రాష్ట్రస్థాయిలో లింగ నిష్పత్తి పెరిగినా.. విశాఖ జిల్లాలో ఇది గణనీయంగా తగ్గిపోవడం ఆందోళన కలిగిస్తోంది. ఇటీవల వెల్లడయిన 5వ జాతీయ కుటుంబ ఆరోగ్య సర్వే (2019-20) ఇదే చెబుతోంది. 2015-16లో పుట్టినప్పుడు లింగ నిష్పత్తి 1000 మంది బాలురకు 1,097 మంది బాలికలు ఉండేవారు. 2019-20 నాటికి వచ్చేసరికి 974 మంది బాలికలు మాత్రమే ఉన్నారు. అదే సమయంలో పెద్దల్లో ప్రతి వెయ్యి మందికి 1,047 మంది మహిళలుంటే 2019-20 నాటికి వారి సంఖ్య 1,066కి పెరగడం విశేషం. దీన్నిబట్టి చూస్తే ఈ అయిదేళ్లలోనే పుట్టకదశలో ఆడపిల్లలు లింగ వివక్షను ఎదుర్కొంటున్నట్లు స్పష్టమవుతోంది. లింగ నిష్పత్తిలో 123 మంది తగ్గిపోవడం సాధారణమైన విషయం కాదని సంబంధిత నిపుణులంటున్నారు.
జిల్లాలో ఏటా 80 వేలకు పైగా గర్భిణులు ఆరోగ్య కేంద్రాల్లో నమోదవుతుంటారు. 95 శాతం ఆసుపత్రుల్లోనే ప్రసవాలు జరుగుతున్నాయి. ఏజెన్సీ మూలంగా మిగతా జిల్లాలతో పోల్చితే మాతా శిశుమరణాల రేటు ఎక్కువగానే ఉంటుంది. తాజాగా లింగ వివక్షలోను అంతరంగం భారీగా పెరగడం వైద్యారోగ్యశాఖను ఆందోళనకు గురిచేస్తోంది. పెదరికం, నిరక్ష్యరాస్యత, నిరుద్యోగం, సామాజిక కట్టుబాట్లు, సమాజ నడవడిక, మహిళా శక్తి గురించి అవాగాహన లేకపోవడం వల్లే లింగ వివక్ష పెరగడానికి కారణంగా భావిస్తున్నారు. ఆరోగ్యరంగంలో పెరిగిన సాంకేతిక పరిజ్ఞానంతో పుట్టబోయే బిడ్డ ఆడ, మగ ముందే తెలుసుకుంటున్నారు. ఆడపిల్లలయితే కడుపులోనే మాయం చేసే వారూ ఉన్నారు. బ్రూణ హత్యలు, లింగ నిర్ధారణ పరీక్షల పట్ల కఠిన చట్టాలు చేసినా అమలులో మాత్రం కనిపించడం లేదనే విమర్శలు ఉన్నాయి. జిల్లాలో 520కి పైగా నిర్థారణ కేంద్రాలు ఉన్నాయి. వాటిని ఎప్పటికపుపడు పరిశీలించి ఈ తరహా చర్యలపై హెచ్చరిస్తూ ఉండాలి. కాని వాటిని పరిశీలించడానికే అధికారులకు సమయం ఉండడం లేదు. ఈ కారణంగానే లింగ నిష్పత్తిలో వ్యత్యాసం పెరిగినట్లు తెలుస్తోంది.
తగ్గిన ఆడపిల్లల బాల్య వివాహాలు..
గతంతో పోల్చితే జిల్లాలో బాల్య వివాహాలు తగ్గాయి. 2015-16లో 29.2 శాతం మంది 18 ఏళ్లకు ముందుగానే ఆడపిల్లలు పెళ్లిచేసుకునేవారు. 2019-20లో వారి శాతం 25.4 శాతానికి తగ్గింది. అలాగే 15-24 ఏళ్ల మధ్య యువతులు రుతుస్రవం సమయంలో ఆరోగ్యవంతమైన పద్ధతుల పాటించేవారి సంఖ్య పెరిగింది. అప్పట్లో 68.3 శాతం మంది ఆరోగ్య పద్ధతులు పాటిస్తే తాజాగా వారి సంఖ్య 85.7 శాతానికి పెరిగింది. పాఠశాలకు వెళ్లేవారిలో ఆరేళ్లు అంతకంటే ఎక్కువ వయసున్న అమ్మాయిల శాతం గతంలో 61.3 శాతం ఉంటే ఇప్పుడు 66.8 శాతానికి పెరిగింది. 15 ఏళ్లలోపు వయసున్నవారి జనాభా 2015-16లో 23.3 శాతం ఉంటే ఇప్పుడు 21.4 శాతానికి తగ్గిపోవడం విశేషం.
* మొదటి త్రైమాసికంలోనే ప్రసూతి పరీక్షలు చేయించుకుంటున్న వారి సంఖ్య 77.9 శాతం నుంచి 79.4 శాతానికి పెరిగింది.
* రక్తహీనతను నివారించే ఐరన్, ఫోలిక్‌ యాసిడ్‌ వినియోగించి గర్భిణుల సంఖ్య 55 శాతం నుంచి 75 శాతానికి పెరిగింది.
* ఆసుపత్రి ప్రసవాల సంఖ్య 84.9 శాతం నంచి 95.3 శాతానికి పెరిగింది.
* సిజేరియన్‌ ప్రసవాలు గతంలో 35.5 శాతం ఉంటే ప్రస్తుతం 26.5 శాతానికి తగ్గాయి. ప్రైవేటు ఆసుపత్రుల్లో 57.2 శాతం సిజేరియన్లు జరుగుతుంటే, ప్రభుత్వ ఆసుపత్రుల్లో 16.8 శతం సిజేరియన్‌ ద్వారా ప్రసవాలు జరుగుతున్నాయి.
* పిల్లలకు వ్యాక్సినేషన్‌ విషయంలో తల్లిదండ్రులు శ్రద్ధచూపిస్తున్నారు. 12 నుంచి 23 నెలల చిన్నారులకు అందించే అన్ని రకాల వ్యాక్సిన్లను తీసుకోవడంలో గతంలో ఎక్కువగానే తీసుకుంటున్నారు. ప్రైవేటు ఆసుపత్రుల్లో వ్యాక్సిన్‌ తీసుకునే వారి సంఖ్య 7.7 శాతం నుంచి 9.7 శాతానికి పెరిగింది. విటమిన్‌ ఏ తీసుకునే చిన్నారులు 63 శాతం నుంచి 91 శాతానికి పెరిగారు.