বিশেষ প্ৰতিবেদন, ৭ জুন : যদিও বৰ্তমানো ভাৰত আৰু মালদ্বীপৰ মাজৰ সম্পৰ্ক তিক্ততাৰে পৰিপূৰ্ণ যেন দেখা যায়, তথাপি ভাৰত মহাসাগৰ দ্বীপপুঞ্জৰ ৰাষ্ট্ৰপতি মহম্মদ মুইজজুক তৃতীয়বাৰৰ বাবে প্ৰধানমন্ত্ৰী হিচাপে নৰেন্দ্ৰ মোদীৰ শপত গ্ৰহণ অনুষ্ঠানলৈ আমন্ত্ৰণ জনোৱা হৈছে বুলি জানিব পৰা গৈছে ।
৪ জুনত দেশৰ সাধাৰণ নিৰ্বাচনৰ ফলাফলৰ পিচত বিজেপি আৰু মোদী নেতৃত্বাধীন এন ডি এ মিত্ৰজোঁট পুনৰ শাসন ক্ষমতালৈ উভতি অহাৰ স্থিতিত উপনীত হোৱাৰ পিচত মুইজজুৱে অভিনন্দন বাৰ্তা প্ৰেৰণ কৰাৰ পিচত এই চৰ্চা চলিছে ।
"২০২৪ চনৰ ভাৰতৰ সাধাৰণ নিৰ্বাচনত একেৰাহে তৃতীয়বাৰৰ বাবে সফলতাৰ বাবে প্ৰধানমন্ত্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোদী, বিজেপি আৰু বিজেপি নেতৃত্বাধীন এন ডি এক অভিনন্দন জনাইছোঁ । আমাৰ দুয়োখন দেশৰ বাবে অংশীদাৰী সমৃদ্ধি আৰু স্থিৰতাৰ বাবে আমাৰ অংশীদাৰী স্বাৰ্থক আগুৱাই নিয়াৰ বাবে মই একেলগে কাম কৰিবলৈ আশাবাদী ।" নিজৰ শুভেচ্ছা বাৰ্তাত এক্সৰ এটা পোষ্টত মুইজজুৱে কয় ।
ইয়াৰ প্ৰত্যুত্তৰত মোদীয়ে কয়, "ধন্যবাদ ৰাষ্ট্ৰপতি মহম্মদ মুইজজু । ভাৰত মহাসাগৰ অঞ্চলত মালদ্বীপ আমাৰ মূল্যৱান অংশীদাৰ আৰু চুবুৰীয়া । ময়ো আমাৰ দ্বিপাক্ষিক সম্পৰ্ক অধিক শক্তিশালী কৰাৰ বাবে ঘনিষ্ঠ সহযোগিতাৰ বাবে আশাবাদী ।"
অৱশ্যে যদিও মালদ্বীপৰ ৰাষ্ট্ৰপতিক আমন্ত্ৰণ জনোৱাৰ বিষয়ে ভাৰত বা মালদ্বীপৰ পৰা কোনো আনুষ্ঠানিক নিশ্চিতি পোৱা হোৱা নাই, কিন্তু তেওঁ যদি ভাৰতলৈ আহে তেন্তে যোৱা বছৰ নৱেম্বৰত কাৰ্যভাৰ গ্ৰহণ কৰাৰ পিচত এইটো হ'ব মুইজজুৰ প্ৰথম ভাৰত ভ্ৰমণ । আনহাতে, প্ৰতিবেদন অনুসৰি, শপত গ্ৰহণ অনুষ্ঠানত উপস্থিত থাকিবলৈ বহুকেইগৰাকী বিদেশী নেতাক বৃহস্পতিবাৰে আনুষ্ঠানিকভাৱে আমন্ত্ৰণ জনোৱা বুলি জানিব পৰা গৈছে ।
মুইজজু ভাৰতৰ চুবুৰীয়া দেশসমূহৰ মুষ্টিমেয় নেতাসকলৰ মাজৰ এগৰাকী হ'ব, যিয়ে মোদীৰ শপত গ্ৰহণ অনুষ্ঠানত উপস্থিত থাকিব । এই অনুষ্ঠানৰ বাবে আমন্ত্ৰণ জনোৱা আন নেতাসকল হৈছে বাংলাদেশৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী শ্বেখ হাছিনা, শ্ৰীলংকাৰ ৰাষ্ট্ৰপতি ৰণিল বিক্ৰমসিংহে, নেপালৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী পুষ্প কমল দাহাল, ভূটানৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী শ্বেৰিং টবগে আৰু মৰিচাছৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী প্ৰবিন্দ জগনাথ ।
শ্ৰীলংকাৰ ৰাষ্ট্ৰপতি বিক্ৰমসিংহেয়ে ইতিমধ্যে অনুষ্ঠানটোত উপস্থিত থাকিবলৈ সন্মতি প্ৰদান কৰিছে । ৪ জুনত ঘোষণা কৰা নিৰ্বাচনী ফলাফলৰ পিচত তেওঁ জনোৱা অভিনন্দনৰ সময়তে মোদীয়ে তেওঁক আমন্ত্ৰণ জনাইছিল । আনহাতে, ফলাফল ঘোষণাৰ পিচত মোদীক অভিনন্দন জনোৱা মৰিচাছৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী জগনাথ হৈছে প্ৰথমগৰাকী বিদেশী নেতা ।
ইফালে নেপালৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী দাহালৰ কাৰ্যালয়ে কাঠমাণ্ডু পোষ্টৰ আগত এইকথা নিশ্চিত কৰিছে যে তেওঁ বৈদেশিক মন্ত্ৰী নাৰায়ণ কাজী শ্ৰেষ্ঠৰ সৈতে অনুষ্ঠানটোত উপস্থিত থাকিব । আনহাতে, বাংলাদেশৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী শ্বেখ হাছিনাইও মোদীৰ সৈতে টেলিফোনিক বাৰ্তালাপৰ সময়ত তেওঁৰ ভ্ৰমণ নিশ্চিত কৰে । এই বছৰৰ জানুৱাৰীত দেশখনত অনুষ্ঠিত সংসদীয় নিৰ্বাচনৰ পিচত চতুৰ্থবাৰৰ বাবে ক্ষমতালৈ উভতি অহাৰ পিচত এইটো হ'ব হাছিনাৰ প্ৰথম ভাৰত ভ্ৰমণ ।
উল্লেখ্য, প্ৰধানমন্ত্ৰী হিচাপে মোদীৰ শপত গ্ৰহণ অনুষ্ঠানৰ বাবে বিদেশী নেতাসকলক আমন্ত্ৰণ জনোৱাটো এইবাৰেই প্ৰথম নহয় । ২০১৪ চনত তেওঁ প্ৰথমবাৰৰ বাবে শাসনলৈ অহাৰ সময়ত দক্ষিণ এছিয়ান আঞ্চলিক সহযোগিতা সংস্থাৰ (ছাৰ্ক) সদস্য ৰাষ্ট্ৰসমূহৰ নেতাসকলক আমন্ত্ৰণ জনোৱা হৈছিল । 2019 চনত তেওঁ পুনৰ ক্ষমতালৈ ঘূৰি অহাৰ সময়তো বহু-খণ্ডীয় কাৰিকৰী আৰু অৰ্থনৈতিক সহযোগিতাৰ বাবে বংগোপসাগৰৰ উদ্যোগৰ (বিমষ্টেক) ৰাষ্ট্ৰসমূহৰ নেতাসকলক আমন্ত্ৰণ জনোৱা হৈছিল ।
অৱশ্যে গুৰুত্বপূৰ্ণ বিষয়টো হ'ল, বিভিন্ন সূত্ৰৰ প্ৰতিবেদন অনুসৰি, মালদ্বীপৰ ৰাষ্ট্ৰপতি মুইজজুলৈ আমন্ত্ৰণ জনোৱা হৈছে । কিয়নো মুইজজু ৰাষ্ট্ৰপতি হোৱাৰ পাচৰে পৰা ভাৰত আৰু মালদ্বীপৰ মাজৰ সম্পৰ্ক তিক্ত হ'বলৈ আৰম্ভ কৰিছিল ।
মুইজজুৱে যোৱা বছৰৰ ৰাষ্ট্ৰপতি নিৰ্বাচনত ভাৰতবিৰোধী মন্তব্যৰে জয়ী হৈছিল । তেওঁ এক 'ইণ্ডিয়া আউট' অভিযান চলাইছিল, য'ত দেশখনত থকা কিছু ভাৰতীয় সামৰিক কৰ্মীক প্ৰত্যাহাৰ কৰিবলৈ আহ্বান জনাইছিল । ১০০ তকৈ কম সংখ্যাৰ এই কৰ্মচাৰীসকল মুখ্যত ভাৰত মহাসাগৰ দ্বীপপুঞ্জৰ দেশখনত মানৱীয় সহায় আৰু দুৰ্যোগ সাহায্যৰ কামত জড়িত আছিল । অৱশ্যে কাৰ্যভাৰ গ্ৰহণৰ পিচত মুইজজুৱে ভাৰতক এই কৰ্মচাৰীসকলক প্ৰত্যাহাৰ কৰিবলৈ আনুষ্ঠানিক অনুৰোধ জনাইছিল । এই কৰ্মচাৰীসকলক এতিয়া ভাৰতৰ অসামৰিক লোকৰ দ্বাৰা সলনি কৰা হৈছে ।
যোৱা বছৰৰ ডিচেম্বৰত মালদ্বীপে ৰাষ্ট্ৰীয় নিৰাপত্তাৰ উদ্বেগ আৰু সংবেদনশীল তথ্যৰ সুৰক্ষাৰ কথা উল্লেখ কৰি ভাৰতৰ সৈতে এক হাইড্ৰ'গ্ৰাফী চুক্তি নৱীকৰণ নকৰাৰ সিদ্ধান্ত লৈছিল । মোদীৰ মালদ্বীপ ভ্ৰমণৰ সময়ত, 2019 চনৰ 8 জুন তাৰিখে হাইড্ৰ'গ্ৰাফিক জৰীপ চুক্তি স্বাক্ষৰিত হৈছিল । এই চুক্তিৰ অধীনত ভাৰতক দ্বীপৰাষ্ট্ৰখনৰ জলসীমাৰ এক বিস্তৃত অধ্যয়ন কৰাৰ অনুমতি দিয়া হৈছিল । ইয়াৰ ভিতৰত আছে প্ৰাচীৰ, লেগুন, উপকূল, সাগৰীয় প্ৰবাহ আৰু জোৱাৰৰ স্তৰ ।
আৰু তাৰ পিচত এই বছৰৰ জানুৱাৰীত মালদ্বীপে গৱেষণাৰ কাম কৰিবলৈ চীনৰ এখন জাহাজক দেশখনৰ জলসীমাত প্ৰৱেশ কৰিবলৈ অনুমতি দিয়াৰ সিদ্ধান্ত লয় । ভাৰত চৰকাৰৰ তীব্ৰ হেঁচা আৰু জাহাজখন 'গুপ্তচৰ জাহাজ' বুলি বিভিন্ন মহলে উত্থাপন কৰা উদ্বেগ সত্ত্বেও এই সিদ্ধান্তটো গ্ৰহণ কৰিছিল । নতুন দিল্লীয়ে ইয়াৰ প্ৰভাৱক্ষেত্ৰৰ অধীনত থকা বুলি বিবেচনা কৰা অঞ্চল দক্ষিণ ভাৰত মহাসাগৰৰ জলভাগলৈ চীনা জাহাজৰ বাৰে বাৰে আগমনৰ তীব্ৰ প্ৰতিবাদ কৰি আহিছে ।
লগতে চলিত বৰ্ষৰ জানুৱাৰী মাহৰ আৰম্ভণিতে প্ৰধানমন্ত্ৰী মোদীয়ে আৰব সাগৰৰ লাক্ষাদ্বীপ কেন্দ্ৰীয়শাসিত অঞ্চল ভ্ৰমণ কৰি সামাজিক মাধ্যমত ইয়াক এক ৰোমাঞ্চকৰ পৰ্যটনৰ গন্তব্য স্থান হিচাপে প্ৰচাৰ কৰাৰ পিচত ভাৰত আৰু মালদ্বীপৰ মাজত এক ৰাজনৈতিক বিবাদ আৰম্ভ হয় । যদিও মোদীয়ে তেওঁৰ মন্তব্যত আন কোনো দেশৰ কথা উল্লেখ কৰা নাছিল, মালদ্বীপৰ কিছু ৰাজনীতিবিদে ইয়াক ভাৰত মহাসাগৰ দ্বীপপুঞ্জ ৰাষ্ট্ৰখনৰ পৰ্যটন উদ্যোগৰ প্ৰতিদ্বন্দ্বী হিচাপে লাক্ষাদ্বীপক গ্ৰহণ কৰিছিল । তেওঁলোকে প্ৰধানমন্ত্ৰীৰ বিৰুদ্ধে অপমানজনক মন্তব্য কৰিছিল আৰু লগতে ভাৰতীয়সকলৰ বিৰুদ্ধে বৰ্ণবাদী মন্তব্য কৰিছিল ।
ইয়াৰ ফলত মনোৰঞ্জন জগতৰ চেলিব্ৰেটী আৰু ক্ৰীড়া তাৰকাকে ধৰি ভাৰতীয়সকলৰ পৰা সামাজিক মাধ্যমত প্ৰতিক্ৰিয়াৰ সৃষ্টি হয় । মালদ্বীপৰ বহুতো বিৰোধী নেতা আৰু পৰ্যটন উদ্যোগ সংস্থাইও ইয়াৰ বাবে মুইজজু চৰকাৰক সমালোচনা কৰিছিল । ইয়াৰ পিচত মালদ্বীপ চৰকাৰৰ তিনিগৰাকী কনিষ্ঠ মন্ত্ৰীক নিলম্বন কৰা হয় ।
এই বিতৰ্কৰ ঠিক পিচতে মুইজজু প্ৰায় সপ্তাহজোৰা চীন ভ্ৰমণলৈ যায় । এইটো আছিল তেওঁৰ পূৰ্বৱৰ্তী তিনিগৰাকী গণতান্ত্ৰিকভাৱে নিৰ্বাচিত পূৰ্বসূৰী ইব্ৰাহিম চোলিহ, আব্দুল্লা য়ামিন আৰু মহম্মদ নাছিদৰ প্ৰথাৰ বিৰোধী আছিল । কিয়নো তেওঁলোকে কাৰ্যভাৰ গ্ৰহণ কৰাৰ পিচত ভাৰতক তেওঁলোকৰ প্ৰথম ৰাষ্ট্ৰীয় ভ্ৰমণৰ গন্তব্য স্থান হিচাপে নিৰ্বাচন কৰিছিল । অৱশ্যে যোৱা বছৰ নৱেম্বৰত কাৰ্যভাৰ গ্ৰহণ কৰাৰ পিচত মুইজজুৱে তুৰ্কীক তেওঁৰ প্ৰথম ৰাষ্ট্ৰীয় ভ্ৰমণৰ গন্তব্য স্থান হিচাপে নিৰ্বাচন কৰিছিল ।
কেৱল সেয়াই নহয়, মুইজজুৱে স্বাস্থ্য খণ্ডক লক্ষ্য কৰি নতুন দিল্লীৰ বিৰুদ্ধে সিদ্ধান্ত গ্ৰহণ কৰিছিল । এতিয়ালৈকে মালদ্বীপৰ সাৰ্বজনীন স্বাস্থ্য বীমা আঁচনি আসান্ধাৰ অধীনত তালিকাভুক্ত চিকিৎসালয়সমূহ, মালদ্বীপৰ ৰোগীসকলৰ বিদেশী চিকিৎসাৰ বাবে কেৱল ভাৰত আৰু শ্ৰীলংকাত সীমাবদ্ধ আছিল, যাৰ বেছিভাগ ভাৰতত আছিল । আসান্ধাই বিদেশী চিকিৎসালয়লৈ বিতৰণ কৰা সৰ্বাধিক পৰিমাণৰ ধন ভাৰতীয় চিকিৎসালয়লৈ গৈছিল । বিগত ১০ বছৰত ভাৰতৰ চিকিৎসালয়সমূহলৈ ৭.৫ বিলিয়ন টকাৰো অধিক বিতৰণ কৰা হৈছে ।
কিন্তু বৰ্তমান মুইজজুৱে জাৰি কৰা নিৰ্দেশনা অনুসৰি, তৃতীয় পক্ষৰ দাবী প্ৰশাসক হিচাপে কাম কৰা ৰাষ্ট্ৰীয় মালিকানাধীন আসান্ধা কোম্পানীয়ে ভাৰত আৰু শ্ৰীলংকাৰ বাহিৰত মালদ্বীপবাসীৰ বাবে বিদেশী চিকিৎসাৰ পৰিসৰ সম্প্ৰসাৰিত কৰাৰ বাবে কাম আৰম্ভ কৰিছে । কোম্পানীটোৱে এতিয়া থাইলেণ্ড আৰু সংযুক্ত আৰব আমিৰেটছৰ (ইউ এ ই) সৈতে আলোচনা কৰি আছে । দুয়োখন দেশে চিকিৎসা সেৱা প্ৰদানকাৰীৰ নেতৃত্ব দি আছে, কিন্তু তুলনামূলকভাৱে অধিক ব্যয়ত ।
নতুন দিল্লীৰ চুবুৰীয়া প্ৰথম নীতিৰ অংশ হিচাপে, ভাৰত মহাসাগৰত ইয়াৰ অৱস্থানৰ বাবে মালদ্বীপ ভাৰতৰ বাবে কৌশলগতভাৱে গুৰুত্বপূৰ্ণ । ভাৰত আৰু মালদ্বীপৰ মাজত জাতিগত, ভাষিক, সাংস্কৃতিক, ধৰ্মীয় আৰু বাণিজ্যিক সম্পৰ্ক আছে, যি প্ৰাচীনকালৰে পৰা নিমজ্জিত আৰু ঘনিষ্ঠ, সৌহাৰ্দ্যপূৰ্ণ আৰু বহুমাত্ৰিক সম্পৰ্কক চিহ্নিত কৰে । অৱশ্যে ২০০৮ চনৰ পৰা মালদ্বীপত শাসনৰ অস্থিৰতাই ভাৰত-মালদ্বীপ সম্পৰ্কৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ প্ৰত্যাহ্বানৰ সৃষ্টি কৰিছে, বিশেষকৈ ৰাজনৈতিক আৰু কৌশলগত ক্ষেত্ৰত ।
যদিও ভাৰত মালদ্বীপৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ অংশীদাৰ হৈ আছে, নতুন দিল্লীয়ে কিন্তু দেশখনৰ স্থিতিৰ ওপৰত আত্মতুষ্টি ল'ব নোৱাৰে আৰু মালদ্বীপৰ শেহতীয়া গতিবিধিৰ প্ৰতি মনোযোগ দিব লাগিব । দক্ষিণ এছিয়া আৰু ইয়াৰ চাৰিওফালৰ সামুদ্ৰিক সীমাত আঞ্চলিক নিৰাপত্তা নিশ্চিত কৰাৰ বাবে ভাৰত-প্ৰশান্ত মহাসাগৰীয় নিৰাপত্তা ক্ষেত্ৰৰ ভিতৰত ভাৰতে এক গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰিব লাগিব ।
ভাৰতৰ চুবুৰীয়া অঞ্চলত চীনৰ কৌশলগত পদাৰ্পণ বৃদ্ধি পাইছে । মালদ্বীপ দক্ষিণ এছিয়াত চীনৰ 'ষ্ট্ৰীং অব পাৰ্লছ' নিৰ্মাণত এক গুৰুত্বপূৰ্ণ 'মুকুতা' হিচাপে আত্মপ্ৰকাশ কৰিছে ।
অৱশ্যে এই বছৰৰ মাৰ্চ মাহত ভাৰতৰ বিৰুদ্ধে তেওঁ উচ্চাৰণ কৰা বৈদেশিক নীতিৰ পদক্ষেপক হঠাতে হোৱা পৰিৱৰ্তন হিচাপে বিবেচনা কৰিব পাৰি । কিয়নো মুইজজুৱে কয় যে ভাৰত তেওঁৰ দেশৰ নিকটতম সহযোগী হৈ থাকিব আৰু আশা প্ৰকাশ কৰে যে নতুন দিল্লীয়ে ভাৰত মহাসাগৰ দ্বীপপুঞ্জৰ ৰাষ্ট্ৰখনক ঋণ পৰিশোধৰ সকাহ প্ৰদান কৰিব ।
সংবাদ মাধ্যমৰ সৈতে হোৱা এক সাক্ষাৎকাৰত মুইজজুৱে লগতে দাবী কৰে যে তেওঁ কেতিয়াও কোনো পদক্ষেপ লোৱা নাই বা মালদ্বীপ আৰু ভাৰতৰ মাজৰ সম্পৰ্ক প্ৰভাৱিত কৰিব পৰা কোনো বিবৃতি দিয়া নাই । Edition.mv বাতৰি ৱেবছাইটটোৱে মুইজজুৰ উদ্ধৃতি দি ধিভেহী সংবাদ মাধ্যম মিহাৰুক কয়, "এখন দেশৰ পৰা আন এখন দেশলৈ সহায়ক অপ্ৰয়োজনীয় বুলি বৰ্খাস্ত বা অৱজ্ঞা কৰাটো ভাল নহয় ।"
তেওঁ লগতে আশা ব্যক্ত কৰে যে ভাৰতে তেওঁৰ দেশৰ চৰকাৰে একেৰাহে বছৰ বছৰ ধৰি গ্ৰহণ কৰা বৃহৎ ঋণ পৰিশোধৰ ক্ষেত্ৰত ঋণ ৰক্ষাৰ ব্যৱস্থাসমূহ ৰখা হ'ব । ভাৰতেও এই অনুৰোধ মানি লয় ।
যোৱা মাহত ভাৰতীয় ষ্টেট বেঙ্কে মালদ্বীপৰ বিত্ত মন্ত্ৰালয়ে জাৰি কৰা 50 নিযুত ডলাৰ চৰকাৰী কোষাগাৰ বিধেয়কখন পূৰ্বৱৰ্তী সদস্যতাৰ পৰিপক্বতাৰ পিচত আৰু এবছৰৰ বাবে গ্ৰাহক ত্বৰান্বিত কৰিছিল । এই চৰকাৰী কোষাগাৰ বিধেয়কসমূহ এছ বি আইৰ দ্বাৰা মালদ্বীপ চৰকাৰৰ বাবে শূন্য ব্যয়ত (সুতমুক্ত) এক অনন্য চৰকাৰী ব্যৱস্থাৰ অধীনত গ্ৰহণ কৰা হয় । ভাৰত চৰকাৰৰ পৰা বাজেট সমৰ্থন সুৰক্ষিত কৰাৰ বাবে মালদ্বীপ চৰকাৰৰ বিশেষ অনুৰোধত সদস্যতা অব্যাহত ৰখা হৈছে ।
মালদ্বীপৰ বৈদেশিক মন্ত্ৰী মুছা জামিৰে এই বছৰৰ মে' মাহত ভাৰত ভ্ৰমণ কৰাৰ কেইদিনমান পিচত এছ বি আইৰ এই পদক্ষেপটো আহে । তেওঁৰ ভ্ৰমণকালত জামিৰে কৈছিল যে মুইজজুৰ ভাৰতৰ পূৰ্বে চীন ভ্ৰমণৰ সিদ্ধান্ত যিকোনো ভূ-ৰাজনৈতিক পৰিৱৰ্তনতকৈ অধিক সুবিধাজনক আছিল । চীনৰ সৈতে সামৰিক চুক্তি সম্পৰ্কীয় জল্পনা-কল্পনাৰ সন্দৰ্ভত তেওঁ কয় যে মালদ্বীপৰ মাটিত বিদেশী সেনাবাহিনীক আতিথ্য দিয়াৰ কোনো অভিপ্ৰায় নাই ।
সেয়েহে মোদীৰ শপত গ্ৰহণ অনুষ্ঠানৰ বাবে যদি মুইজজু ভাৰত ভ্ৰমণলৈ আহে, তেন্তে পৰ্যবেক্ষকসকলৰ বাবে ই বিশেষ আগ্ৰহৰ বিষয় হ'ব ।
লগতে পঢ়ক :ভাৰতে প্ৰথমবাৰৰ বাবে সভাপতিত্ব কৰা কলম্বো প্ৰক্ৰিয়া কি ? - Colombo Process
