ETV Bharat / business

ভাৰতীয় টকাৰ নজনা কাহিনী...মহাত্মা গান্ধীৰ ছবি আৰু নোটৰ মাজৰ সম্পৰ্ক - MAHATMA GANDHI ON INDIAN CURRENCY

Mahatma Gandhi on currency notes: আজি সমগ্ৰ দেশে ৰাষ্ট্ৰপিতা মহাত্মা গান্ধীৰ জন্ম জয়ন্তী উদযাপন কৰিছে। মহাত্মা গান্ধীৰ এখন ফটো সদায় আমাৰ মনলৈ আহে। সেইখন হৈছে তেওঁৰ ভাৰতীয় নোটত মুদ্ৰিত ফটো। কিন্তু আপুনি মহাত্মা গান্ধীৰ ফটো ভাৰতীয় মুদ্ৰা নোটত প্ৰকাশ হোৱাৰ ইতিহাস জানেনে? মহাত্মা গান্ধীৰ ফটো ভাৰতীয় নোটত কেতিয়া দেখা গৈছিল আপুনি জানেনে ? সম্পূৰ্ণ পঢ়ক…

Mahatma Gandhi on currency notes
ভাৰতীয় নোটত মহাত্মা গান্ধীৰ ছবি (ETV Bharat)
author img

By ETV Bharat Assamese Team

Published : Oct 2, 2024, 4:15 PM IST

নিউজ ডেস্ক, 2 অক্টোবৰ: এখন দেশৰ মুদ্ৰাই ইয়াৰ প্ৰতীক আৰু ছবিৰ জৰিয়তে ইয়াৰ ইতিহাস, সংস্কৃতি আৰু ঐতিহ্যৰ কাহিনী নীৰৱে কয়। সমগ্ৰ বিশ্বতে, বহুতো দেশে তেওঁলোকৰ প্ৰতিষ্ঠাপক নেতাসকলক তেওঁলোকৰ নোটত উপস্থাপনৰ জৰিয়তে সন্মান জনায়। আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰত জৰ্জ ৱাশ্বিংটন, পাকিস্তানত মহম্মদ আলী জিন্না আৰু চীনত মাও জেদং আৰু একেদৰে ভাৰততো আমাৰ নোটবোৰত মহাত্মা গান্ধীৰ ছবি অংকিত আছে।

অৱশ্যে এসময়ত মুদ্ৰা নোটৰ ওপৰত গান্ধীৰ ছবি সেইসময়ত নতুনকৈ স্বাধীন হোৱা ভাৰতত নাকচ কৰা হৈছিল। তাৰ বহু পিছতহে আমাৰ নোটবোৰত গান্ধীৰ ছবিৰ মুদ্ৰণ আৰম্ভ হৈছিল।

মহাত্মা গান্ধীৰ ছবি প্ৰথমতে কিয় প্ৰত্যাখ্যান কৰা হৈছিল?

এয়া স্বাভাৱিক যেন লাগে যে গান্ধী, ৰাষ্ট্ৰপিতা হিচাপে, স্বাধীনতাৰ পিছত মুদ্ৰা নোটত প্ৰদৰ্শিত হোৱাৰ এক গ্ৰহণযোগ্য বিকল্প হ'ব। কিন্তু তেওঁ প্ৰথম পছন্দ নাছিল। তেনেহ’লে কোন আছিল? পৰৱৰ্তী সময়ত গান্ধী কেনেকৈ ভাৰতীয় মুদ্ৰাৰ মুখ হৈ পৰিল?

ভাৰতীয় ৰিজাৰ্ভ বেংকৰ ৱেবছাইট অনুসৰি, ঔপনিৱেশিক যুগৰ পৰা স্বাধীন ভাৰতলৈ মুদ্ৰা ব্যৱস্থাপনাৰ পৰিৱৰ্তন, মুখ্যতঃ মসৃণ আছিল। 1947 চনৰ 14 আগষ্টৰ মাজনিশা ঔপনিৱেশিক কালৰ অন্ত পেলাই ভাৰতৰ স্বাধীনতা ঘোষণা কৰা হয়। অৱশ্যে, 1950 চনৰ 26 জানুৱাৰীত হে ভাৰতত গণৰাজ্য স্থাপন কৰা হৈছিল। এই মাজৰ সময়ছোৱাত, ৰিজাৰ্ভ বেংকে প্ৰচলিত নোট জাৰী কৰা অব্যাহত ৰাখিছিল। ভাৰত চৰকাৰে 1949 চনত 1 টকাৰ নোটৰ এটা নতুন ডিজাইন প্ৰৱৰ্তন কৰিছিল।

স্বাধীন ভাৰতৰ বাবে চিহ্ন বাছনি কৰিব লগা হৈছিল। প্ৰথমতে, অনুভৱ কৰা হৈছিল যে পুৰণি নোটত থকা ৰজাৰ ফটোখন মহাত্মা গান্ধীৰ ফটোৰ সৈতে সলনি কৰিব লাগে। এই বাবে ডিজাইন প্ৰস্তুত কৰাও হৈছিল। চূড়ান্ত বিশ্লেষণত, গান্ধীৰ ফটোখনৰ ঠাইত সাৰনাথৰ সিংহৰ ফটো ব্যৱহাৰৰ ক্ষেত্ৰত এক সহমত তৈয়াৰ হৈছিল। নতুন নোটবোৰৰ নতুন ডিজাইনবোৰ বহুলাংশে ব্ৰিটিছৰ দিনৰ নোটবোৰৰ দৰেই কৰা হৈছিল।

স্বাধীনতাৰ পিছত বহু বছৰ ধৰি, বেংক নোটবোৰে ভাৰতৰ সমৃদ্ধ ঐতিহ্য আৰু প্ৰগতিক উদযাপন কৰি আহিছিল। 1950 আৰু 60 ৰ দশকৰ নোটবোৰত বাঘ আৰু হৰিণৰ দৰে ৰাজকীয় জন্তুৰ ছবি মুদ্ৰিত আছিল। হীৰাকুদ বান্ধ আৰু আৰ্যভট্ট উপগ্ৰহৰ দৰে ঔদ্যোগিক উন্নতিৰ প্ৰতীক আৰু বৃহদেশ্বৰ মন্দিৰেও ভাৰতীয় নোটত স্থান পাইছিল। এই ডিজাইনবোৰে ভাৰতৰ বিকাশ আৰু আধুনিকীকৰণৰ লগতে ইয়াৰ সাংস্কৃতিক ঐতিহ্যৰ ওপৰত নতুনকৈ গুৰুত্ব আৰোপ কৰা কাৰ্যক প্ৰতিফলিত কৰিছিল।

গান্ধীজীৰ ফটো প্ৰথমে কেতিয়া মুদ্ৰণ কৰা হৈছিল?

1969 চনত, গান্ধীজীৰ জন্ম শতবাৰ্ষিকী উদযাপনৰ সময়ত, তেওঁৰ ছবি প্ৰথমবাৰৰ বাবে মুদ্ৰা নোটত মুদ্ৰণ কৰা হৈছিল। এই ডিজাইনত গান্ধীজী বহি থকা অৱস্থাত আছিল আৰু তেওঁৰ পিছফালে তেওঁৰ সেৱাগ্ৰাম আশ্ৰম প্ৰদৰ্শিত হৈ আছিল। স্মৰ্তব্য যে মহাত্মা গান্ধী আৰু ভাৰতীয় মুদ্ৰা নোটৰ মাজৰ সম্পৰ্ক 55 বছৰতকৈও অধিক পুৰণি। গান্ধীজীৰ ফটো তেওঁৰ স্মৃতিত প্ৰথমে 100 টকাৰ নোটত ছপা কৰা হৈছিল। গান্ধীজীৰ জন্ম হৈছিল 1869 চনত। লক্ষণীয়ভাৱে 1969 চনত, যেতিয়া তেওঁৰ জন্মৰ 100 বছৰ উদযাপন কৰা হৈছিল, গান্ধীজীৰ ছবি প্ৰথমবাৰৰ বাবে 100 টকাৰ নোটত উপস্থাপন কৰা হৈছিল।

লগতে পঢ়ক: এতিয়াও লগত আছে 2000 টকাৰ নোট ! সলনি কৰাৰ উপায় কি? - RS 2000 NOTE

নিউজ ডেস্ক, 2 অক্টোবৰ: এখন দেশৰ মুদ্ৰাই ইয়াৰ প্ৰতীক আৰু ছবিৰ জৰিয়তে ইয়াৰ ইতিহাস, সংস্কৃতি আৰু ঐতিহ্যৰ কাহিনী নীৰৱে কয়। সমগ্ৰ বিশ্বতে, বহুতো দেশে তেওঁলোকৰ প্ৰতিষ্ঠাপক নেতাসকলক তেওঁলোকৰ নোটত উপস্থাপনৰ জৰিয়তে সন্মান জনায়। আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰত জৰ্জ ৱাশ্বিংটন, পাকিস্তানত মহম্মদ আলী জিন্না আৰু চীনত মাও জেদং আৰু একেদৰে ভাৰততো আমাৰ নোটবোৰত মহাত্মা গান্ধীৰ ছবি অংকিত আছে।

অৱশ্যে এসময়ত মুদ্ৰা নোটৰ ওপৰত গান্ধীৰ ছবি সেইসময়ত নতুনকৈ স্বাধীন হোৱা ভাৰতত নাকচ কৰা হৈছিল। তাৰ বহু পিছতহে আমাৰ নোটবোৰত গান্ধীৰ ছবিৰ মুদ্ৰণ আৰম্ভ হৈছিল।

মহাত্মা গান্ধীৰ ছবি প্ৰথমতে কিয় প্ৰত্যাখ্যান কৰা হৈছিল?

এয়া স্বাভাৱিক যেন লাগে যে গান্ধী, ৰাষ্ট্ৰপিতা হিচাপে, স্বাধীনতাৰ পিছত মুদ্ৰা নোটত প্ৰদৰ্শিত হোৱাৰ এক গ্ৰহণযোগ্য বিকল্প হ'ব। কিন্তু তেওঁ প্ৰথম পছন্দ নাছিল। তেনেহ’লে কোন আছিল? পৰৱৰ্তী সময়ত গান্ধী কেনেকৈ ভাৰতীয় মুদ্ৰাৰ মুখ হৈ পৰিল?

ভাৰতীয় ৰিজাৰ্ভ বেংকৰ ৱেবছাইট অনুসৰি, ঔপনিৱেশিক যুগৰ পৰা স্বাধীন ভাৰতলৈ মুদ্ৰা ব্যৱস্থাপনাৰ পৰিৱৰ্তন, মুখ্যতঃ মসৃণ আছিল। 1947 চনৰ 14 আগষ্টৰ মাজনিশা ঔপনিৱেশিক কালৰ অন্ত পেলাই ভাৰতৰ স্বাধীনতা ঘোষণা কৰা হয়। অৱশ্যে, 1950 চনৰ 26 জানুৱাৰীত হে ভাৰতত গণৰাজ্য স্থাপন কৰা হৈছিল। এই মাজৰ সময়ছোৱাত, ৰিজাৰ্ভ বেংকে প্ৰচলিত নোট জাৰী কৰা অব্যাহত ৰাখিছিল। ভাৰত চৰকাৰে 1949 চনত 1 টকাৰ নোটৰ এটা নতুন ডিজাইন প্ৰৱৰ্তন কৰিছিল।

স্বাধীন ভাৰতৰ বাবে চিহ্ন বাছনি কৰিব লগা হৈছিল। প্ৰথমতে, অনুভৱ কৰা হৈছিল যে পুৰণি নোটত থকা ৰজাৰ ফটোখন মহাত্মা গান্ধীৰ ফটোৰ সৈতে সলনি কৰিব লাগে। এই বাবে ডিজাইন প্ৰস্তুত কৰাও হৈছিল। চূড়ান্ত বিশ্লেষণত, গান্ধীৰ ফটোখনৰ ঠাইত সাৰনাথৰ সিংহৰ ফটো ব্যৱহাৰৰ ক্ষেত্ৰত এক সহমত তৈয়াৰ হৈছিল। নতুন নোটবোৰৰ নতুন ডিজাইনবোৰ বহুলাংশে ব্ৰিটিছৰ দিনৰ নোটবোৰৰ দৰেই কৰা হৈছিল।

স্বাধীনতাৰ পিছত বহু বছৰ ধৰি, বেংক নোটবোৰে ভাৰতৰ সমৃদ্ধ ঐতিহ্য আৰু প্ৰগতিক উদযাপন কৰি আহিছিল। 1950 আৰু 60 ৰ দশকৰ নোটবোৰত বাঘ আৰু হৰিণৰ দৰে ৰাজকীয় জন্তুৰ ছবি মুদ্ৰিত আছিল। হীৰাকুদ বান্ধ আৰু আৰ্যভট্ট উপগ্ৰহৰ দৰে ঔদ্যোগিক উন্নতিৰ প্ৰতীক আৰু বৃহদেশ্বৰ মন্দিৰেও ভাৰতীয় নোটত স্থান পাইছিল। এই ডিজাইনবোৰে ভাৰতৰ বিকাশ আৰু আধুনিকীকৰণৰ লগতে ইয়াৰ সাংস্কৃতিক ঐতিহ্যৰ ওপৰত নতুনকৈ গুৰুত্ব আৰোপ কৰা কাৰ্যক প্ৰতিফলিত কৰিছিল।

গান্ধীজীৰ ফটো প্ৰথমে কেতিয়া মুদ্ৰণ কৰা হৈছিল?

1969 চনত, গান্ধীজীৰ জন্ম শতবাৰ্ষিকী উদযাপনৰ সময়ত, তেওঁৰ ছবি প্ৰথমবাৰৰ বাবে মুদ্ৰা নোটত মুদ্ৰণ কৰা হৈছিল। এই ডিজাইনত গান্ধীজী বহি থকা অৱস্থাত আছিল আৰু তেওঁৰ পিছফালে তেওঁৰ সেৱাগ্ৰাম আশ্ৰম প্ৰদৰ্শিত হৈ আছিল। স্মৰ্তব্য যে মহাত্মা গান্ধী আৰু ভাৰতীয় মুদ্ৰা নোটৰ মাজৰ সম্পৰ্ক 55 বছৰতকৈও অধিক পুৰণি। গান্ধীজীৰ ফটো তেওঁৰ স্মৃতিত প্ৰথমে 100 টকাৰ নোটত ছপা কৰা হৈছিল। গান্ধীজীৰ জন্ম হৈছিল 1869 চনত। লক্ষণীয়ভাৱে 1969 চনত, যেতিয়া তেওঁৰ জন্মৰ 100 বছৰ উদযাপন কৰা হৈছিল, গান্ধীজীৰ ছবি প্ৰথমবাৰৰ বাবে 100 টকাৰ নোটত উপস্থাপন কৰা হৈছিল।

লগতে পঢ়ক: এতিয়াও লগত আছে 2000 টকাৰ নোট ! সলনি কৰাৰ উপায় কি? - RS 2000 NOTE

ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.