সমগ্ৰ বিশ্বতে প্ৰতি বছৰে ১০ আগষ্টত বিশ্ব সিংহ দিৱস পালন কৰা হয় । এই দিৱসৰ উদ্দেশ্য হৈছে সিংহৰ সংৰক্ষণ আৰু সুৰক্ষাৰ প্ৰতি জনসচেতনতা বৃদ্ধি কৰা ।
ইয়াৰ লক্ষ্য হৈছে সমগ্ৰ বিশ্বতে এই জন্তুটোৱে সন্মুখীন হোৱা অসুবিধাৰ বিষয়ে জনসচেতনতা বৃদ্ধি কৰা আৰু ইহঁতৰ অস্তিত্ব জীয়াই ৰখাৰ বাবে গ্ৰহণ কৰা পদক্ষেপক উৎসাহিত কৰা । ইয়াৰ উপৰিও এই দিনটোত এই ডাঙৰ মেকুৰীবোৰক সন্মান জনোৱা হয় আৰু বিশ্বজুৰি পৰিৱেশ তন্ত্ৰ আৰু বিভিন্ন সংস্কৃতিত ইহঁতৰ অপৰিহাৰ্য ভূমিকাক স্বীকৃতি দিয়া হয় ।
বিশ্ব সিংহ দিৱসে এই বিপন্ন প্ৰজাতিটোৱে সন্মুখীন হোৱা অসুবিধাৰ বিষয়ে জনসাধাৰণৰ সজাগতা বৃদ্ধিৰ এক উল্লেখযোগ্য সুযোগ প্ৰদান কৰে । বাসস্থান হেৰুৱা, জলবায়ু পৰিৱৰ্তন, আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ অবৈধ ব্যৱসায়ৰ দৰে কাৰকৰ বাবে সিংহৰ সংখ্যা ভয়ংকৰভাৱে হ্ৰাস পাইছে আৰু দ্ৰুতগতিত বিপন্ন প্ৰজাতিৰ অৱস্থাৰ কাষ চাপিছে । বৰ্তমান অনুমান কৰা হৈছে যে বিশ্বৰ সিংহৰ জনসংখ্যা ৩০,০০০ৰ পৰা এক লাখৰ ভিতৰত ।
বিশ্ব সিংহ দিৱসৰ তাৎপৰ্য
১০ আগষ্ট, বিশ্ব সিংহ দিৱস, সিংহই সন্মুখীন হোৱা সমস্যাৰ সজাগতা বিয়পোৱাৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ দিন । বৈজ্ঞানিকভাৱে সিংহ বা Panthera leo নামেৰে নামাকৰণ কৰা হৈছে, ই অন্যতম বিখ্যাত আৰু চিনাক্তকৰণযোগ্য প্ৰাণীৰ প্ৰজাতি । ইহঁতৰ শক্তি আৰু আকৰ্ষণীয়ভাৱে নোমেৰে আবৃত চেহেৰাৰ বাবে সিংহক পশুৰ ৰজা বা ‘কিংছ অৱ দ্য জংগল’ বুলি কোৱা হয় ।
ইহঁতৰ শক্তিশালী গৰ্জনৰ বাবে সিংহক বিশেষ সন্মান দিয়া হয়, যিটো পাঁচ মাইল দূৰলৈকে শুনা যায় । ‘দ্য লায়ন কিং’ৰ চিম্বাৰ দৰে জনপ্ৰিয় চৰিত্ৰৰ বাবে সিংহ বিশেষকৈ ল’ৰা-ছোৱালীৰ বাবে মৰমলগা আৰু জনপ্ৰিয় সংস্কৃতিত ইয়াৰ বিশেষ স্থান আছে ।
ঐতিহাসিকভাৱে ইয়াৰ প্ৰাচুৰ্য থকাৰ পিছতো চোৰাং চিকাৰ আৰু চিকাৰৰ লগত জড়িত ভাবুকিৰ ফলত বিগত শতিকাত সিংহৰ সংখ্যা তীব্ৰভাৱে হ্ৰাস পাইছে ।
বিশ্ব সিংহ দিৱসৰ ইতিহাস
চলচ্চিত্ৰ নিৰ্মাতা আৰু পৰিৱেশবিদ ডেৰেক আৰু বেভাৰলী জ’বাৰ্টে সিংহৰ ৰক্ষাৰ লক্ষ্যৰে ২০০৯ চনত বিগ কেট ইনিচিয়েটিভ (বিচিআই) প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল । চিকাৰ আৰু চোৰাং চিকাৰৰ বাবে এই বনৰীয়া মেকুৰীবোৰৰ সংখ্যা কমি আহিছে । বৰ্তমানৰ সিংহৰ প্ৰজাতিটোক বচাবলৈ নেচনেল জিঅ’গ্ৰাফিক আৰু বিগ কেট ইনিচিয়েটিভ (বিচিআই) প্ৰতিষ্ঠা কৰা হয় । ২০১৩ চনত প্ৰথম সিংহ দিৱস পালন কৰা হয়, আৰু "বিশ্ব সিংহ দিৱস" নামৰ এক নতুন পদক্ষেপ আৰম্ভ হয় ।
সিংহৰ বিষয়ে আকৰ্ষণীয় তথ্য
- প্ৰায় সকলো বনৰীয়া সিংহ আফ্ৰিকাত বাস কৰে যদিও বিশ্বৰ আন ঠাইতো ইয়াৰ বসতি আছে
- সিংহ শক্তিশালী যদিও এলেহুৱা
- সিংহই এবাৰতে ৪০ কেজি মাংস খাব পাৰে
- নিয়মিতভাৱে সামাজিক গোটত বাস কৰা একমাত্ৰ মেকুৰী আৰু ইহঁতৰ গোটক প্ৰাইড বোলা হয় । সাধাৰণ প্ৰাইডৰ আকাৰ সাধাৰণতে ১০ৰ পৰা ১৫টা প্ৰাণীৰ ভিতৰত হয় যদিও ই ২ ৰ পৰা ৪০টা সদস্যৰ ভিতৰত ভিন্ন হ’ব পাৰে
- বহুতো মাইকী সিংহই একে সময়তে একেটা প্ৰাইডত সন্তান জন্ম দিয়ে, গতিকে পোৱালিবোৰে আন মাইকী সিংহৰ পৰাও স্তনপান কৰে
- মাইকী সিংহই প্ৰায়ে নিজৰ পোৱালিক একেলগে ডাঙৰ কৰে । আচলতে সিংহৰ পোৱালিয়ে গাখীৰ উৎপাদন কৰি থকা প্ৰাইডৰ ভিতৰত যিকোনো মাইকী সিংহৰ পৰা স্তন গ্ৰহণ কৰিব পাৰে আৰু, ইজনে সিজনৰ পোৱালিৰ প্ৰতি চকু ৰখাটো মাতৃ সিংহৰ আন এক স্বভাৱ
- বনত সিংহ ৮ ৰ পৰা ১০ বছৰলৈকে জীয়াই থাকিব পাৰে, যিটো বন্দী অৱস্থাত ২৫ বছৰৰ অধিক আয়ুস হোৱাৰ তুলনাত তুলনামূলকভাৱে কম
- প্ৰাপ্তবয়স্ক মতা সিংহৰ কেশৰবোৰ আকৰ্ষণীয়, কিন্তু কেশৰবোৰ কেৱল শীতল চেহেৰাৰ বাবে নহয় । কেশৰবোৰ ১৬ ছে.মি. পৰ্যন্ত দীঘল হ’ব পাৰে আৰু সিংহক সিহঁতৰ আকাৰতকৈ ডাঙৰ দেখাব পাৰে । আকাৰৰ সেই ভ্ৰমটোৱে সংগীক আকৰ্ষণ কৰাত আৰু সম্ভাৱ্য প্ৰতিদ্বন্দ্বীক ভয় খুৱাবলৈ উপযোগী বুলি প্ৰমাণিত হয়
- একোটা প্ৰাইডত থকা সকলো সিংহই সাধাৰণতে নিজৰ ভূখণ্ড চিহ্নিত কৰাৰ উপায় হিচাপে একেলগে গৰ্জন কৰে আৰু অনুপ্ৰৱেশকাৰীক সতৰ্ক কৰি দিয়ে । সাধাৰণতে এই গৰ্জন প্ৰায় ৪০ ছেকেণ্ডলৈকে থাকে
- সিংহই গছৰ পৰা পানী লাভ কৰিব পাৰে
- সিংহই দিনটোত কমেও ২০ ঘণ্টা শুৱে
সমগ্ৰ বিশ্বত পোৱা সিংহৰ প্ৰকাৰ
বাৰ্বাৰী সিংহ, পশ্চিম আফ্ৰিকান সিংহ, দক্ষিণ-পশ্চিম আফ্ৰিকান সিংহ, মাছাই সিংহ, ট্ৰেন্সভাল সিংহ, ইথিওপিয়ান সিংহ, এছিয়াটিক সিংহ, বিপন্ন সিংহ
সিংহৰ বিষয়ে তথ্য
- পূব আফ্ৰিকাৰ তাঞ্জানিয়াত বিশ্বজুৰি সৰ্বাধিক বন্য সিংহৰ সংখ্যা প্ৰায় ১৪,৫০০ । এই ভয়ংকৰ মেকুৰীবোৰৰ বেছিভাগেই তাঞ্জানিয়াৰ ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু সংৰক্ষিত বনাঞ্চলত বাস কৰে । সিংহৰ জনসংখ্যা থকা আন এখন দেশ হৈছে দক্ষিণ আফ্ৰিকা, ইয়াত প্ৰায় ৩,২৮৪ টা সিংহ আছে ।
- বটছৱানাত আনুমানিক ৩,০৬৩টা বন্য সিংহ পোৱা যায়, আনহাতে কেনিয়া আৰু জাম্বিয়াত প্ৰত্যেকৰে সীমান্তৰ ভিতৰত প্ৰায় ২,৫০০টা সিংহ আছে । জিম্বাবুৱে, মোজাম্বিক, নাম্বিয়া, আৰু এংগোলা দেশসমূহৰ মুঠ ৪৬০০ সিংহ আছে । মাত্ৰ কেইশমান বনৰীয়া মেকুৰী থকা আন দেশসমূহৰ ভিতৰত উগাণ্ডা, ইথিওপিয়া, চুডান, কেমেৰুণ আদি উল্লেখযোগ্য । মধ্য দক্ষিণ আফ্ৰিকাৰ জনসংখ্যা হ্ৰাস পাই প্ৰায় ৫০ লৈ পৰিণত হৈছে ।
- গুজৰাটৰ গীৰ বনাঞ্চল আৰু সৌৰাষ্ট্ৰ সংৰক্ষিত অঞ্চলত এছিয়াটিক সিংহৰ জনসংখ্যা ক্ৰমাগতভাৱে বৃদ্ধি পাইছে । ২০১৫ চনৰ পৰা ২০২০ চনৰ ভিতৰত সিংহৰ সংখ্যা ৫২৩ৰ পৰা ৬৭৪ জনলৈ বৃদ্ধি পাইছে ।
ভাৰতত সিংহ
ভাৰত এছিয়াটিক সিংহৰ শেষৰটো বাকী থকা জনসংখ্যাৰ বাসস্থান । এই সিংহবোৰ একান্তভাৱে গুজৰাটৰ গিৰ ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্যত পোৱা যায় । শেহতীয়া লোকপিয়ল অনুসৰি ভাৰতত সিংহৰ জনসংখ্যা প্ৰায় ৬৭৪ জন ব্যক্তি । গিৰ ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ সংৰক্ষণৰ প্ৰচেষ্টাই এছিয়াটিক সিংহৰ সংখ্যা সুস্থিৰ আৰু সামান্য বৃদ্ধি কৰাত সহায়ক হৈছে ।
গুজৰাটৰ ৰাজ্যিক বন আৰু পৰিৱেশ বিভাগৰ সূত্ৰ অনুসৰি গুজৰাটৰ গিৰ বনাঞ্চল এছিয়াটিক সিংহৰ একমাত্ৰ প্ৰাকৃতিক বাসস্থান । চৰকাৰী তথ্য অনুসৰি গিৰত এই ডাঙৰ মেকুৰীৰ সংখ্যা ২০১৫ চনত ৫২৩টাৰ পৰা ২০২০ চনত ৬৭৪টালৈ বৃদ্ধি পাইছে ।
এছিয়াটিক লায়ন কনজাৰ্ভেচন প্ৰজেক্টঃ ভাৰত চৰকাৰৰ পৰিৱেশ, বন আৰু জলবায়ু পৰিৱৰ্তন মন্ত্ৰালয়ে বিশ্বৰ শেষৰ ফালে থকা এছিয়াটিক লায়ন আৰু ইয়াৰ লগত জড়িত পৰিৱেশ তন্ত্ৰৰ মুক্ত জনসংখ্যাক সুৰক্ষা আৰু সংৰক্ষণৰ বাবে "এছিয়াটিক লায়ন কনজাৰ্ভেচন প্ৰজেক্ট" আৰম্ভ কৰিছে ।
লগতে পঢ়ক: আন্তৰ্জাতিক মেকুৰী দিৱস : কেনেকৈ উদযাপন কৰিব এই বিশেষ দিনটো - International Cat Day
