বিশেষ প্ৰতিবেদন, ৫ ছেপ্টেম্বৰ : শিক্ষক- যাৰ পৰিধি সৰ্বব্যাপ্ত । শ্ৰেণীকোঠাৰ চাৰিবেৰৰ বাহিৰেও শিক্ষকৰ প্ৰভাৱ আমাৰ সমাজ জীৱনলৈও বিস্তাৰিত । যুৱ মানসিকতা গঢ়ি তোলা আৰু অত্যাৱশ্যকীয় মূল্যবোধ গঢ়ি তোলাৰ জৰিয়তে শিক্ষকসকলে সামাজিক প্ৰত্যাহ্বানবোৰ নেওচি এগৰাকী শিক্ষাৰ্থীক সুনাগৰিক হিচাপে বিকশিত কৰাত অৰিহণা যোগায় ।
প্ৰতিবছৰে ৫ ছেপ্টেম্বৰত ভাৰতত শিক্ষক দিৱস উদযাপন কৰা হয় । প্ৰাক্তন ৰাষ্ট্ৰপতি ডঃ সৰ্বপল্লী ৰাধাকৃষ্ণণৰ জন্মদিনটোত এই শিক্ষক দিৱস উদযাপন কৰা হয় ।
- প্ৰথম শিক্ষক দিৱস কেতিয়া উদযাপন কৰা হৈছিল ?
ডঃ সৰ্বপল্লী ৰাধাকৃষ্ণণ ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰপতি পদত অধিষ্ঠিত হোৱাৰ পিচত তেওঁৰ কিছুমান শিক্ষাৰ্থী আৰু বন্ধুৱে ৬ ছেপ্টেম্বৰত তেওঁৰ জন্মদিনটো উদযাপন কৰিবলৈ অনুমতি দিবলৈ অনুৰোধ কৰিছিল । কিন্তু সেই কথাত তেওঁ মান্তি হোৱা নাছিল । তাৰ বিপৰীতে এক আচৰিত প্ৰস্তাৱ দিছিল ।
তেওঁ উত্তৰ দিছিল, "মোৰ জন্মদিন উদযাপন কৰাৰ পৰিৱৰ্তে যদি ৫ ছেপ্টেম্বৰ দিনটো শিক্ষক দিৱস হিচাপে উদযাপন কৰা হয়, তেন্তে ই মোৰ বাবে গৌৰৱ আৰু সৌভাগ্য হ'ব ।" ডঃ ৰাধাকৃষ্ণৰ এই পৰামৰ্শ অনুসৰিয়ে ১৯৬২ চনৰ ৫ ছেপ্টেম্বৰত ভাৰতত প্ৰথম শিক্ষক দিৱস উদযাপন কৰা হয় । তেতিয়াৰে পৰা তেওঁৰ জন্মদিনটো শিক্ষক দিৱস হিচাপে উদযাপন কৰা হৈছে ।
- ডঃ সৰ্বপল্লী ৰাধাকৃষ্ণণ :
ডঃ সৰ্বপল্লী ৰাধাকৃষ্ণন ১৯৬২ চনৰ ১৩ মে'ৰ পৰা ১৯৬৭ চনৰ ১৩ মে'লৈকে ৰাষ্ট্ৰপতি পদত অধিষ্ঠিত আছিল । তেওঁ হৈছে ভাৰতৰ দ্বিতীয়গৰাকী ৰাষ্ট্ৰপতি । ১৮৮৮ চনৰ ৫ ছেপ্টেম্বৰত অন্ধ্ৰপ্ৰদেশৰ এখন সৰু চহৰত জন্মগ্ৰহণ কৰা ৰাধাকৃষ্ণণ হৈছে এগৰাকী বিশিষ্ট পণ্ডিত, দাৰ্শনিক আৰু ৰাজনীতিবিদ আছিল । তেওঁৰ এই প্ৰভাৱে দেশৰ শৈক্ষিক আৰু ৰাজনৈতিক দৃশ্যপটত গভীৰ সাঁচ বহুৱাইছিল ।
ৰাধাকৃষ্ণনে মাদ্ৰাজৰ খ্ৰীষ্টান মহাবিদ্যালয়ত শিক্ষা গ্ৰহণ কৰি মহীশূৰ বিশ্ববিদ্যালয় আৰু কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়কে ধৰি কেইবাখনো প্ৰসিদ্ধ বিশ্ববিদ্যালয়ত অধ্যাপক হিচাপে সেৱা আগবঢ়ায় । তেওঁৰ দাৰ্শনিক আৰু বৌদ্ধিক সাধনাৰ দ্বাৰা অক্সফোৰ্ড বিশ্ববিদ্যালয়ৰ প্ৰাচ্য ধৰ্ম আৰু নৈতিকতাৰ স্পালডিং প্ৰফেচাৰশ্বিপ তেওঁ অৰ্জন কৰিছিল ।
ৰাধাকৃষ্ণণৰ ৰাজনৈতিক কেৰিয়াত কেইবাটাও গুৰুত্বপূৰ্ণ পদে শোভাবৰ্ধন কৰিছিল । ইয়াৰ ভিতৰত আছিল 1949 চনৰ পৰা 1952 চনলৈ ছোভিয়েট ইউনিয়নত ভাৰতীয় ৰাষ্ট্ৰদূত হিচাপে তেওঁৰ কাৰ্যকাল । ৰাষ্ট্ৰপতি হিচাপে নিৰ্বাচিত হোৱাৰ পূৰ্বে তেওঁ ১৯৫২ চনৰ পৰা ১৯৬২ চনলৈ ভাৰতৰ উপ-ৰাষ্ট্ৰপতি হিচাপেও কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰিছিল ।
ৰাষ্ট্ৰপতিৰ কাৰ্যকালত ৰাধাকৃষ্ণণক তেওঁৰ জ্ঞান, পাণ্ডিত্য আৰু ভাৰতীয় সংস্কৃতি আৰু দৰ্শনৰ গভীৰ জ্ঞানৰ বাবে শ্ৰদ্ধা কৰা হৈছিল । তেওঁৰ কাৰ্যকাল ভাৰতীয় সংবিধানত সন্নিবিষ্ট গণতান্ত্ৰিক মূল্যবোধ বজাই ৰখাৰ প্ৰতি তেওঁৰ প্ৰতিশ্ৰুতিৰ দ্বাৰা চিহ্নিত কৰা হৈছিল ।
১৯৭৫ চনৰ ১৭ এপ্ৰিলত তেওঁৰ মৃত্যু হয় । তেওঁ এগৰাকী মহান দাৰ্শনিক, এগৰাকী মহান শিক্ষক, এগৰাকী মহান চিন্তাবিদ, এগৰাকী মহান মানৱতাবাদী ব্যক্তিত্ব, আধ্যাত্মিকতাবাদী, এক মিছনৰ মানুহ, নীতিগত ব্যক্তি আৰু শিক্ষাবিদ আছিল ।
তেওঁ শিক্ষাৰ জৰিয়তে শিশুসকলৰ সামগ্ৰিক বিকাশৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰিছিল । তেওঁ জীৱনকেন্দ্ৰিক শিক্ষাৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰিছিল । সেয়েহে পাঠ্যক্ৰমত সৃষ্টিশীলতা সন্নিবিষ্ট কৰা আৰু যৌক্তিক চিন্তাধাৰা বৃদ্ধি কৰাৰ ওপৰত গুৰুত্ব প্ৰদান কৰিছিল ।
তেওঁ কৈছিল যে শিক্ষক এগৰাকী হৈছে সমাজৰ দাপোণ আৰু শিক্ষাৰ্থীসকল তেওঁলোকৰ শিক্ষকসকলৰ ব্যক্তিত্বৰ দ্বাৰা যথেষ্ট প্ৰভাৱিত হয় । তেওঁ এই কথা বিশ্বাস কৰিছিল যে অনুশাসন হৈছে এজন ব্যক্তিৰ ব্যক্তিগত বিষয়, যাক বলৱৎ কৰিব নোৱাৰি । তেওঁ এই পৰামৰ্শ দিছিল যে ভাল চৰিত্ৰৰ ফলতহে ভাল অনুশাসন হয় । সেয়েহে চৰিত্ৰ গঠন শিক্ষাৰ মুখ্য লক্ষ্য হ'ব লাগে বুলি তেওঁ মত প্ৰকাশ কৰিছিল ।
- ২০২৪ চনৰ শিক্ষক দিৱসৰ বিষয়বস্তু
2024-ৰ শিক্ষক দিৱস বিষয়বস্তু হৈছে 'শিক্ষাবিদসকলক শক্তিশালী কৰা : স্থিতিস্থাপকতা শক্তিশালী কৰা, স্থিৰতা গঢ়া' ।
- ৰাষ্ট্ৰীয় শিক্ষক বঁটা
ৰাষ্ট্ৰীয় শিক্ষক বঁটাৰ উদ্দেশ্য হৈছে দেশৰ কেইগৰাকীমান শ্ৰেষ্ঠ শিক্ষকৰ অনন্য অৱদানক উদযাপন কৰা । লগতে ষিসকল শিক্ষকে তেওঁলোকৰ প্ৰতিশ্ৰুতি আৰু উদ্যোগৰ জৰিয়তে কেৱল বিদ্যালয় শিক্ষাৰ মানদণ্ড উন্নত কৰাই নহয়, লগতে তেওঁলোকৰ শিক্ষাৰ্থীসকলৰ জীৱনো সমৃদ্ধ কৰিছে, সেই শিক্ষকসকলক সন্মান জনোৱা ।
শিক্ষক বঁটাত এগৰাকী শিক্ষকে তেওঁলোকৰ উৎকৃষ্টতাৰ স্বীকৃতিস্বৰূপে নগদ ৫০,০০০ টকা পুৰস্কাৰ, ৰূপৰ পদক আৰু এখন প্ৰশংসা-পত্ৰ লাভ কৰে ।
- ভাৰতৰ সৰ্বকালৰ সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ শিক্ষকসকল
গৌতম বুদ্ধ (খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৪৮০)
গৌতম বুদ্ধ সম্ভৱত ভাৰতীয় ইতিহাসৰ প্ৰথমগৰাকী শিক্ষক আছিল । প্ৰথমতে এজন ৰাজকুমাৰ, তাৰ পিচত জ্ঞানলাভৰ বাবে গৌতম বুদ্ধই তেওঁৰ ৰাজকীয় আৰাম ত্যাগ কৰিছিল । তেওঁৰ শিক্ষাবোৰে সঠিক দৃষ্টিভংগী, সঠিক অভিপ্ৰায়, সঠিক কথা কোৱা, সঠিক জীৱিকা, সঠিক আচৰণ, সঠিক মনোযোগ, সঠিক প্ৰচেষ্টা আৰু সঠিক ধ্যান সামৰি লয় ।
চাণক্য (৩৫০-২৮৩ খ্ৰীষ্টপূৰ্ব)
কৌটিল্য নামেৰেও জনাজাত চাণক্য এজন বিশিষ্ট দাৰ্শনিক, তক্ষশিলাৰ অধ্যাপক আৰু ৰাজকীয় উপদেষ্টা আছিল । তেওঁ ভাৰতৰ এগৰাকী মহান শিক্ষক । তেওঁৰ মহান ৰচনা 'অৰ্থশাস্ত্ৰ'ত ৰাজ্যিক শিল্প, অৰ্থনীতি আৰু সামৰিক ৰণনীতিৰ বিষয়ে আলোচনা কৰা হৈছে । তেওঁৰ গ্ৰন্থ চাণক্য নীতিয়ে পৰিকল্পনা আৰু ৰণনীতিৰ গুৰুত্বৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰিছে ।
স্বামী বিবেকানন্দ (১৮৬৩-১৯০২)
শ্ৰী ৰামকৃষ্ণ পৰমহংসৰ এগৰাকী সমৰ্পিত শিষ্য স্বামী বিবেকানন্দ এগৰাকী আধ্যাত্মিক উজ্জ্বল আৰু দূৰদৰ্শী আছিল । তেওঁ কেৱল এজন মহান ভাৰতীয় সংস্কাৰক নাছিল, তেওঁ নিজৰ অতুলনীয় বুদ্ধিৰ বাবে জনাজাত আছিল আৰু ভাৰতৰ এগৰাকী শ্ৰেষ্ঠ শিক্ষক আছিল । তেওঁ আত্ম-সজাগতা, উপকাৰ আৰু আধ্যাত্মিক ঐক্যৰ তাৎপৰ্য কঢ়িয়াই আনি হিন্দু দৰ্শন আৰু বেদান্তৰ সৈতে পাশ্চাত্যৰ পৰিচয় দিয়ে । ১৮৯৩ চনত চিকাগোত বিশ্বধৰ্মৰ সংসদত তেওঁৰ ঐতিহাসিক ভাষণ আন্তঃধৰ্মীয় সংলাপৰ আধাৰশিলা হৈ আছে ।
ৰবীন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰ (১৮৬১-১৯৪১)
ৰাষ্ট্ৰীয় সংগীত 'জন গণ মন'ৰ স্ৰষ্টাই বিশ্বাস কৰিছিল, "শিক্ষাদানৰ মূল উদ্দেশ্য ব্যাখ্যা দিয়া নহয়, ইয়াৰ বিপৰীতে মনৰ দুৱাৰত টোকৰ মৰা ।" তেওঁ শান্তি নিকেতনত বিশ্ব-ভাৰতী বিশ্ববিদ্যালয় প্ৰতিষ্ঠা কৰে । ইয়াত কলা, প্ৰকৃতি আৰু সংস্কৃতিৰ সৈতে জড়িত এক সামগ্ৰিক শিক্ষা প্ৰদান কৰা হয় । ৰবীন্দ্ৰনাথৰ শিক্ষাই সৃষ্টিশীলতা, স্বকীয়তা আৰু প্ৰকৃতি-সংৰেখিত শিক্ষাক অধিক গুৰুত্ব দিছিল ।
সাবিত্ৰীবাই ফুলে (১৮৩১-১৮৯৭)
সাবিত্ৰীবাই ফুলে ভাৰতৰ প্ৰথমগৰাকী মহিলা শিক্ষয়িত্ৰী হিচাপে জনাজাত । তেওঁ হৈছে কন্যা বিদ্যালয় আৰু আধুনিক মাৰাঠী কবিতাৰ পথিকৃত । যিটো সময়ত মহিলাসকলৰ সামৰ্থ্যক প্ৰায় এলাগী কৰি ৰখা হৈছিল, সেই সময়তে সাবিত্ৰীবায়ে তেওঁলোকক উন্নত আৰু শিক্ষিত কৰিবলৈ নিজকে প্ৰতিশ্ৰুতিবদ্ধ কৰিছিল ।
