থেলাচেমিয়া হৈছে পিতৃ-মাতৃৰ পৰা সন্তানৰ দেহলৈ অহা এক তেজৰ ৰোগ (Thalassemia is an inherited blood disorder)। এই ৰোগ হ'লে শৰীৰে aboriginal hemoglobin প্ৰস্তুত কৰে । যাক ৰক্তহীনতা বুলিও কোৱা হয় । ই বংশগত ৰোগ বা কিছুমান মুখ্য জিনৰ পৰিৱৰ্তনৰ ফলত হয় ।
এই ৰোগৰ ফলত দেহত লোহিত ৰক্ত কণিকা ধ্বংস হয়, যাৰ ফলত ৰক্তহীনতা হয় । থেলাচেমিয়াৰ চিকিৎসা ৰোগটোৰ প্ৰকাৰ আৰু তীব্ৰতাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰে । তদুপৰি, ৰোগ নিয়ন্ত্ৰণ আৰু প্ৰতিৰোধ কেন্দ্ৰই (CDC) কয় যে থেলাচেমিয়া হৈছে এক বংশগত তেজৰ ৰোগ । যেতিয়া শৰীৰে লোহিত ৰক্ত কণিকাৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ অংশ হিমোগ্লোবিন নামৰ প্ৰ'টিন পৰ্যাপ্ত পৰিমাণে প্ৰস্তুত নকৰে ।
যেতিয়া পৰ্যাপ্ত হিমোগ্লোবিন নাথাকে, শৰীৰৰ লোহিত ৰক্ত কণিকাবোৰে সঠিকভাৱে কাম নকৰে আৰু সেইবোৰ কম সময়ৰ বাবে দেহত থাকে, তেতিয়া তেজত কম স্বাস্থ্যকৰ লোহিত ৰক্ত কণিকা প্ৰবাহিত হয় ।
লোহিত ৰক্ত কণিকা (RBCs) গুৰুত্বপূৰ্ণ কিয়নো সেইবোৰে শৰীৰৰ সকলো কোষলৈ অক্সিজেন যোগান ধৰে । ইয়াক শৰীৰৰ অংগবোৰে গুৰুত্বপূৰ্ণ কাৰ্য সম্পাদন কৰিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰে । স্বাস্থ্যকৰ আৰ.বি.চি.-ৰ অভাৱৰ ফলত অক্সিজেন যোগান সঠিক নহ'ব, যাৰ ফলত এজন ব্যক্তিয়ে ভাগৰ আৰু দুৰ্বল অনুভৱ কৰিব পাৰে আৰু তেওঁৰ উশাহ চুটি হ'ব পাৰে । এই অৱস্থাটোক 'ৰক্তহীনতা' বুলি কোৱা হয় । থেলাচেমিয়া থকা লোকসকলৰ সাধাৰণৰ পৰা তীব্ৰ ৰক্তহীনতা হোৱা দেখা যায় আৰু ইয়াৰ অৱস্থা গুৰুতৰ হ'লে শৰীৰৰ অংগৰ ক্ষতি হ'ব পাৰে বা ই অতি মাৰাত্মক হ'ব পাৰে ।
শিশুৰ ক্ষেত্ৰত থেলাচেমিয়া (Thalassemia in children)
থেলাচেমিয়া আৰু চিকল চেল চ'চাইটিৰ মুখ্য কাৰ্যবাহী বিষয়া, এম.বি.বি.এছ., ডি.চি.এইচ. ড০ সুমন জৈনে ৩ মাহৰ পৰা ১ বছৰীয়া শিশুৰ ক্ষেত্ৰত দেখা দিয়া থেলাচেমিয়াৰ লক্ষণবোৰ উল্লেখ কৰিছে। সেইবোৰ হৈছে :
- অলসতা (Lethargy)
- বিৰক্তি (Irritability)
- শুব নোৱাৰা (Inability to sleep)
- খাবলৈ ইচ্ছা নকৰা (Unwillingness to eat)
- শেঁতা পৰা (Becoming pale)
- পেট ফুলা (Swollen or bloated abdomen)
- বাৰে বাৰে অসুস্থ হোৱা (Recurrently falling sick)
- ওজন বৃদ্ধি নোহোৱা (Not putting on weight)
তেওঁ জনায় যে থেলাচেমিয়া শিশুক নিয়মীয়াকৈ ২-৩ সপ্তাহত এবাৰ বা চিৰকাললৈ ৰক্ত সঞ্চাৰণৰ প্ৰয়োজন হয় । লগতে, সেইসকলক আইৰণ চেলেটিং ঔষধ দিয়া হয় । যিহেতু এটা শিশুটোৰ জীৱন মুখ্যতঃ ৰক্ত সঞ্চাৰণৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল, সেয়ে ড০ সুমন জৈনে কোৱা মতে সকলো লোককে ৰক্তদান কৰিবলৈ উৎসাহিত কৰাটো প্ৰয়োজন ।
থেলাচেমিয়াৰ প্ৰকাৰ (Types of Thalassemia)
থেলাচেমিয়াক বহলভাৱে α-থেলাচেমিয়া বা আলফা থেলাচেমিয়া আৰু β-থেলাচেমিয়া বা বিটা থেলাচেমিয়া হিচাপে ভাগ কৰা হয় । ইয়াক আৰু এনেদৰেও ভগাব পাৰি :
- সাধাৰণ থেলাচেমিয়া (Thalassemia Minor) : আমাৰ জনসংখ্যাৰ ৪-৫ শতাংশ লোকৰ দেহত ইয়াক পোৱা যায় । তেওঁলোকৰ হিম'গ্ল'বিন হৈছে ৯-১২ গ্ৰাম %
- থেলাচেমিয়া ইণ্টাৰমিডিয়া (Thalassemia Intermedia) : ই ২ বছৰ বয়সত ধৰা পৰে আৰু প্ৰয়োজন অনুসৰি নিৰীক্ষণ আৰু তেজ সঞ্চাৰণৰ প্ৰয়োজন হয় ।
- গুৰুতৰ থেলাচেমিয়া (Thalassemia Major) : এনে ৰোগীক গোটেই জীৱনৰ বাবে নিয়মীয়া কৈ ৰক্ত সঞ্চাৰ আৰু আইৰণ-চেলেটিং ঔষধৰ প্ৰয়োজন ।
থেলাচেমিয়াৰ সৈতে স্বাস্থ্যকৰ জীৱন যাপন (Healthy Living With Thalassemia)
যিহেতু থেলাচেমিয়া বংশগত সেয়ে ইয়াক প্ৰতিৰোধ কৰাটো কঠিন । থেলাচেমিয়াত ভুগি থকা এগৰাকী ব্যক্তিক চিকিৎসকৰ নিয়মীয়া পৰামৰ্শৰ অতি প্ৰয়োজন । তেওঁলোকে দুৰ্বল আৰু ভাগৰ, মূৰ ঘূৰোৱা, ভৰিৰ বিষ, মুৰৰ বিষ, উশাহ চুটি হোৱা, মনোযোগৰ অভাৱ আদিৰ দৰে সমস্যা অনুভৱ কৰিব পাৰে ।
ৰোগ নিয়ন্ত্ৰণ আৰু প্ৰতিৰোধ কেন্দ্ৰই চাৰিটা পৰামৰ্শ আগবঢ়াইছে । যি কেইটা অনুসৰণ কৰি থেলাচেমিয়া ৰোগীয়ে স্বাস্থ্যৱান জীৱন যাপন কৰিব পাৰে । সেই কেইটা হ'ল :
- প্ৰতিষেধক (Vaccines)
প্ৰতিষেধকবোৰ হৈছে বহুতো ৰোগৰ সংক্ৰমণ প্ৰতিৰোধ কৰাৰ এক উৎকৃষ্ট উপায় । থেলাচেমিয়া থকা শিশু আৰু প্ৰাপ্তবয়স্ক লোকসকলে সকলো অনুমোদিত প্ৰতিষেধক ল'ব লাগে (Children and adults with thalassemia should get all recommended vaccinations)। ইয়াৰ ভিতৰত আছে আছে ফ্লু টীকাকৰণ । থেলাচেমিয়া থকা লোকসকলৰ দেহত অতি শীঘ্ৰে কোনো ৰোগৰ সংক্ৰমণ হ'ব পাৰে । বিশেষকৈ যদি তেওঁলোকৰ প্লীহা (spleen) আঁতৰোৱা হৈছে তেনেহ'লে এক বিশেষ টীকাকৰণ কাৰ্যসূচী আৰম্ভ কৰাৰ প্ৰয়োজন ।
- পুষ্টি (Nutrition)
স্বাস্থ্যকৰ জীৱনশৈলী বজাই ৰখাৰ বাবে পুষ্টিকৰ খাদ্য খোৱাটো সকলোৰে বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ – আহাৰত বেছি পৰিমাণে ফল আৰু পাচলি আৰু চৰ্বিজাতীয় খাদ্য কম হ'লে ই আমাৰ শৰীৰৰ প্ৰয়োজনীয় পুষ্টি লাভ কৰাৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰে । থেলাচেমিয়াত ভোগা লোকসকলৰ যিহেতু তেজত অত্যাধিক আইৰণ গঠন কৰিব পাৰে, সেয়েহে যথেষ্ট পৰিমাণৰ আইৰণ থকা খাদ্য কমকৈ খাব লাগে ।
- ব্যায়াম বা শৰীৰ চৰ্চা (Exercise)
ব্যায়াম হৈছে সামগ্ৰিকভাৱে স্বাস্থ্যৱান হৈ থকাৰ অন্যতম উপায় আৰু ই স্বাস্থ্য উন্নত হৈ থকাত সহায় কৰে । যদিও থেলাচেমিয়া থকা কিছুমান লোকৰ বেছি জোৰ থকা ব্যায়াম কৰাত সমস্যা আহিব পাৰে । কিন্তু বহুলোকে বাইক চলোৱা, দৌৰা আৰু খোজ কঢ়াকে ধৰি সাধাৰণ শাৰীৰিক কাৰ্যকলাপ কৰিব পাৰে ।
- সম্পৰ্ক (Relationships)
এটা ভাল সম্পৰ্ক জীৱনৰ অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ অংশ । সহকৰ্মী, সহপাঠী আৰু পৰিয়ালৰ সদস্যসহ বন্ধুসকলে থেলাচেমিয়াৰ সৈতে জীয়াই থকা আৰু দৈনন্দিন জীৱনৰ চাপৰ সৈতে মোকাবিলা কৰাত সহায় আগবঢ়াব পাৰে ।
লগতে পঢ়ক : সামাজিক মাধ্যমৰ পৰা এসপ্তাহ বিৰত থাকক: উন্নত হ’ব মানসিক অৱস্থা
