নাৰী হোৱাটো প্ৰত্য়েকগৰাকী মহিলাৰ বাবে এক উদযাপন কাৰণ প্ৰতিগৰাকী মহিলাই জীৱনৰ প্ৰতিটো পৰ্যায়তে সকলো সমস্যাৰ সন্মুখীন হোৱাৰ পিছতো ঘৰ, পৰিয়াল, সন্তান, কাৰ্যালয়ৰ সকলো দায়িত্ব অতি ভালদৰে পালন কৰে(menstruation hygiene)। শিশুৰ পৰা যুৱতীলৈ, যুৱতীৰ পৰা মাতৃলৈ আৰু মাতৃৰ পৰা আইতাকলৈ যাত্ৰা সহজ নহয় । এই যাত্ৰাত তেওঁৰ শৰীৰৰ বহু পৰিবৰ্তন(women's day 2023 in India)। যাৰ বাবে তেওঁলোকে প্ৰায়ে শাৰীৰিক আৰু মানসিক সমস্যাৰ সন্মুখীন হ’বলগীয়া হয় ।
প্ৰতিমাহে ঋতুস্ৰাৱৰ ফলত হোৱা সমস্যা আৰু বয়সৰ বিভিন্ন পৰ্যায়ত হৰম’ন আৰু অন্যান্য কাৰণত হোৱা সমস্যাৰ মাজতো মহিলাসকলে নিজৰ সকলো দায়িত্ব পালন কৰে(What is menstrual hygiene in Indian society?)। কিন্তু এইটোও সঁচা যে তাইৰ দায়িত্বৰ বন্ধনৰ মাজত তাই বহুলাংশে নিজৰ স্বাস্থ্যক আওকাণ কৰে ।
সাধাৰণতে চৰ্দি, জ্বৰ বা চৰ্দিৰ দৰে সমস্যাৰ বাবে চিকিৎসকৰ পৰামৰ্শ লওক, কিন্তু ঋতুস্ৰাৱ, প্ৰজনন অংগত সংক্ৰমণ বা ইয়াৰ সৈতে জড়িত কিছুমান বিষয়ৰ কথা আহিলে আজিও বেছিভাগ মহিলাই সেইবোৰক আওকাণ কৰে । এইটো সঁচা যে মহিলাৰ ঋতুস্ৰাৱ নিয়মীয়া প্ৰক্ৰিয়া আৰু এই সময়চোৱাত বেছিভাগ মহিলাই পেটৰ বিষ বা আন কোনো সমস্যাৰ সন্মুখীন হ’বলগীয়া হয় । কিন্তু যদি এই সমস্যাবোৰে তেওঁলোকৰ স্বাস্থ্য আৰু দৈনন্দিন কামত প্ৰভাৱ পেলাবলৈ আৰম্ভ কৰে, তেন্তে সেইবোৰক একেবাৰেই আওকাণ কৰা উচিত নহয়(International womens day 2023 events)।
সেয়ে ঋতুস্ৰাৱ কিয় প্ৰয়োজনীয় আৰু ইয়াৰ সময়ত সৃষ্টি হোৱা সমস্যাবোৰ গুৰুতৰ হ’ব পাৰে নেকি এই বিষয়ে সবিশেষ জানিবলৈ ইটিভি ভাৰত সুখীভৱই উত্তৰাখণ্ডৰ স্ত্ৰীৰোগ বিশেষজ্ঞ ডাঃ বিজয়লক্ষ্মীৰ সৈতে বাৰ্তালাপ কৰিছিল আৰু ইয়াৰ বিষয়ে আমাক সবিশেষ জনাইছিল ৷
ঋতুস্ৰাৱ কিয় গুৰুত্বপূৰ্ণ
ডাঃ বিজয়লক্ষ্মীয়ে কয় যে, অধিকাংশ মহিলাৰ বাবে ঋতুস্ৰাৱ সহজ সৰল প্ৰক্ৰিয়া নহয় । ৪ৰ পৰা৫ দিন অবিৰত ৰক্তক্ষৰণ, পেটৰ বিষ, ক্ৰেম্প আৰু কেতিয়াবা আন কিছুমান সমস্যাৰ বাবে এই সময় তেওঁলোকৰ বাবে অতি অস্বস্তিকৰ হ’ব পাৰে । তাৰ ওপৰত যদি অত্যধিক ৰক্তক্ষৰণ হয় বা বিষ বেছি হয়, তেন্তে ই ঋতুস্ৰাৱৰ দিনবোৰ অধিক কষ্টদায়ক কৰি তুলিব পাৰে(Why is menstrual hygiene important?)।
কিন্তু প্ৰজনন স্বাস্থ্যৰ বাবে ঋতুস্ৰাৱ অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ । কাৰণ ঋতুস্ৰাৱৰ এই প্ৰক্ৰিয়াটো নাৰীৰ প্ৰজনন তন্ত্ৰৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ প্ৰক্ৰিয়া । এই প্ৰক্ৰিয়াৰ সময়ত মহিলাৰ শৰীৰতো এনে হৰম’ন উৎপন্ন হয় বা ইয়াৰ কাৰ্যকলাপ বৃদ্ধি পায়, যিয়ে তেওঁলোকৰ শৰীৰক গৰ্ভাৱস্থাৰ বাবে প্ৰস্তুত কৰাত সহায় কৰে । এগৰাকী মহিলাৰ ঋতুস্ৰাৱ নহ’লেও ই এক ডাঙৰ সমস্যা । কাৰণ ই প্ৰজননত সমস্যাৰ সৃষ্টি কৰিব পাৰে ।
তেওঁ বুজাই দিয়ে যে, এই প্ৰক্ৰিয়া সাধাৰণতে ছোৱালীৰ ১২ বা ১৩ বছৰ বয়সৰ পৰাই আৰম্ভ হয় । কিছুমান ছোৱালী বা মহিলাৰ ঋতুস্ৰাৱ ৩ৰ পৰা ৫ দিন, আনহাতে কিছুমানৰ ২ৰ পৰা ৭ দিন ঋতুস্ৰাৱ হয় । মহিলাৰ ঋতুস্ৰাৱৰ এই চক্ৰ ৰজোনিবৃত্তিলৈকে চলি থাকে । কিন্তু স্বাভাৱিক অৱস্থাত এই চক্ৰটো এই সমগ্ৰ সময়ছোৱাত বন্ধ হৈ যায় যেতিয়া মহিলাগৰাকীয়ে গৰ্ভধাৰণ কৰে ।
অৱশ্যে সন্তান জন্মৰ পিছত কোনোবা এটা সময়ত এই চক্ৰটো পুনৰ আৰম্ভ হয় । সাধাৰণতে ৪৫ৰ পৰা ৫০ বছৰৰ ভিতৰৰ মহিলাৰ ৰজোনিবৃত্তি হয় । ৰজোনিবৃত্তিৰ পিছত মহিলাৰ প্ৰজনন চক্ৰ বন্ধ হৈ পৰে । অৰ্থাৎ ইয়াৰ পিছত মহিলাগৰাকী গৰ্ভধাৰণ কৰিব নোৱাৰে ।
ঋতুস্ৰাৱ নোহোৱাটোও এটা ডাঙৰ সমস্যা
ডাঃ বিজয়লক্ষ্মীয়ে কয় যে, মহিলাৰ ঋতুস্ৰাৱৰ অনুপস্থিতি এটা ডাঙৰ সমস্যা বুলি গণ্য কৰা হয় । তাই বুজাই দিয়ে যে ঋতুস্ৰাৱৰ অনুপস্থিতি, যাক এমেন’ৰিয়া বুলিও কোৱা হয়, দুবিধ(international womens day 2023 theme)।
প্ৰথমটো হ’ল প্ৰাথমিক এমেন’ৰিয়া, য’ত ছোৱালীৰ ১৫ বা ১৬ বছৰ বয়সলৈকেও ঋতুস্ৰাৱ নহয় । আৰু দ্বিতীয়টো হ’ল ছেকেণ্ডাৰী এমেন’ৰিয়া, অৰ্থাৎ স্বাস্থ্য বা আন কাৰণত, যেতিয়া নিয়মীয়া ঋতুস্ৰাৱ হঠাতে অহা বন্ধ হৈ যায় । সাধাৰণতে ক্ৰম’জমৰ অস্বাভাৱিকতা বা বিঘিনি, ডিম্বাশয়ৰ সমস্যা, প্ৰজনন অংগৰ ৰোগ বা সমস্যা, বিকাৰ বা থাইৰয়ডৰ সমস্যাৰ বাবে প্ৰাথমিক এমেন’ৰিয়া হ’ব পাৰে । এনে হ’লে মহিলাগৰাকীৰ প্ৰজনন ক্ষমতাত প্ৰভাৱ পৰে ।
আনহাতে, ছেকেণ্ডাৰী এমেনোৰিয়াত গৰ্ভাৱস্থা, জৰায়ুত ফাইব্ৰইড, পিচিঅ’ডি আৰু অন্যান্য ধৰণৰ স্বাস্থ্য সম্পৰ্কীয় কাৰণত আৰু ৰজোনিবৃত্তিৰ বাবে ঋতুস্ৰাৱ স্থায়ী বা সাময়িকভাৱে বন্ধ হৈ যায় ।
যদি এইবোৰৰ মাজৰ পৰা ৰজোনিবৃত্তিৰ অৱস্থাটো এৰি দিয়া হয় তেন্তে আন কাৰণত পুনৰ ঋতুস্ৰাৱ আৰম্ভ হ’ব পাৰে । যিহেতু প্ৰসৱৰ কিছু সময়ৰ পিছত ঋতুস্ৰাৱ নিজে নিজে আৰম্ভ হয়, আনহাতে ৰোগ বা যিকোনো সমস্যাৰ বাবে ঋতুস্ৰাৱ বন্ধ হোৱাৰ সমস্যা সঠিক চিকিৎসাৰ পিছত আৰোগ্য হ’ব পাৰে ।
ঋতুস্ৰাৱৰ সময়ত হোৱা সমস্যা
ডাঃ বিজয়লক্ষ্মীয়ে কয় যে, বেছিভাগ মহিলাই পেটৰ বিষ, জঠৰতা, ক্ৰেম্পিং, পেটৰ গেছ বা পেট ফুলা, বা কম বেছি পৰিমাণে ৰক্তক্ষৰণ আৰু ঋতুস্ৰাৱৰ সময়ত আন কিছুমান সমস্যাৰ সন্মুখীন হ’বলগীয়া হয় । কিছুমানৰ ক্ষেত্ৰত ইয়াৰ অৱস্থা অতি কম বা সহ্যযোগ্য আনহাতে কিছুমানৰ ক্ষেত্ৰত ইমানেই হ’ব পাৰে যে মহিলাগৰাকীৰ দৈনন্দিন কাম-কাজতো ইয়াৰ প্ৰভাৱ পৰিব পাৰে । কিন্তু বেছিভাগ মহিলাই ঋতুস্ৰাৱৰ সময়ত হোৱা বিষ বা সমস্যাক আওকাণ কৰি ইয়াক পিৰিয়ডৰ ৰুটিন হিচাপে গণ্য কৰে যেতিয়ালৈকে সমস্যাটো অত্যধিক বৃদ্ধি নহয় ।
তেওঁ বুজাইছে যে, বেছিভাগ ক্ষেত্ৰতে ঋতুস্ৰাৱ বা ডিছমেন’ৰিয়াৰ সময়ত বিষৰ বাবে জৰায়ুৰ সংকোচন দায়ী । পেটত কম বেছি পৰিমাণে বিষ আৰু ক্ৰেম্পৰ বাবে জৰায়ুৰ কম বেছি পৰিমাণে সংকোচন দায়ী । দৰাচলতে প্ৰষ্টাগ্লেণ্ডিন নামৰ হৰম’ন এটাই জৰায়ুৰ সংকোচনৰ বাবে দায়ী বুলি বিশ্বাস কৰা হয় । যিটো সঠিক পাচনতন্ত্ৰৰ বাবেও প্ৰয়োজনীয় । এনে পৰিস্থিতিত এই হৰম’ন গঠন বা সক্ৰিয়কৰণে কেৱল জৰায়ুৰ সংকোচনৰ গতিত প্ৰভাৱ পেলোৱাই নহয়, পাচনতন্ত্ৰৰ সমস্যা যেনে পেটৰ বিষ বা ঋতুস্ৰাৱৰ সময়ত পেট ফুলা আদিও সৃষ্টি কৰিব পাৰে । ইয়াৰ উপৰিও কেতিয়াবা প্ৰজনন অংগত ফাইব্ৰইড, এণ্ডোমেট্ৰিয়াছিছ, পেলভিক ইনফ্লেমেটৰী ডিজিজ, এডিন’ম’ছিছ আৰু চাৰ্ভাইকেল ষ্টেনোচিছ আদি কাৰণত পেট বা পেলভিছত তীব্ৰ বিষ বা ঋতুস্ৰাৱৰ সময়ত অস্বাভাৱিক ৰক্তক্ষৰণৰো সৃষ্টি কৰিব পাৰে ।
ঋতুস্ৰাৱৰ সময়ত এনেদৰে লওক স্বাস্থ্যৰ যত্ন
ডাঃ বিজয়লক্ষ্মীয়ে কয় যে, চহৰ বা গ্ৰামাঞ্চল হওক, জানি হওক বা অজানিতে হওক বেছিভাগ মহিলাই ঋতুস্ৰাৱৰ সময়ত প্ৰয়োজনীয় পৰিষ্কাৰ-পৰিচ্ছন্নতাৰ যত্ন লোৱা নাই । ইয়াত এইটোও জনাটো জৰুৰী যে পৰিষ্কাৰ-পৰিচ্ছন্নতাৰ অৰ্থ কেৱল চেনিটেৰী নেপকিন ব্যৱহাৰ কৰা নহয় । বৰঞ্চ সেইবোৰ সঠিকভাৱে ব্যৱহাৰ কৰা, যেনে নিৰ্দিষ্ট সময়ৰ বাবে সলনি কৰা, এই সময়ত যোনি পৰিষ্কাৰ কৰি ৰাখিবলৈ চেষ্টা কৰা, যেনে দিনটোত তিনি-চাৰিবাৰ পৰিষ্কাৰ পানীৰে ধোৱা, পৰিষ্কাৰ আণ্ডাৰগাৰ্মেণ্ট পিন্ধাটোও পৰিষ্কাৰ-পৰিচ্ছন্নতা বজাই ৰখাৰ বাবে অতি প্ৰয়োজনীয় ।
আনহাতে এই সময়ত কাপোৰ ব্যৱহাৰ কৰা মহিলাসকলেও এই কথা মনত ৰাখিব লাগে যে ব্যৱহাৰ কৰা কাপোৰ সদায় ধুই পৰিষ্কাৰ কৰি ৰাখিব লাগে ।
ইয়াৰ বাহিৰে যিসকল মহিলাই Tampon বা Menstrual Cup আদি ব্যৱহাৰ কৰে তেওঁলোকেও পৰিষ্কাৰ-পৰিচ্ছন্নতাৰ ক্ষেত্ৰত বিশেষ যত্ন ল’ব লাগে ।
তেওঁ কয় যে, সাধাৰণতে মহিলাসকলে কোনো বিষ বা অস্বস্তি হ’লে তেওঁলোকক আওকাণ কৰে । বিশেষকৈ ঋতুস্ৰাৱৰ সময়ত যদি ৰক্তক্ষৰণ বেছি হয় বা আন কোনো সমস্যা বা বিষ বেছি হয়, তেতিয়াও বিষ সম্পূৰ্ণ অসহ্যকৰ হৈ নপৰালৈকে তেওঁলোকে চিকিৎসকৰ ওচৰলৈ যোৱাৰ পৰা আঁতৰি থাকে । এই কাম কেৱল গ্ৰাম্য অঞ্চলত বসবাস কৰা বয়সস্থ মহিলা বা মহিলাই নহয়, বৰঞ্চ অতি শিক্ষিত চহৰৰ মহিলাসকলৰ ক্ষেত্ৰতো এই প্ৰৱণতা দেখা যায় ।
ঋতুস্ৰাৱ এটা স্বাভাৱিক অৱস্থা, যিকোনো ধৰণৰ সমস্যা হ'লে তৎক্ষণাত চিকিৎসকৰ সৈতে যোগাযোগ কৰাটো প্ৰয়োজনীয় । বিশেষকৈ যদি সমস্যাটো ঋতুস্ৰাৱ বা প্ৰজনন অংগৰ সৈতে জড়িত, তেন্তে স্ত্ৰীৰোগ বিশেষজ্ঞৰ সৈতে তাৎক্ষণিক সংস্পৰ্শ কৰাটো অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ হৈ পৰে । অন্যথা কেতিয়াবা ৰোগ বা সংক্ৰমণৰ সঠিক চিকিৎসা আৰু সঠিক সময়ত নকৰিলে সমস্যাটো গুৰুতৰ হৈ উঠিব পাৰে ।
পৰিষ্কাৰ-পৰিচ্ছন্নতাৰ উপৰিও শৰীৰত প্ৰয়োজনীয় পুষ্টি বা পানীৰ অভাৱে হৰম’ন বা প্ৰজনন তন্ত্ৰৰ লগত জড়িত প্ৰক্ৰিয়া বিশেষকৈ ঋতুস্ৰাৱৰ ক্ষেত্ৰতো প্ৰভাৱ পেলাব পাৰে । সেইবাবেই সুস্বাস্থ্য আৰু সুখৰ ঋতুস্ৰাৱৰ বাবে স্বাস্থ্যসন্মত খাদ্য খোৱাটো অতি প্ৰয়োজনীয় ।
লগতে পঢ়ক: Health Benefits of Napping: দিনত শুৱাটো স্বাস্থ্যৰ বাবে উপকাৰী নে ক্ষতিকাৰক ?
