ETV Bharat / bharat

ক'ত হেৰালে ৫৪ গৰাকী ভাৰতীয় সৈনিক ?

সীমান্তত ঠিয় হৈ থকা এগৰাকী সৈনিকৰ সৈতে কেতিয়াবা কথা পাতি পাইছেনে ? যদিহে কেতিয়াবা এগৰাকী সৈনিকৰ সৈতে কিছু কথা আলোচনা কৰিবলৈ সুযোগ পায় তেতিয়াহ'লে সেই সুযোগৰ সদব্যৱহাৰ কৰক আপুনি ৷ এগৰাকী সৈনিকক সোধক সীমান্তৰ সুৰক্ষাত নিজৰ জীৱন-যৌৱন আহুতি দিয়াৰ সেই গধুৰ অথচ মধুৰ কাহিনী ৷ এয়া শুনিবলৈ আচহুৱা লাগিলেও আচলতে আমাৰ বাবে নিজ প্ৰাণ আহুতি দিয়া দেশৰ সুসন্তান এইসকল সৈনিকৰ বাবে কি কৰিছো আমি ?

হৰপাল ৰানা
author img

By

Published : Mar 27, 2019, 5:44 PM IST

নিউজ ডেস্ক, ২৭ মাৰ্চঃ শেহতীয়াকৈ তথ্য জনাৰ অধিকাৰ আইনৰ সহায়ত ভাৰতীয় সৈন্যবাহিনীৰ 54 গৰাকী জোৱানৰ তথ্য বিছাৰি চৰকাৰৰ ওচৰত প্ৰশ্ন উত্থাপন কৰিছে এগৰাকী আৰ টি আই কৰ্মী হৰপাল ৰানাই ৷ এই 54 গৰাকী জোৱান ভাৰত পাকিস্তানৰ মাজত সংঘটিত ১৯৬৫ আৰু ১৯৭১ চনৰ যুদ্ধৰ সময়ৰ পৰাই নিখোজ হৈ আছে ।

ETVBHARAT
হৰপাল ৰানা

এইসকল নিখোজ জোৱানক ওভোটাই আনিবলৈ বা এওঁলোকৰ সমন্ধে বিচাৰ খোচাৰ কৰিবলৈ এতিয়ালৈ কোনো ব্যৱস্থা গ্ৰহণ কৰা নাই চৰকাৰে । ভাৰতীয় সেনাৰ এগৰাকী যুদ্ধবন্দী মেজৰ কম্বলজিৎ সিঙে আজিৰ পৰা ২০ বছৰ পূৰ্বে এখন চিঠিত লিখিছিল পাকিস্তান জেলৰ ভয়াৱহতা । তেঁও চিঠিৰ দ্বাৰাই তেতিয়াৰ চৰকাৰলৈ অনুৰোধ কৰিছিল যে তেঁওলোকক শীঘ্ৰেই জেলৰ পৰা লৈ যোৱাৰ ব্যৱস্থা কৰক । কিন্তু উক্ত চিঠিৰ ২০ বছৰ পাচটো আজিলৈ তেঁওৰ পৰিয়ালে তেঁওৰ কোনো শুং-সূত্ৰ লাভ নকৰিলে।

শেহতীয়াকৈ আৰ টি আই কৰ্মী হৰপাল ৰানাই তথ্য জনাৰ অধিকাৰ আইনৰ সহায়ত দাখিল কৰা আবেদনত গম পোৱা গৈছে যে, পাকিস্তানৰ জেলত ভাৰতৰ ৫৪ গৰাকী সৈনিক যুদ্ধবন্দী হৈ আছে । ভাৰত চৰকাৰে এগৰাকী অভিনন্দনক ঘুৰাই আনিবলৈ সক্ষম হ'লেও তেঁওৰ দৰে আৰু ৫৪ গৰাকী অভিনন্দনক ঘুৰাই আনিবলৈ এতিয়ালৈ কোনো ব্যৱস্থা গ্ৰহণ কৰা নাই । ২০১৯ চনৰ জানুৱাৰী মাহত ৬৫ আৰু ৭১ চনৰ যুদ্ধত কিমান সৈনিক নিখোজ হৈ আছে সেই সম্পৰ্কে ৰানাই এই আবেদন দাখিল কৰিছিল । আবেদনৰ উত্তৰ আহিছিল ২৮ ফেব্ৰুৱাৰী তাৰিখে । ভাৰতীয় প্ৰতিৰক্ষা মন্ত্ৰণালয়ে প্ৰদান কৰা তথ্যৰ ভিত্তিত ৬৫ আৰু ৭১চনৰ যুদ্ধত ৫৪ গৰাকী ভাৰতীয় সৈনিক নিখোজ হৈ আছে । উক্ত আবেদনৰ উত্তৰত এইটোও কোৱা গৈছে যে, ২০০৭ চনত নিখোজ ভাৰতীয় সৈনিকসকলৰ পৰিয়ালৰ লোকক লৈ পাকিস্তানৰ বিভিন্ন যুদ্ধবন্দী জেললৈ ভাৰতীয় প্ৰতিনিধি মণ্ডল গৈছিল যদিও আজিলৈ তেঁওলোক ঘুৰাই অনাৰ কোনো ব্যৱস্থা কৰা হোৱা নাই আৰু এতিয়া তেঁওলোক জীয়াই আছে নে মৃত্যু হৈছে তাৰ তথ্যও চৰকাৰৰ হাতত নাই ।

ক'ত হেৰালে ৫৪ গৰাকী ভাৰতীয়

এইসকল যুদ্ধবন্দী সৈনিকৰ পৰিয়ালৰ জীৱনগাঁথা খুবেই কৰুণ। প্ৰকৃততে ভাৰত-পাক যুদ্ধৰ সময়ত নিখোজ হোৱা ভাৰতীয় সৈনিকসকলক আজিলৈকে চৰকাৰে অথবাসেনাই কোনো সুবিধা প্ৰদান নকৰাৰ লগতে তেঁওলোকক প্ৰদান নকৰিলেশ্বহীদৰ মৰ্যাদাও । কিন্তু একেসময়তে সেইসময়ৰ ইন্দিৰা গান্ধী চৰকাৰে ভাৰতীয় সেনাৰ হাতত বন্দী হোৱা ৯০ হাজাৰ পাকিস্তানী সৈনিকক বিনাচৰ্তে মুকলি কৰি দিছিল যদিও পাকিস্তানৰ হাতত বন্দী হৈ থকা ৫৪ গৰাকী সৈনিকক মুকলি কৰিবলৈ কোনো গুৰুত্বই প্ৰদান নকৰিলে ।

দেশৰ সুৰক্ষাত নিয়োজিত থাকি জীৱন যৌৱন পৰিত্যাগ কৰা এইসকল সৈনিক তথা তেঁওলোকৰ পৰিয়ালে এতিয়াও এইদৰেই ন্যায়ৰ আশাত বাট চাই আছে । ইতিমধ্যে এই সকলৰ বহুতেই হয়তো সংসাৰৰ পৰাবিদায় মাগিলে গতিকে আনহাতে যিকেইজন জীয়াই আছে তেঁওলোকক শীঘ্ৰেই চৰকাৰে ঘুৰাই অনাৰ ব্যৱস্থা কৰিব লাগে বুলি দাবী জনাইছে হৰপাল ৰানাই ।

নিউজ ডেস্ক, ২৭ মাৰ্চঃ শেহতীয়াকৈ তথ্য জনাৰ অধিকাৰ আইনৰ সহায়ত ভাৰতীয় সৈন্যবাহিনীৰ 54 গৰাকী জোৱানৰ তথ্য বিছাৰি চৰকাৰৰ ওচৰত প্ৰশ্ন উত্থাপন কৰিছে এগৰাকী আৰ টি আই কৰ্মী হৰপাল ৰানাই ৷ এই 54 গৰাকী জোৱান ভাৰত পাকিস্তানৰ মাজত সংঘটিত ১৯৬৫ আৰু ১৯৭১ চনৰ যুদ্ধৰ সময়ৰ পৰাই নিখোজ হৈ আছে ।

ETVBHARAT
হৰপাল ৰানা

এইসকল নিখোজ জোৱানক ওভোটাই আনিবলৈ বা এওঁলোকৰ সমন্ধে বিচাৰ খোচাৰ কৰিবলৈ এতিয়ালৈ কোনো ব্যৱস্থা গ্ৰহণ কৰা নাই চৰকাৰে । ভাৰতীয় সেনাৰ এগৰাকী যুদ্ধবন্দী মেজৰ কম্বলজিৎ সিঙে আজিৰ পৰা ২০ বছৰ পূৰ্বে এখন চিঠিত লিখিছিল পাকিস্তান জেলৰ ভয়াৱহতা । তেঁও চিঠিৰ দ্বাৰাই তেতিয়াৰ চৰকাৰলৈ অনুৰোধ কৰিছিল যে তেঁওলোকক শীঘ্ৰেই জেলৰ পৰা লৈ যোৱাৰ ব্যৱস্থা কৰক । কিন্তু উক্ত চিঠিৰ ২০ বছৰ পাচটো আজিলৈ তেঁওৰ পৰিয়ালে তেঁওৰ কোনো শুং-সূত্ৰ লাভ নকৰিলে।

শেহতীয়াকৈ আৰ টি আই কৰ্মী হৰপাল ৰানাই তথ্য জনাৰ অধিকাৰ আইনৰ সহায়ত দাখিল কৰা আবেদনত গম পোৱা গৈছে যে, পাকিস্তানৰ জেলত ভাৰতৰ ৫৪ গৰাকী সৈনিক যুদ্ধবন্দী হৈ আছে । ভাৰত চৰকাৰে এগৰাকী অভিনন্দনক ঘুৰাই আনিবলৈ সক্ষম হ'লেও তেঁওৰ দৰে আৰু ৫৪ গৰাকী অভিনন্দনক ঘুৰাই আনিবলৈ এতিয়ালৈ কোনো ব্যৱস্থা গ্ৰহণ কৰা নাই । ২০১৯ চনৰ জানুৱাৰী মাহত ৬৫ আৰু ৭১ চনৰ যুদ্ধত কিমান সৈনিক নিখোজ হৈ আছে সেই সম্পৰ্কে ৰানাই এই আবেদন দাখিল কৰিছিল । আবেদনৰ উত্তৰ আহিছিল ২৮ ফেব্ৰুৱাৰী তাৰিখে । ভাৰতীয় প্ৰতিৰক্ষা মন্ত্ৰণালয়ে প্ৰদান কৰা তথ্যৰ ভিত্তিত ৬৫ আৰু ৭১চনৰ যুদ্ধত ৫৪ গৰাকী ভাৰতীয় সৈনিক নিখোজ হৈ আছে । উক্ত আবেদনৰ উত্তৰত এইটোও কোৱা গৈছে যে, ২০০৭ চনত নিখোজ ভাৰতীয় সৈনিকসকলৰ পৰিয়ালৰ লোকক লৈ পাকিস্তানৰ বিভিন্ন যুদ্ধবন্দী জেললৈ ভাৰতীয় প্ৰতিনিধি মণ্ডল গৈছিল যদিও আজিলৈ তেঁওলোক ঘুৰাই অনাৰ কোনো ব্যৱস্থা কৰা হোৱা নাই আৰু এতিয়া তেঁওলোক জীয়াই আছে নে মৃত্যু হৈছে তাৰ তথ্যও চৰকাৰৰ হাতত নাই ।

ক'ত হেৰালে ৫৪ গৰাকী ভাৰতীয়

এইসকল যুদ্ধবন্দী সৈনিকৰ পৰিয়ালৰ জীৱনগাঁথা খুবেই কৰুণ। প্ৰকৃততে ভাৰত-পাক যুদ্ধৰ সময়ত নিখোজ হোৱা ভাৰতীয় সৈনিকসকলক আজিলৈকে চৰকাৰে অথবাসেনাই কোনো সুবিধা প্ৰদান নকৰাৰ লগতে তেঁওলোকক প্ৰদান নকৰিলেশ্বহীদৰ মৰ্যাদাও । কিন্তু একেসময়তে সেইসময়ৰ ইন্দিৰা গান্ধী চৰকাৰে ভাৰতীয় সেনাৰ হাতত বন্দী হোৱা ৯০ হাজাৰ পাকিস্তানী সৈনিকক বিনাচৰ্তে মুকলি কৰি দিছিল যদিও পাকিস্তানৰ হাতত বন্দী হৈ থকা ৫৪ গৰাকী সৈনিকক মুকলি কৰিবলৈ কোনো গুৰুত্বই প্ৰদান নকৰিলে ।

দেশৰ সুৰক্ষাত নিয়োজিত থাকি জীৱন যৌৱন পৰিত্যাগ কৰা এইসকল সৈনিক তথা তেঁওলোকৰ পৰিয়ালে এতিয়াও এইদৰেই ন্যায়ৰ আশাত বাট চাই আছে । ইতিমধ্যে এই সকলৰ বহুতেই হয়তো সংসাৰৰ পৰাবিদায় মাগিলে গতিকে আনহাতে যিকেইজন জীয়াই আছে তেঁওলোকক শীঘ্ৰেই চৰকাৰে ঘুৰাই অনাৰ ব্যৱস্থা কৰিব লাগে বুলি দাবী জনাইছে হৰপাল ৰানাই ।

Intro:नॉर्थ वेस्ट दिल्ली

feed.ftp.. 27 mar. 1965 &1971 warriors prison at pak.. चिट्ठी की एक वीडियों ftp से प्रयोग में ले ।

बाईट-- आरटीआई एक्टिविस्ट हर पाल राणा

स्टोरी... एक आरटीआई के जवाब से खुलासा हुआ की 1965 और 1971 के भारत-पाक युद्ध के दौरान लापता 54 भारतीय सैनिकों को अब तक भारतीय सरकार छुड़वाने में रही नाकाम । सालों बीत जाने के बाद भी 54 लापता भारतीय सैनिकों के बारे में नहीं है परिवार वालों को कोई जानकारी । आखरी बार करीब 20 साल पहले पाक जेल से आई थी परिवार वालों के पास । चिट्ठी में लिखा था कि हमें यहां पर तरह-तरह की यातनाएं दी जा रही हैं, जिसकी वजह से कई सैनिक तो पागल हो चुके हैं और कई पागल होने के कगार पर हैं । उसके बाद से परिवार वालों को यह तक नहीं पता कि अब वे लोग जिंदा भी हैं या नहीं । लेकिन भारतीय सरकार अभी तक उन्हें छुड़ाने में नाकाम रही है । भारत सरकार ने एक अभिनंदन को तो छुड़वा लिया लेकिन अभी भी पाकिस्तान की जेलों में आरटीआई के जवाब के अनुसार 54 अभिनंदन बन्द है । जिन्हें सरकार छुड़वाने के लिए सख्त कार्यवाही नही कर सकी । जिसकी वजह से आजतक पाक जेलों में तरह तरह की यातनाये झेल रहे है ।


Body:आरटीआई एक्टिविस्ट हर पाल राणा ने बताया कि वह पिछले कई सालों से सरकार से आरटीआई लगाकर 1965 और 71 की भारत-पाक लड़ाई के दौरान लापता भारतीय सैनिकों की सूची मांग रहे थे । लेकिन उन्हें सरकार की ओर से इस में कोई जानकारी नहीं दी जा रही थी । आखरी बार उन्होंने जनवरी 2019 में आरटीआई लगाकर सरकार से जानना चाहा की 1965 और 71 के भारत पाकिस्तान लड़ाई के दौरान लापता भारतीय सैनिकों की क्या हुआ ? कितने सैनिकों को सरकार ने अब तक छुड़ाया है ? क्या सरकार के पास जानकारी है कि कितने भारतीय सैनिक पाकिस्तान में बंदी हैं और उनकी क्या हालत है ?

कई सालों की कोशिश के बाद हर पाल राणा के पास 28 फरवरी 2019 को भारत के रक्षा मंत्रालय की तरफ से जवाब आया कि 1965 और 71 के भारत-पाक लड़ाई के दौरान 54 भारतीय सैनिक लापता हुए हैं । जिनकी सूची उन्हें दी गई साथ ही बताया गया कि साल 2007 में भारतीय प्रतिनिधिमंडल सैनिकों के परिवार के लोगों के साथ पाक जेलों में अपनो की तलाश के लिए गया लेकिन भारतीय सैनिकों ने वहां पर नहीं मिले । अभी तक न तो सरकार के पास और न ही परिवार के पास यह जानकारी है कि लापता भारतीय सैनिक अभी तक जिंदा है या सभी पाकिस्तनी जेलो में मारे गए । लेकिन परिवार के लोगों को उम्मीद है कि उनके अपने अभी भी पाक जेलों में बंद हैं और पाकिस्तान उन्हें तरह-तरह की यातनाएं दे रहा है । बावजूद इसके सरकार की तरफ से उन्हें शहीद का दर्जा नही दिया गया है और ना ही सेना की ओर से उनका फंड और पेंशन पूरी तरह से परिवार को मिल पा रही है । इस बारे में आरटीआई एक्टिविस्ट हर पाल राणा ने परिवार से मिलकर जानकारी ली ।

जब उन्होंने कई परिवारों से मुलाकात की तो परिवार के लोगों ने बताया कि अभी तक सैनिकों को शहीद का दर्जा नहीं मिला है । लेकिन पाकिस्तान जेलों में बंद भारतीय सैनिकों ने कई बार चिट्ठी भी लिखी जिसमें उन्होंने खुद और अपने साथियों को यातनाये दी जाने की बात कही । जिसमें बताया गया कि कुछ लोग तो पागल हो चुके हैं, लेकिन इसके बावजूद भी पाकिस्तान यह मानने को तैयार नहीं है कि 1965 और 71 के दौरान भारतीय सैनिकों को पाकिस्तान में युद्ध बंदी बनाया है और वह पाकिस्तान के पास भी हैं । परिवार से कोई बात का आधार पर आरटीआई एक्टिविस्ट हर पाल राणा की मानें तो पाक जेलों से परिवार के पास चिट्ठी आई है । जिसमें लिखा हुआ था कि उन्हें जेल के अंदर बने थे खानों में रखा जा रहा है । जब वे लोग सरकार के प्रतिनिधि मंडल के साथ पाकिस्तान जेलों में अपनों की तलाश के लिए गए तो वहां पर उन्हें कोई नहीं मिला । लेकिन इनका कहना है कि वह समय-समय पर जेल बदलते रहते हैं ताकि भारतीय युद्ध बंदियों के बारे में सरकार को जानकारी ना मिल सके ।

परिवार से हुई मुलाकात के बाद आरटीआई एक्टिविस्ट ने बताया कि परिवार का दर्द उस समय ज्यादा बढ़ जाता है की जब तत्कालीन प्रधानमंत्री स्वर्गीय इंदिरा गांधी ने 90000 पाक सैनिकों को वापस बिना किसी शर्त के छोड़ दिया था लेकिन अपने 54 सैनिकों को छुड़वाने में नाकाम रही । परिवार के पास 20 साल पहले की जानकारी है कि उनके परिजन पाके जेलो में बंद थे लेकिन उसके बाद यह नहीं पता कि उनका अभी तक क्या हुआ है । आरटीआई एक्टिविस्ट ने भारत सरकार के रक्षा मंत्रालय से युद्ध के दौरान बनाए गए बन्दी सैनिकों के बारे में कई और भी बातें जाननी चाही ।


Conclusion:पाकिस्तान जेलों में अब जितने भी युद्ध बंदी बचे हुए हैं उनके बारे में आरटीआई एक्टिविस्ट हर पाल राणा विदेश मंत्री सुषमा स्वराज और राष्ट्रपति को पत्र लिखकर और मिलकर उन्हें छुड़ाने के संदर्भ में बात करेंगे । जिस तरह से एक अभिनंदन को भारत सरकार छुड़वाने में सफल रही है उसी तरह से जो भी भारतीय सैनिक युद्ध के दौरान युद्ध बंदी बनाकर पाक जेलों में बंद है उनकी रिहाई के लिए भी सख्त से सख्त कदम उठाएं । जो भी युद्ध बंदी सैनिक पाकिस्तानी जेलों में यातनाएं झेल कर मारे जा चुके हैं उनके बारे में परिवार को जानकारी दी जाए, साथ ही उनके फंड और पेंशन भी परिवार को दिए जाएं ।
ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.