নেশ্যনেল ডেস্ক,২৬ ডিচেম্বৰ : ভাৰতীয় কমিউনিষ্ট পাৰ্টি (চিপিআই) ভাৰতৰ আটাইতকৈ পুৰণি কমিউনিষ্ট দল । কানপুৰ চহৰতে এই দলটো গঠন হৈছিল । ১৯২৫ চনৰ ২৬ ডিচেম্বৰত ভাৰতীয় কমিউনিষ্ট পাৰ্টিয়ে প্ৰতিষ্ঠা লাভ কৰিছিল । দলটোৰ প্ৰতিষ্ঠাপক সদস্যসকলৰ ভিতৰত আছিল এম এন ৰয়, এভলিন ট্ৰেণ্ট ৰয়, আবানী মুখাৰ্জী, ৰোজা ফিটিংফ, মহম্মদ আলী, মহম্মদ চফিক চিদ্দিকী, ৰফিক আহমেদ, এম পি বি টি আচাৰ্য আৰু চুলতান আহমেদ খান তাৰিণৰ দৰে বিশিষ্ট ব্যক্তিসকল ।
চিপিআই গঠন : ভাৰতীয় কমিউনিষ্ট পাৰ্টিৰ আৰম্ভণি সেই সময়ৰ বিশ্বৰ প্ৰেক্ষাপটৰ সৈতে জড়িত, বিশেষকৈ ১৯২০ চনত কমিউনিষ্ট তৃতীয় আন্তৰ্জাতিক দ্বিতীয় বিশ্ব কংগ্ৰেছৰ পিচত । গঠন প্ৰক্ৰিয়াটো কমিণ্টাৰ্ন কাৰ্যকৰী সমিতিয়ে আৰম্ভ কৰিছিল । যিয়ে ক্ষুদ্ৰ ব্যুৰ' বুলি জনাজাত এক উপ-সমিতি গঠন কৰিছিল । ইয়াৰ ফলত ১৯২০ চনৰ ছেপ্টেম্বৰ মাহত বাকুত প্ৰাচ্যৰ জনসাধাৰণৰ প্ৰথম কংগ্ৰেছ হয়, যি এছিয়াত সাম্ৰাজ্যবাদ বিৰোধীতাৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰে । ১৯২০ চনৰ ১৭ অক্টোবৰত তাচখন্দত ভাৰতীয় কমিউনিষ্ট পাৰ্টি আনুষ্ঠানিকভাৱে গঠন কৰা হয় ।
চিপিআইৰ প্ৰাৰম্ভিক বছৰ : প্ৰাৰম্ভিক বছৰবোৰত, ব্ৰিটিছ ঔপনিৱেশিক প্ৰশাসনে সাম্যবাদী কাৰ্যকলাপৰ ওপৰত নিষেধাজ্ঞাৰ বাবে চিপিআইয়ে প্ৰত্যাহ্বানৰ সন্মুখীন হৈছিল । দলটোৱে ১৯৪২ চনত আইনীকৰণ নোহোৱালৈকে গোপনীয়ভাৱে কাম কৰিছিল । মহাত্মা গান্ধী আৰু ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছৰ নেতৃত্বত অহিংস আইন অমান্য আন্দোলনৰ সৈতে সংগতি ৰাখি চিপিআইৰ উদ্দেশ্যই উগ্ৰপন্থী সাম্ৰাজ্যবাদ বিৰোধী দেশপ্ৰেমক আন্তৰ্জাতিকতাবাদৰ সৈতে একত্ৰিত কৰিছিল । অৱশ্যে, ১৯২৯ চনত নেতাসকলৰ কাৰাবাসৰ বাবে দলটো দমনৰ সন্মুখীন হৈছিল ।
ৰাজনৈতিক যাত্ৰা : চিপিআইয়ে সামাজিক সমতা, ভোটাধিকাৰ, উদ্যোগসমূহৰ ৰাষ্ট্ৰীয়কৰণ, ভূমি সংস্কাৰ আৰু সামাজিক ন্যায়ৰ বাবে ওকালতি কৰি স্বাধীনতাৰ পিচত গতি লাভ কৰিছিল । চিপিআইয়ে সাধাৰণ নিৰ্বাচনত প্ৰধান বিৰোধী দল হিচাপে আত্মপ্ৰকাশ কৰিছিল আৰু ১৯৫৭ চনত কেৰালাত প্ৰথম অ-কংগ্ৰেছী চৰকাৰ গঠন কৰিছিল ।
চিপিআইৰ অৱনতি : ১৯৬০ৰ দশকত চিপিআইৰ ভাগ্য সলনি হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে । ১৯৬০ চনৰ কেৰালা বিধানসভা নিৰ্বাচনত কংগ্ৰেছ নেতৃত্বাধীন মিত্ৰজোঁটে চিপিআইক পৰাজিত কৰিছিল । ১৯৬২ চনৰ লোকসভা নিৰ্বাচনত দলটোৱে লাভ কৰা ২৯ খন আসনে এই ক্ষেত্ৰত দলটোৰ ক্ষমতা প্ৰদৰ্শন কৰিছিল । অৱশ্যে, ১৯৬৪ চনত ছোভিয়েট আৰু চীনা কমিউনিষ্টসকলৰ মাজত বিভাজনৰ বাবে আৰু ভাৰত আৰু চীনৰ মাজত ১৯৬২ চনৰ সীমান্ত সংঘৰ্ষৰ সঁহাৰিৰ বাবে সৃষ্টি হোৱা আদৰ্শগত পাৰ্থক্যই চিপিআইৰ সৈতে ভাঙি ভাৰতীয় কমিউনিষ্ট পাৰ্টি (মাৰ্ক্সবাদী) গঠন কৰিবলৈ দলৰ সদস্যসকলৰ এটা বৃহৎ গোটক প্ৰেৰিত কৰিছিল ।
বিভাজন : দলৰ বিভাজনে ৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ত চিপিআইক যথেষ্ট দুৰ্বল কৰি তুলিছিল । চিপিআই(এম) দলে ১৯৭১ চনত লোকসভাত চিপিআইৰ আসনৰ মুঠ আসন অতিক্ৰম কৰিছিল আৰু পৰৱৰ্তী নিৰ্বাচনত চিপিআইতকৈ দুই বা ততোধিক আসন ধাৰাবাহিকভাৱে লাভ কৰিছিল । কেৰালাত, চিপিআইক ১৯৭০ আৰু ১৯৭৭ চনৰ ভিতৰত ৰাজ্যখন শাসন কৰা কংগ্ৰেছ নেতৃত্বাধীন মিত্ৰজোঁটৰ অংশ হ'বলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল ।
দাদৰ-নগৰ হাভেলিৰ মুক্তি : ভাৰতীয় কমিউনিষ্ট পাৰ্টিয়ে বোম্বাই, মহাৰাষ্ট্ৰ আৰু গুজৰাটত দলটোৰ গোটসমূহৰ সৈতে ১৯৫৪ চনৰ জুলাই মাহত অঞ্চলটোত সশস্ত্ৰ অভিযান আৰম্ভ কৰাৰ সিদ্ধান্ত লয় । আগষ্টৰ আৰম্ভণিতে দুয়োটা অঞ্চল মুক্ত কৰা হৈছিল । নাৰায়ণ পালেকাৰ, পাৰুলেকাৰ, ভাজ, ৰড্ৰিগেজ, কুনহা আদিৰ দৰে কমিউনিষ্ট নেতাসকল এই আন্দোলনৰ জৰিয়তে বিখ্যাত কমিউনিষ্ট নেতা হিচাপে আত্মপ্ৰকাশ কৰিছিল । তাৰ পিচত গুজৰাটৰ কমিউনিষ্ট পাৰ্টি আৰু অন্যান্য বাহিনীয়ে দমন আৰু দিউক মুক্ত কৰাৰ সংগ্ৰাম আৰম্ভ কৰে ।
বাওঁ মৰ্চাৰ মিত্ৰজোঁট : ১৯৭০ৰ দশকৰ শেষৰ ফালে, চিপিআইয়ে চিপিআই(এম) আৰু অন্যান্য বাওঁপন্থী দলবোৰৰ সৈতে একত্ৰিত হৈ বাওঁ মৰ্চাৰ মিত্ৰজোঁট গঠন কৰে । এই মিত্ৰজোঁটটোৱে পশ্চিমবংগ, ত্ৰিপুৰা আৰু কেৰালাৰ দৰে ৰাজ্যত ৰাজনৈতিক প্ৰভাৱ পেলাবলৈ আৰম্ভ কৰে । চিপিআইয়ে ২০০৪ চনত তামিলনাডুত ডেমক্ৰেটিক প্ৰগ্ৰেছিভ এলায়েন্সতো ভূমিকা পালন কৰিছিল ।
পৰৱৰ্তী বছৰবোৰত চিপিআইৰ ৰাজনৈতিক প্ৰভাৱ উঠা-নমা হৈ থাকিল । ই ২০০৪ চনত ইউনাইটেড প্ৰগ্ৰেছিভ এলায়েন্সৰ প্ৰতি বাওঁ মৰ্চাৰ সমৰ্থনত অৰিহণা যোগাইছিল যদিও আমেৰিকাৰ সৈতে অসামৰিক পাৰমাণৱিক সহযোগিতা চুক্তিক লৈ মতবিৰোধ হোৱাৰ বাবে বাওঁ মৰ্চাই ২০০৮ চনত সমৰ্থন প্ৰত্যাহাৰ কৰে । এই সিদ্ধান্তৰ ফলত বামপন্থী দলসমূহৰ বাবে কেইবাটাও ৰাজনৈতিক বিফলতা হৈছিল ।
চিপিআইৰ বৰ্তমান স্থিতি- ২০২৩ চনৰ ডিচেম্বৰলৈকে, ভাৰতীয় সংসদ আৰু ৰাজ্য চৰকাৰত চিপিআইৰ সীমিত উপস্থিতি আছে । দলটো এলডিএফৰ নেতৃত্বত কেৰালাৰ ৰাজ্য চৰকাৰৰ এটা অংশ । চিপিআইৰ কেৰালাত ৪ জন কেবিনেট মন্ত্ৰী আৰু এজন উপাধ্যক্ষ আছে । তামিলনাডুত ডিএমকেৰ নেতৃত্বত চিপিআই এছপিএ মিত্ৰজোঁটৰ সৈতে শাসনত আছে । বিহাৰত চিপিআই মিত্ৰজোঁট চৰকাৰৰ অংশ আৰু তেলেংগানাত কংগ্ৰেছ চৰকাৰৰ সৈতে মিত্ৰতাত আছে । চিপিআই, বাওঁমৰ্চাৰ সৈতে ২০২৪ চনৰ সাধাৰণ নিৰ্বাচনত বিজেপি নেতৃত্বাধীন এন ডি এ চৰকাৰক প্ৰত্যাহ্বান জনোৱাৰ বাবে গঠন কৰা মিত্ৰজোঁট 'ইণ্ডিয়া'ৰ অংশ ।
লগতে পঢ়ক :ইণ্ডিয়া ব্লকৰ ব্লুপ্ৰিণ্ট; ৩০-৩১ ডিচেম্বৰত আলোচনা কৰিব কংগ্ৰেছ পেনেলে
