, તમે તમારા કાર્યમાં શું સિદ્ધિ માનો છો?
જવાબ: હું ફક્ત એક ચોક્કસ સિદ્ધિ વિશે નહી કહી શકું. ઇસરોની સિદ્ધિઓનો શ્રેય કોઈ એક વ્યક્તિને આપી શકાય નહીં. આ સામૂહિક પ્રયાસોની સફળતા છે. ઇસરોમાં 20,000 કર્મચારીઓ કામ કરે છે. હું ISRO ની સિદ્ધિઓને તે બધાની સિદ્ધિઓ તરીકે જોઉં છું.
1962 થી હજી સુધીમાં અમે છ પ્રકારના રોકેટ વિકસાવ્યા છે. અમે અલગ અલગ ટેકનોલોજીનો ઉપયોગ કરીને 131 ઉપગ્રહો અલગ અલગ રીતે તૈયાર કર્યા છે. આ બધું એક વ્યક્તિની સફળતા ન કહી શકાય. આ ઈસરોના 20,000 કર્મચારીઓની સફળતા છે.
અમે દરરોજ એક પડકારજનક કાર્ય કરી રહ્યા છીએ. અમે 40 વર્ષ પહેલાં એક નાનું રોકેટ ડિઝાઇન કર્યું હતું. તે સમયે તેને એક સિદ્ધિ માનવામાં આવતી હતી. જ્યારે અમે ક્રાયોજેનિક એન્જિન ટેકનોલોજીનો ઉપયોગ કરીને રોકેટ લોન્ચ કરવાનો પ્રયાસ કર્યો, ત્યારે નાના પરીક્ષણમાં એક નાનો તણખો પણ અમારા માટે એક સિદ્ધિ માનવામાં આવતી હતી.
પ્રશ્ન: જે દેશોએ આપણને ક્રાયોજેનિક એન્જિન ટેકનોલોજી શીખવવાનો ઇનકાર કર્યો હતો તેઓ ભારતને કેવી રીતે સન્માન આપે છે?
જવાબ: ક્રાયોજેનિક રોકેટ એન્જિન ટેકનોલોજી એ એક પ્રોજેક્ટ છે, જેમાં રોકેટ એન્જિન પ્રવાહી હાઇડ્રોજન અને ઓક્સિજન પર ચલાવવામાં આવે છે, જેનો ઉપયોગ મુખ્યત્વે બળતણ તરીકે થાય છે. પરંતુ, જ્યારે અન્ય દેશોએ અમને આ ટેકનોલોજી શીખવવાનો ઇનકાર કર્યો, ત્યારે અમે 1995 માં ક્રાયોજેનિક પ્રોજેક્ટ શરૂ કર્યો. આ ટેકનોલોજી વિકસાવવા માટે આપણે બધા વૈજ્ઞાનિકોએ સાથે મળીને કામ કર્યું. આ માટે ડિઝાઇનનું કામ તિરુવનંતપુરમમાં કરવામાં આવ્યું અને મહેન્દ્રગીરીમાં તેનું પરીક્ષણ કર્યું.
આપણે ઉચ્ચ ટેકનોલોજીમાં ફક્ત સફળતા મેળવી નથી, જેને અન્ય દેશોએ આપણને શીખવવાનો ઇનકાર કર્યો હતો. પરંતુ આપણા બધા માટે ગર્વની વાત છે કે આજે ભારત રોકેટ લોન્ચમાં ક્રાયોજેનિક એન્જિન ટેકનોલોજીનો ઉપયોગ કરનાર વિશ્વનો છઠ્ઠો દેશ બન્યો છે. ભગવાનની કૃપાથી, મને ક્રાયોજેનિક એન્જિન ટેકનોલોજી વિકસાવવાના પ્રોજેક્ટ પર કામ કરવાની તક મળી.
પ્રશ્ન: એવા કયા પ્રોજેક્ટ્સ છે જેણે તમને સંતોષ આપ્યો અને જેને તમારી સિદ્ધિઓમાં સામેલ કરવા માંગો છો?
જવાબ: મેં 'માર્ક 3' પ્રોજેક્ટ પર પ્રોજેક્ટ ડિરેક્ટર તરીકે 7 વર્ષ કામ કર્યું. મને તે પ્રોજેક્ટથી સંતોષ મળ્યો. જ્યારે 'ચંદ્રયાન 2' સફળ ન થયું, ત્યારે રાષ્ટ્રીય સ્તરની સમિતિની રચના કરવામાં આવી. મને તે સમિતિનું નેતૃત્વ કરવાની તક મળી. અમે સાથે મળીને 30 દિવસમાં શું કરવું તે અંગે સેંકડો સૂચનો આપ્યા, ત્યારબાદ આ પ્રોજેક્ટ પણ સફળ થયો.
જો કોઈ નિષ્ફળતા થાય તો પણ, અમે તેને નિષ્ફળતા ગણીશું નહીં. આપણે તેને એક નવા અનુભવ તરીકે જોઈશું. જેમ કે જો તમારી પાસે પ્રતિભા હશે તો પ્રતિભાશાળી લોકો તમારો આદર કરશે, આજે બધા દેશો ભારતનો આદર કરે છે.
પ્રશ્ન: તમે કન્યાકુમારી જિલ્લાના ત્રીજા વ્યક્તિ છો જે ISRO ના વડા બન્યા છો ! તમને આ વિશે કેવું લાગે છે?
જવાબ: ISRO ના વડા પદ પર રહેલા લોકોને કન્યાકુમારી જિલ્લા, તમિલનાડુ અને કેરળમાં વિભાજીત ન કરો. આ ભારતીય અવકાશ કાર્યક્રમ છે. પીએમ મોદીના નેતૃત્વમાં એક મોટો પ્રોજેક્ટ. અમારી ઓફિસમાં પ્રતિભાનું મૂલ્ય છે. તમે કયા ક્ષેત્રમાંથી છો તેનાથી કોઈ ફરક પડતો નથી. મેં એક સાદા ગામમાંથી શિક્ષણ મેળવ્યું છે. જો મને ISRO ચીફ પદ માટે પસંદ કરવામાં આવ્યો છે, તો તે મારી પ્રતિભાની ઓળખ છે.
પ્રશ્ન: કુલશેખરપટ્ટીનમ ખાતે ઈસરો સેન્ટરની સ્થાપનાના કામની સ્થિતિ શું છે?
જવાબ: તમિલનાડુના થુથુકુડી જિલ્લામાં કુલશેખરપટ્ટીનમ ખાતે ઇસરો કેન્દ્ર સ્થાપિત કરવાનું કામ પૂરજોશમાં ચાલી રહ્યું છે. આગામી બે વર્ષમાં ત્યાંથી રોકેટ છોડવામાં આવશે.
કોણ છે વી. નારાયણન ?
વી. નારાયણનનો જન્મ 1964માં કન્યાકુમારી જિલ્લાના મેલકટ્ટુવિલઈ નામના ગામમાં થયો હતો. તેમણે આ વિસ્તારની એક સરકારી શાળામાં અભ્યાસ કર્યો, બાદમાં ડિપ્લોમા અને એન્જિનિયરિંગ પૂર્ણ કર્યું અને અનેક ખાનગી અને સરકારી સંસ્થાઓમાં કામ કર્યું.
નારાયણનને ટેકનોલોજી શીખવાનો ખૂબ શોખ હતો અને તેઓ સંશોધનમાં કંઈક નવું કરવા માંગતા હતા. આ હેતુ માટે નારાયણન 1984માં ઇસરો ખાતે ટેકનિશિયન તરીકે જોડાયા. પોતાની પ્રતિભાના બળ પર, તેમણે ISRO માં ઘણા ઉચ્ચ હોદ્દાઓની જવાબદારી સંભાળી અને હવે તેઓ ISRO ના અધ્યક્ષ છે.
