ETV Bharat / international

বিশ্বত দাস প্ৰথাৰ উত্থান-পতন - Victims of Slavery

Victims of Slavery: দাস প্ৰথাৰ ভুক্তভোগীসকলক স্মৰণ কৰাৰ উদ্দেশ্যে ২৫ মাৰ্চৰ দিনটোত বিশ্বজুৰি দাসত্ব আৰু ট্ৰান্স আটলাণ্টিক অতিক্ৰমী দাস বাণিজ্যৰ ভুক্তভোগীৰ আন্তৰ্জাতিক স্মৰণ দিৱস হিচাপে পালন কৰা হয় । কেনেদৰে এই প্ৰথা আৰম্ভ হৈছিল ?

Victims of Slavery
বিশ্বত দাস প্ৰথাৰ উত্থান-পতন
author img

By ETV Bharat Assamese Team

Published : Mar 24, 2024, 11:16 PM IST

নেশ্যনেল ডেস্ক,২৪ মাৰ্চ : দাসত্ব আৰু ট্ৰান্স আটলাণ্টিক অতিক্ৰমী দাস বাণিজ্যৰ ভুক্তভোগীৰ আন্তৰ্জাতিক স্মৰণ দিৱস প্ৰতি বছৰে ২৫ মাৰ্চত পালন কৰা হয় । ৪০০ বছৰ ধৰি, ১৫ নিযুতৰো অধিক পুৰুষ, মহিলা আৰু শিশু ভয়ংকৰ ট্ৰান্স আটলাণ্টিক অতিক্ৰমী দাস বাণিজ্যৰ ভুক্তভোগী আছিল, যি মানৱ ইতিহাসৰ আটাইতকৈ অন্ধকাৰ অধ্যায় আছিল ।

ট্ৰান্স আটলাণ্টিক দাস ব্যৱসায়ৰ এক মূখ্য কাৰক আছিল বৰ্ণবাদ । ঐতিহাসিকভাৱে, ইয়াক আফ্ৰিকানসকলৰ দাসত্বক ন্যায়সঙ্গত কৰিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল । আৰু আজি ইয়াৰ ফলত আফ্ৰিকান বংশোদ্ভূত লোকসকল সমাজৰ আটাইতকৈ দৰিদ্ৰ আৰু আটাইতকৈ উপেক্ষিত ক্ষেত্ৰলৈ পৰিণত হৈছে ।

দাসত্ব আৰু ট্ৰান্স আটলাণ্টিক অতিক্ৰমী দাস বাণিজ্যৰ ভুক্তভোগীৰ আন্তৰ্জাতিক স্মৰণ দিৱসে নিৰ্মম দাসত্ব প্ৰণালীৰ হাতত পীড়িত আৰু মৃত্যু হোৱা লোকসকলক সন্মান আৰু স্মৰণ কৰাৰ সুযোগ প্ৰদান কৰে ।

এই দিৱসৰ উদ্দেশ্য হৈছে বৰ্ণবাদ আৰু কুসংস্কাৰৰ বিপদ সম্পৰ্কে সজাগতা বৃদ্ধি কৰা । পীড়িতসকলক অধিক স্থায়ীভাৱে সন্মান জনোৱাৰ বাবে নিউয়ৰ্কত ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ মুখ্য কাৰ্যালয়ত এক স্মাৰক স্থাপন কৰা হৈছে । ইয়াক ২০১৫ চনৰ ২৫ মাৰ্চত ইয়াক উন্মোচন কৰা হয় ।

ষোল্ল শতিকাৰ সময়ছোৱাত আৰু উনবিংশ শতিকালৈকে প্ৰায় ১৭ নিযুত লোকক আফ্ৰিকাৰ পৰা উত্তৰ, মধ্য আৰু দক্ষিণ আমেৰিকালৈ লৈ যোৱা হৈছিল । আমেৰিকালৈ লৈ যোৱাৰ সময়ত লাখ লাখ লোকৰ মৃত্যু হৈছিল । এই গণ বিতাড়ন আৰু তাৰ ফলস্বৰূপে দাসত্বক মানৱ অধিকাৰৰ আটাইতকৈ উদ্বেগজনক উলংঘন হিচাপে দেখা যায় । কিছুমান বিশেষজ্ঞই বিশ্বাস কৰে যে ইয়াৰ প্ৰভাৱ এতিয়াও আফ্ৰিকাৰ অৰ্থনীতিত অনুভৱ কৰা হয় ।

পুৰুষ, মহিলা আৰু শিশু, যিসকলক ৪০০ বছৰতকৈও অধিক সময় ধৰি চলি থকা দাসত্ব প্ৰণালীৰ অধীনত নিৰ্মমভাৱে হত্যা কৰা হৈছিল । অমানৱীয় বলপূৰ্বক প্ৰব্ৰজনৰ উত্তৰাধিকাৰী - ৯৬ শতাংশ বন্দী দক্ষিণ আমেৰিকা আৰু কেৰিবিয়ান দ্বীপপুঞ্জত উপস্থিত হৈছিল - আমেৰিকাত আফ্ৰিকান বংশোদ্ভূত লোকৰ বৃহৎ জনসংখ্যা । ২০০৭ চনৰ ১৭ ডিচেম্বৰত ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ সাধাৰণ সভাই ২৫ মাৰ্চক দাসত্ব আৰু ট্ৰান্স আটলাণ্টিক অতিক্ৰমী দাস বাণিজ্যৰ ভুক্তভোগীৰ আন্তৰ্জাতিক স্মৰণ দিৱস হিচাপে মনোনীত কৰে । ইয়াক প্ৰথমবাৰৰ বাবে ২০০৮ চনত পালন কৰা হৈছিল ।

দাসত্ব বিলুপ্তিৰ এক ঐতিহাসিক দৃষ্টিভংগী

১৮৬৫ চনৰ ১ ফেব্ৰুৱাৰীত আমেৰিকাত আনুষ্ঠানিকভাৱে দাসত্বৰ বিলুপ্তি হয় । অৱশ্যে, পৰৱৰ্তী শতিকাৰ বেছিভাগ সময়তে জাতিগত পৃথকীকৰণ অব্যাহত আছিল আৰু বৰ্ণবাদ এতিয়াও এক গুৰুত্বপূৰ্ণ বিষয় হৈ আছে । সেয়েহে, দাসত্বৰ ভুক্তভোগীসকলৰ আন্তৰ্জাতিক স্মৰণ দিৱস আৰু ট্ৰান্স আটলাণ্টিক দাস বাণিজ্য হৈছে ট্ৰান্স আটলাণ্টিক দাস ব্যৱসায়ৰ কাৰণ, পৰিণাম আৰু শিক্ষাৰ বিষয়ে আলোচনা কৰাৰ এক উপায় ।

আশা কৰা হৈছে যে ই বৰ্ণবাদ আৰু কুসংস্কাৰৰ বিপদ সম্পৰ্কে সজাগতা বৃদ্ধি কৰিব । জাহাজৰ মালিকসকলে দাসসকলক কাৰ্গোৰ দৰে ব্যৱহাৰ কৰিছিল । দাসসকলক যিমান সম্ভৱ সোনকালে আৰু সস্তাত পঠিওৱা হৈছিল । তাৰ পিচত দাসসকলক খেতি, খনি আৰু ঘৰুৱা শ্ৰমিক হিচাপে কাম কৰিবলৈ বিক্ৰী কৰা হৈছিল । ১৮০৭ চনত ব্ৰিটেইনে দাস প্ৰথা নিষিদ্ধ কৰা প্ৰথম আইন গৃহীত কৰে আৰু ১৮১৫ চনৰ ভিতৰত ব্ৰিটিছে নেডাৰলেণ্ড, ফ্ৰান্স, স্পেইন আৰু পৰ্তুগালক হেঁচা প্ৰয়োগ কৰে ।

উত্থান আৰু পতন

১৫২৫- প্ৰথম দাস প্ৰথা আফ্ৰিকাৰ পৰা আমেৰিকালৈ স্থানান্তৰিত হয় আৰু দাস ত্বৰান্বিত আফ্ৰিকানসকলক স্পেনিছ আমেৰিকালৈ লৈ যায় ।

১৫৬২-৬৩- ছাৰ জন হকিন্সে চিয়েৰা লিয়নৰ পৰা হিস্পানিওলালৈ প্ৰথম ইংৰাজ দাস প্ৰথাৰ নেতৃত্ব দিয়ে ।

১৬১৯- ব্ৰিটেইনৰ উত্তৰ আমেৰিকাৰ উপনিবেশত প্ৰথম উপস্থিত হোৱাৰ পিচত ২০ জনীয়া আফ্ৰিকানৰ এটা দলে ভাৰ্জিনিয়াৰ জেমচটাউনত অৱতৰণ কৰে ।

১৬৭২- একচেটিয়া ৰয়েল আফ্ৰিকান কোম্পানী প্ৰতিষ্ঠা কৰা হয় । ই ইংৰাজী উপনিবেশসমূহলৈ দাস যোগান ধৰে ।

১৭০০- একচেটিয়া কোম্পানীৰ সমাপ্তিৰ পিচত, বৃহৎ সংখ্যক আফ্ৰিকানক আমেৰিকালৈ পৰিবহন কৰা হয় : ৯,৫৫,০০০ জামাইকালৈ ; ব্ৰাজিললৈ ৫,৬১৩,৪২০ ।

১৭৮৯- ফৰাচী বিপ্লৱ ফৰাচী দাস উপনিবেশসমূহত উত্থান-পতনৰ কাৰণ । ছেইণ্ট-ডমিনগুয়ে (১৭৯১) আৰু যুদ্ধৰ দাস বিদ্ৰোহে এখন স্বাধীন হাইতি (১৮০৪) প্ৰতিষ্ঠা কৰাত সহায় কৰে ।

১৭৮৭-১৮০৮- ব্ৰিটিছ বিলুপ্তিয়ে জনসমৰ্থন লাভ কৰে, কিন্তু হাইতিয়ান বিপ্লৱৰ ফলত ইয়াৰ প্ৰগতি স্তব্ধ হৈ পৰে । ১৮০২ চনত ডেনিছ বিলুপ্তি আৰু পৰিৱৰ্তিত ব্ৰিটিছ ৰাজনৈতিক পৰিস্থিতিৰ পিচত ব্ৰিটেইনে তীব্ৰ বিৰোধিতা স্বত্বেও ১৮০৭ চনত ইয়াৰ দাস প্ৰথাৰ সমাপ্ত কৰে । আমেৰিকাই ১৮০৮ চনত ইয়াৰ অনুসৰণ কৰে ।

১৮০০- আমেৰিকাত (কপাহৰ ক্ষেত্ৰত) আৰু ব্ৰাজিল (কফি)ত দাস শ্ৰমিকৰ বৃদ্ধি অব্যাহত আছিল, দুয়োটাই আভ্যন্তৰীণ দাস প্ৰথাৰ দ্বাৰা স্থিৰ হৈ আছিল ।

১৮১৫- ৰয়েল নেভি আৰু আমেৰিকাৰ নৌ-তহলদাৰী বাহিনীয়ে আটলাণ্টিক দাস প্ৰথা প্ৰতিহত কৰিবলৈ চেষ্টা কৰে - কিন্তু প্ৰায় ৩ নিযুত লোকে সাগৰ অতিক্ৰম কৰিছিল, মুখ্যতঃ ব্ৰাজিল আৰু কিউবালৈ ।

১৮৩৮- এটা 'এপ্ৰেণ্টিছশ্বিপ' প্ৰণালীৰ পৰীক্ষণৰ পিচত - য'ত মুক্তিপ্ৰাপ্ত দাসসকলে ৬ বছৰলৈকে পৰিৱৰ্তনৰ সময়ৰ বাবে বিনামূলীয়াকৈ কাম কৰিছিল - ব্ৰিটিছে তেওঁলোকৰ দাসসকলক মুক্তি দিছিল ।

১৮৬৬- দাসভৰ্তি অন্তিম জাহাজখন আটলাণ্টিক পাৰ হৈ কিউবা অভিমুখে গৈছিল ।

১৮৮৬-৮৮- কিউবাত (১৮৮৬) আৰু শেষত ব্ৰাজিলত দাসত্বৰ সমাপ্তি ঘটে (১৮৮৮)।

লগতে পঢ়ক :ভাৰতত লকডাউনৰ চতুৰ্থ বৰ্ষপূৰ্তি - Covid 19 Lockdown

নেশ্যনেল ডেস্ক,২৪ মাৰ্চ : দাসত্ব আৰু ট্ৰান্স আটলাণ্টিক অতিক্ৰমী দাস বাণিজ্যৰ ভুক্তভোগীৰ আন্তৰ্জাতিক স্মৰণ দিৱস প্ৰতি বছৰে ২৫ মাৰ্চত পালন কৰা হয় । ৪০০ বছৰ ধৰি, ১৫ নিযুতৰো অধিক পুৰুষ, মহিলা আৰু শিশু ভয়ংকৰ ট্ৰান্স আটলাণ্টিক অতিক্ৰমী দাস বাণিজ্যৰ ভুক্তভোগী আছিল, যি মানৱ ইতিহাসৰ আটাইতকৈ অন্ধকাৰ অধ্যায় আছিল ।

ট্ৰান্স আটলাণ্টিক দাস ব্যৱসায়ৰ এক মূখ্য কাৰক আছিল বৰ্ণবাদ । ঐতিহাসিকভাৱে, ইয়াক আফ্ৰিকানসকলৰ দাসত্বক ন্যায়সঙ্গত কৰিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল । আৰু আজি ইয়াৰ ফলত আফ্ৰিকান বংশোদ্ভূত লোকসকল সমাজৰ আটাইতকৈ দৰিদ্ৰ আৰু আটাইতকৈ উপেক্ষিত ক্ষেত্ৰলৈ পৰিণত হৈছে ।

দাসত্ব আৰু ট্ৰান্স আটলাণ্টিক অতিক্ৰমী দাস বাণিজ্যৰ ভুক্তভোগীৰ আন্তৰ্জাতিক স্মৰণ দিৱসে নিৰ্মম দাসত্ব প্ৰণালীৰ হাতত পীড়িত আৰু মৃত্যু হোৱা লোকসকলক সন্মান আৰু স্মৰণ কৰাৰ সুযোগ প্ৰদান কৰে ।

এই দিৱসৰ উদ্দেশ্য হৈছে বৰ্ণবাদ আৰু কুসংস্কাৰৰ বিপদ সম্পৰ্কে সজাগতা বৃদ্ধি কৰা । পীড়িতসকলক অধিক স্থায়ীভাৱে সন্মান জনোৱাৰ বাবে নিউয়ৰ্কত ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ মুখ্য কাৰ্যালয়ত এক স্মাৰক স্থাপন কৰা হৈছে । ইয়াক ২০১৫ চনৰ ২৫ মাৰ্চত ইয়াক উন্মোচন কৰা হয় ।

ষোল্ল শতিকাৰ সময়ছোৱাত আৰু উনবিংশ শতিকালৈকে প্ৰায় ১৭ নিযুত লোকক আফ্ৰিকাৰ পৰা উত্তৰ, মধ্য আৰু দক্ষিণ আমেৰিকালৈ লৈ যোৱা হৈছিল । আমেৰিকালৈ লৈ যোৱাৰ সময়ত লাখ লাখ লোকৰ মৃত্যু হৈছিল । এই গণ বিতাড়ন আৰু তাৰ ফলস্বৰূপে দাসত্বক মানৱ অধিকাৰৰ আটাইতকৈ উদ্বেগজনক উলংঘন হিচাপে দেখা যায় । কিছুমান বিশেষজ্ঞই বিশ্বাস কৰে যে ইয়াৰ প্ৰভাৱ এতিয়াও আফ্ৰিকাৰ অৰ্থনীতিত অনুভৱ কৰা হয় ।

পুৰুষ, মহিলা আৰু শিশু, যিসকলক ৪০০ বছৰতকৈও অধিক সময় ধৰি চলি থকা দাসত্ব প্ৰণালীৰ অধীনত নিৰ্মমভাৱে হত্যা কৰা হৈছিল । অমানৱীয় বলপূৰ্বক প্ৰব্ৰজনৰ উত্তৰাধিকাৰী - ৯৬ শতাংশ বন্দী দক্ষিণ আমেৰিকা আৰু কেৰিবিয়ান দ্বীপপুঞ্জত উপস্থিত হৈছিল - আমেৰিকাত আফ্ৰিকান বংশোদ্ভূত লোকৰ বৃহৎ জনসংখ্যা । ২০০৭ চনৰ ১৭ ডিচেম্বৰত ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ সাধাৰণ সভাই ২৫ মাৰ্চক দাসত্ব আৰু ট্ৰান্স আটলাণ্টিক অতিক্ৰমী দাস বাণিজ্যৰ ভুক্তভোগীৰ আন্তৰ্জাতিক স্মৰণ দিৱস হিচাপে মনোনীত কৰে । ইয়াক প্ৰথমবাৰৰ বাবে ২০০৮ চনত পালন কৰা হৈছিল ।

দাসত্ব বিলুপ্তিৰ এক ঐতিহাসিক দৃষ্টিভংগী

১৮৬৫ চনৰ ১ ফেব্ৰুৱাৰীত আমেৰিকাত আনুষ্ঠানিকভাৱে দাসত্বৰ বিলুপ্তি হয় । অৱশ্যে, পৰৱৰ্তী শতিকাৰ বেছিভাগ সময়তে জাতিগত পৃথকীকৰণ অব্যাহত আছিল আৰু বৰ্ণবাদ এতিয়াও এক গুৰুত্বপূৰ্ণ বিষয় হৈ আছে । সেয়েহে, দাসত্বৰ ভুক্তভোগীসকলৰ আন্তৰ্জাতিক স্মৰণ দিৱস আৰু ট্ৰান্স আটলাণ্টিক দাস বাণিজ্য হৈছে ট্ৰান্স আটলাণ্টিক দাস ব্যৱসায়ৰ কাৰণ, পৰিণাম আৰু শিক্ষাৰ বিষয়ে আলোচনা কৰাৰ এক উপায় ।

আশা কৰা হৈছে যে ই বৰ্ণবাদ আৰু কুসংস্কাৰৰ বিপদ সম্পৰ্কে সজাগতা বৃদ্ধি কৰিব । জাহাজৰ মালিকসকলে দাসসকলক কাৰ্গোৰ দৰে ব্যৱহাৰ কৰিছিল । দাসসকলক যিমান সম্ভৱ সোনকালে আৰু সস্তাত পঠিওৱা হৈছিল । তাৰ পিচত দাসসকলক খেতি, খনি আৰু ঘৰুৱা শ্ৰমিক হিচাপে কাম কৰিবলৈ বিক্ৰী কৰা হৈছিল । ১৮০৭ চনত ব্ৰিটেইনে দাস প্ৰথা নিষিদ্ধ কৰা প্ৰথম আইন গৃহীত কৰে আৰু ১৮১৫ চনৰ ভিতৰত ব্ৰিটিছে নেডাৰলেণ্ড, ফ্ৰান্স, স্পেইন আৰু পৰ্তুগালক হেঁচা প্ৰয়োগ কৰে ।

উত্থান আৰু পতন

১৫২৫- প্ৰথম দাস প্ৰথা আফ্ৰিকাৰ পৰা আমেৰিকালৈ স্থানান্তৰিত হয় আৰু দাস ত্বৰান্বিত আফ্ৰিকানসকলক স্পেনিছ আমেৰিকালৈ লৈ যায় ।

১৫৬২-৬৩- ছাৰ জন হকিন্সে চিয়েৰা লিয়নৰ পৰা হিস্পানিওলালৈ প্ৰথম ইংৰাজ দাস প্ৰথাৰ নেতৃত্ব দিয়ে ।

১৬১৯- ব্ৰিটেইনৰ উত্তৰ আমেৰিকাৰ উপনিবেশত প্ৰথম উপস্থিত হোৱাৰ পিচত ২০ জনীয়া আফ্ৰিকানৰ এটা দলে ভাৰ্জিনিয়াৰ জেমচটাউনত অৱতৰণ কৰে ।

১৬৭২- একচেটিয়া ৰয়েল আফ্ৰিকান কোম্পানী প্ৰতিষ্ঠা কৰা হয় । ই ইংৰাজী উপনিবেশসমূহলৈ দাস যোগান ধৰে ।

১৭০০- একচেটিয়া কোম্পানীৰ সমাপ্তিৰ পিচত, বৃহৎ সংখ্যক আফ্ৰিকানক আমেৰিকালৈ পৰিবহন কৰা হয় : ৯,৫৫,০০০ জামাইকালৈ ; ব্ৰাজিললৈ ৫,৬১৩,৪২০ ।

১৭৮৯- ফৰাচী বিপ্লৱ ফৰাচী দাস উপনিবেশসমূহত উত্থান-পতনৰ কাৰণ । ছেইণ্ট-ডমিনগুয়ে (১৭৯১) আৰু যুদ্ধৰ দাস বিদ্ৰোহে এখন স্বাধীন হাইতি (১৮০৪) প্ৰতিষ্ঠা কৰাত সহায় কৰে ।

১৭৮৭-১৮০৮- ব্ৰিটিছ বিলুপ্তিয়ে জনসমৰ্থন লাভ কৰে, কিন্তু হাইতিয়ান বিপ্লৱৰ ফলত ইয়াৰ প্ৰগতি স্তব্ধ হৈ পৰে । ১৮০২ চনত ডেনিছ বিলুপ্তি আৰু পৰিৱৰ্তিত ব্ৰিটিছ ৰাজনৈতিক পৰিস্থিতিৰ পিচত ব্ৰিটেইনে তীব্ৰ বিৰোধিতা স্বত্বেও ১৮০৭ চনত ইয়াৰ দাস প্ৰথাৰ সমাপ্ত কৰে । আমেৰিকাই ১৮০৮ চনত ইয়াৰ অনুসৰণ কৰে ।

১৮০০- আমেৰিকাত (কপাহৰ ক্ষেত্ৰত) আৰু ব্ৰাজিল (কফি)ত দাস শ্ৰমিকৰ বৃদ্ধি অব্যাহত আছিল, দুয়োটাই আভ্যন্তৰীণ দাস প্ৰথাৰ দ্বাৰা স্থিৰ হৈ আছিল ।

১৮১৫- ৰয়েল নেভি আৰু আমেৰিকাৰ নৌ-তহলদাৰী বাহিনীয়ে আটলাণ্টিক দাস প্ৰথা প্ৰতিহত কৰিবলৈ চেষ্টা কৰে - কিন্তু প্ৰায় ৩ নিযুত লোকে সাগৰ অতিক্ৰম কৰিছিল, মুখ্যতঃ ব্ৰাজিল আৰু কিউবালৈ ।

১৮৩৮- এটা 'এপ্ৰেণ্টিছশ্বিপ' প্ৰণালীৰ পৰীক্ষণৰ পিচত - য'ত মুক্তিপ্ৰাপ্ত দাসসকলে ৬ বছৰলৈকে পৰিৱৰ্তনৰ সময়ৰ বাবে বিনামূলীয়াকৈ কাম কৰিছিল - ব্ৰিটিছে তেওঁলোকৰ দাসসকলক মুক্তি দিছিল ।

১৮৬৬- দাসভৰ্তি অন্তিম জাহাজখন আটলাণ্টিক পাৰ হৈ কিউবা অভিমুখে গৈছিল ।

১৮৮৬-৮৮- কিউবাত (১৮৮৬) আৰু শেষত ব্ৰাজিলত দাসত্বৰ সমাপ্তি ঘটে (১৮৮৮)।

লগতে পঢ়ক :ভাৰতত লকডাউনৰ চতুৰ্থ বৰ্ষপূৰ্তি - Covid 19 Lockdown

ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.