বিশেষ প্ৰতিবেদন: শেহতীয়াকৈ উচ্চতম ন্যায়ালয়ৰ পুথিভঁৰালত উন্মোচন কৰা হৈছে লেডী অৱ জাষ্টিচৰ নতুন প্ৰতিমূৰ্তি । কেইবাটাও পৰিৱৰ্তন কৰা হৈছে এই মূৰ্তিত । পূৰ্বে প্ৰতিমূৰ্তিটোৰ চকুত কাপোৰ বন্ধ আছিল । কিন্তু এতিয়া নাই । পূৰ্বে হাতত আছিল তৰোৱাল আৰু এতিয়া তাৰ স্থানত আছে সংবিধান । ইয়াৰ দ্বাৰা ভাৰতীয় আইন যে অন্ধ নহয় আৰু ই শাস্তিমূলক নহয়, সেই ধাৰণা প্ৰতিফলিত কৰাৰ প্ৰয়াস কৰা হৈছে ।
মুখ্য ন্যায়াধীশ ডি ৱাই চন্দ্ৰচূড়ে মুকলি কৰা এই নতুন লেডী অৱ জাষ্টিচৰ প্ৰতিমূৰ্তিয়ে ন্যায় আৰু সমতাৰ সমসাময়িক মূল্যবোধৰ সৈতে একত্ৰিতভাৱে অধিক প্ৰতিনিধিত্বমূলক আৰু মানৱীয় আইনী ব্যৱস্থাৰ দিশত এক পৰিৱৰ্তনক চিহ্নিত কৰে ।
পূৰণি প্ৰতিমূৰ্তি
পৰম্পৰাগতভাৱে, লেডী অৱ জাষ্টিচৰ চকুত কাপোৰ বা পটি বন্ধা আছিল । যি নিৰপেক্ষতাৰ প্ৰতীক আৰু জড়িত ব্যক্তিসকলৰ স্থিতি বা ক্ষমতা নিৰ্বিশেষে পক্ষপাতিত্ব অবিহনে ন্যায় প্ৰদান কৰা উচিত বুলি ধাৰণা কৰা হৈছিল । পুৰণি প্ৰতিমূৰ্তিত এখন তৰোৱাল আছিল, যি কৰ্তৃত্ব আৰু অন্যায়ক শাস্তি দিয়াৰ ক্ষমতাৰ প্ৰতীক আছিল । এই উপাদানে প্ৰায়ে ন্যায়ৰ প্ৰতি শাস্তিমূলক দৃষ্টিভংগী প্ৰদান কৰিছিল, প্ৰৱৰ্তন আৰু নিয়ন্ত্ৰণৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিছিল । পুৰণি মূৰ্তিটোৰ পোছাকে ঔপনিৱেশিক যুগৰ ন্যায়িক প্ৰতীকবাদৰ এক উত্তৰাধিকাৰ প্ৰতিফলিত কৰিছিল ।
নতুন প্ৰতিমূৰ্তি
নতুন প্ৰতিমূৰ্তিত আঁতৰাই দিয়া হ'ল চকুৰ পটি । ই সামাজিক বাস্তৱতাৰ বিষয়ে সজাগতাক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে আৰু ন্যায়িক প্ৰক্ৰিয়াত স্বচ্ছতা বৃদ্ধিৰ প্ৰতিশ্ৰুতি দিয়ে । তৰোৱালৰ স্থান ল'লে সংবিধানে । ই গণতান্ত্ৰিক নীতি আৰু মানৱ অধিকাৰৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰে । লগতে শাস্তিৰ পৰা সুৰক্ষা আৰু সৱলীকৰণৰ দিশত অগ্ৰসৰ হোৱাক বুজায় ।
এই নতুন মূৰ্তিটো দিল্লীৰ কলেজ অৱ আৰ্টৰ অধ্যাপক তথা চিত্ৰশিল্পী বিনোদ গোস্বামীয়ে ডিজাইন কৰিছে ।
লেডী জাষ্টিচ প্ৰতিমূৰ্তিৰ ইতিহাস
লেডী জাষ্টিচৰ প্ৰতিমূৰ্তি গ্ৰীক আৰু ৰোমান পৌৰাণিক কাহিনীত আছে । প্ৰায় ৭০০ খ্ৰীষ্টপূৰ্বত বাস কৰা গ্ৰীক কবি হেচিঅ'ডৰ ৰচনা অনুসৰি গেয়া আৰু ইউৰেনাছৰ জন্ম হোৱা ১২ জন টাইটানৰ ভিতৰত থেমিছক ন্যায়, জ্ঞান আৰু শুদ্ধ পৰামৰ্শৰ দেৱী বুলি জনা যায় আৰু প্ৰায়ে এগৰাকী মহিলা হিচাপে দেখুওৱা হয় যিয়ে এখন হাতত স্কেল আৰু আনখন হাতত তৰোৱাল ধৰি আছে । প্ৰথম ৰোমান সম্ৰাট আগষ্টাছে (২৭ খ্ৰীষ্টপূৰ্ব-১৪ চিই) জাষ্টিটিয়া (বা ইউষ্টিটিয়া) নামেৰে জনাজাত দেৱীৰ ৰূপত ন্যায়ৰ উপাসনা আৰম্ভ কৰিছিল । থেমিছৰ দৰে জাষ্টিটিয়াৰো চকুত পটি বন্ধা নাছিল ।
অষ্ট্ৰেলিয়ান নেশ্যনেল ইউনিভাৰ্চিটিৰ কলেজ অব ল'ৰ আইনী পণ্ডিত ডেচমণ্ড মেণ্ডাৰছনে ২০২০ চনৰ এখন কাকতত লিখিছিল যে "চকুত পটি বন্ধা ন্যায় দেখুওৱা প্ৰথম জ্ঞাত ধাৰণাটো কাঠত অংকন কৰা এখন ছবিৰ পৰা আহিছে...পঞ্চদশ শতিকাৰ অধিবক্তা চেবাষ্টিয়ান ব্ৰাণ্টৰ ব্যংগাত্মক কবিতাৰ সংকলন শ্বিপ অফ ফুলছত সেই ছবি প্ৰকাশ পাইছিল ।"
১৪৯৪ চনৰ এই ছবিখনক মেণ্ডাৰছনে আঙুলিয়াই দিছিল, "অন্ধ ন্যায় উৎসৱ নহয়, এক সমালোচনা"। জাৰ্মান ৰেনেছাৰ শিল্পী আলব্ৰেচ্ট ডাৰেৰে প্ৰদৰ্শন কৰা এই কাঠত অংকন কৰা ছবিৰ শিৰোনাম হৈছে 'দ্য ফুল ব্ৰিটপিং জাষ্টিচ' ।
অৱশ্যে, সপ্তদশ শতিকাৰ আৰম্ভণিতে মেণ্ডাৰছনে লিখিছিল, এই ছবিখনে ইয়াৰ ব্যংগাত্মক অৰ্থ সলনি কৰি ন্যায়ৰ ধাৰণাটোৰ সৈতে একত্ৰিত কৰা হৈছে ।
ভাৰতত লেডী জাষ্টিচ
ভাৰতৰ ন্যায়পালিকাই কেনেদৰে কাম কৰে তাৰ আধাৰ হিচাপে কাম কৰি থকা উমৈহতীয়া আইন ব্যৱস্থাৰ লগতে, ব্ৰিটিছে লেডী জাষ্টিচৰ আইকন'গ্ৰাফীও প্ৰৱৰ্তন কৰে । এই ছবিখন এতিয়াও দেশৰ আদালতসমূহত জীয়াই আছে । ১৮৭২ চনত প্ৰথমবাৰৰ বাবে নিৰ্মাণ কৰা কলকাতা উচ্চ ন্যায়ালয়ৰ স্তম্ভবোৰত লেডী জাষ্টিচৰ ছবিবোৰ খোদিত কৰা হৈছিল । ছবিবোৰত লেডী জাষ্টিচক কিছুমান ক্ষেত্ৰত চকুত পটি বান্ধি আৰু আনবোৰত চকু মুকলি কৰি দেখুওৱা হৈছে ।
বোম্বাই উচ্চ ন্যায়ালয়ৰ এটা অট্টালিকাৰ ওপৰতো লেডী জাষ্টিচৰ এটা প্ৰতিমূৰ্তি আছে য'ত চকুত কাপোৰ বন্ধা নাই । উচ্চতম ন্যায়ালয়ৰ নতুন মূৰ্তিটো চৌহদত দেখুওৱা আন এক কলাৰ সৈতে সামঞ্জস্য আছে । ন্যায়াধীশসকলৰ প্ৰৱেশদ্বাৰৰ ওচৰৰ এখন দেৱালত মহাত্মা গান্ধী আৰু লেডী জাষ্টিচক এটা চক্ৰৰ দুয়োফালে দেখুওৱা হৈছে; এই ছবিত লেডী জাষ্টিচে শাৰী পৰিধান কৰি আছে আৰু তৰোৱালৰ সলনি স্কেল আৰু কিতাপ লৈ আছে ।
সাংকেতিক পৰিৱৰ্তন আৰু ইয়াৰ অৰ্থ:
চকুৰ কাপোৰ খুলি দিয়া হৈছে : পূৰ্বে চকু বন্ধা প্ৰতিমূৰ্তিটোৱে বাৰ্তা দিছিল যে ন্যায় ব্যৱস্থাত সকলো সমান । নতুন প্ৰতিমূৰ্তিত চকুৰ কাপোৰ খুলি দিয়া হৈছে অৰ্থাৎ ন্যায় ব্যৱস্থাই বাহ্যিক উৎসৰ পৰা আবেগ বা প্ৰভাৱিত হ'ব নালাগে । বৰ্তমানৰ দৃষ্টিভংগী হৈছে ন্যায় ব্যৱস্থাই সকলো জানে আৰু ইয়াৰ স্থিতিৰে সকলোবোৰ চাব পাৰে ।
সংবিধান বনাম তৰোৱাল : পুৰণি মূৰ্তিৰ তৰোৱালখনে আইন আৰু শাস্তি বলবৎ কৰাৰ ক্ষমতাৰ প্ৰতীক । সংবিধান থকা নতুন প্ৰতিমূৰ্তিটোৱে ভাৰতৰ পৰিৱৰ্তনশীল আইনী গাঁথনিৰ সৈতে প্ৰাসংগিক এক সাংবিধানিক ভেটিৰ সৈতে ন্যায়ৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰে ।
পোছাক : পাশ্চাত্য ৰ'ব ড্ৰেছ কোডৰ প্ৰৱণতাৰ পৰা ভাৰতীয় শাৰী পৰিধান কৰালৈ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পৰিৱৰ্তন । ন্যায়িক প্ৰতিষ্ঠানত ভাৰতীয় পৰিচয়ৰ দিশত এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পৰিৱৰ্তন হিচাপে দেখা গৈছে ।
এই পৰিৱৰ্তনবোৰ ভাৰতৰ মুখ্য ন্যায়াধীশ ডি ৱাই চন্দ্ৰচূড়ৰ নেতৃত্বত আৰম্ভ হৈছিল । যাৰ লক্ষ্য আছিল ন্যায়পালিকাৰ আধুনিকীকৰণ আৰু ঔপনিৱেশিক উত্তৰাধিকাৰৰ পৰা আঁতৰি যোৱা । ভাৰতৰ উচ্চতম ন্যায়ালয়ত নতুন লেডী জাষ্টিচৰ প্ৰতিমূৰ্তিটোৱে সমাজত ন্যায়ৰ ভূমিকাৰ এক পৰিৱৰ্তনশীল দৃষ্টিভংগী সূচায়, যি আধুনিক মূল্যবোধ আৰু নীতিক প্ৰতিফলিত কৰে ।
চকু মুকলি কৰাৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ তাৎপৰ্য
সজাগতা আৰু ব্যস্ততা : চকু মুকলি কৰা বিষয়টোৱে সমাজৰ ভিতৰত জটিলতা আৰু পৃথকীকৰণৰ বিষয়ে জ্ঞানৰ প্ৰতীকক সূচায় ।
সাংবিধানিক গুৰুত্ব : প্ৰতিমূৰ্তিটোত তৰোৱালৰ সলনি সংবিধানখন দিয়া হৈছে । যিটোৱে ইংগিত দিয়ে যে ন্যায় শাস্তিৰ সলনি সাংবিধানিক মূল্যবোধৰ সৈতে গভীৰভাৱে নিহিত হৈ আছে । এনে ধৰণৰ প্ৰথাৰ পৰা স্থানান্তৰিত হোৱাটোৱে ঔপনিৱেশিক কৰ্তৃত্ব আৰু হিংসাৰ প্ৰতীকৰ বিৰুদ্ধে সংবিধানৰ চকুত অধিকাৰ আৰু নিৰপেক্ষতা বজাই ৰখাৰ প্ৰতিশ্ৰুতিক দেখুৱাইছে ।
অন্তৰ্ভুক্তি আৰু নিৰপেক্ষতা : ন্যায়াধীশৰ প্ৰতিও এই ডিজাইনটোৰ এক অধিক সামগ্ৰিক দিশ আছে অৰ্থাৎ ই আইনৰ দৃষ্টিত সকলোকে একে বুলি কোৱাৰ সলনি বিভিন্ন দৃষ্টিভংগী আৰু অভিজ্ঞতা গ্ৰহণ কৰিব লাগে ।
ঔপনিৱেশিক উত্তৰাধিকাৰীক প্ৰত্যাখ্যান : প্ৰতিমূৰ্তিৰ পৰিৱৰ্তন হৈছে এক উদ্দেশ্যপূৰ্ণ কাৰ্য যি ঔপনিৱেশিক যুগৰ প্ৰকাশৰ পৰা আঁতৰি যাব বিচাৰে ।
ভাৰসাম্য আৰু সততা : তৰোৱালখন আঁতৰোৱা কাৰ্যই প্ৰমাণ কৰে যে ইয়াৰ প্ৰতিস্থাপনৰ পিছত বিকল্পই ন্যায়িক সিদ্ধান্তত ভাৰসাম্য আৰু নিৰপেক্ষতাৰ প্ৰতি এক নিৰন্তৰ সমৰ্পণ প্ৰতিনিধিত্ব কৰে ।
সামগ্ৰিকভাৱে ই ভাৰতত ন্যায়ৰ প্ৰতি থকা এক দৃষ্টিভংগী সলনি কৰিব বিচাৰিছে । পুৰণি ধাৰণাবোৰ সলনি কৰি সজাগ, সামগ্ৰিক আৰু গভীৰভাৱে সাংবিধানিক নীতিত নিহিত উদ্দেশ্যক প্ৰতিফলিত কৰে ।
লগতে পঢ়ক :পূব লাডাখৰ এল এ চিত টহল দিয়াক লৈ ভাৰত-চীনৰ চুক্তি