ਕੋਰੋਨਾ ਵਾਇਰਸ (ਕੋਵਿੱਡ -19), ਜਿਸ ਨੇ ਚੀਨ ਦੇ ਵੂਹਾਨ ਵਿੱਚ ਤਬਾਹੀ ਮਚਾਈ ਹੋਈ ਹੈ, ਉਹ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਚੀਨ ਦੇ ਹੋਰਨਾਂ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਬਲਕਿ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਫੈਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਫੈਲਣ ਤੋਂ ਰੋਕਣ ਲਈ, ਚੀਨ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਹੁਣ ਤੱਕ 16 ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਨੂੰ ਘੇਰ ਲਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੇ ਉੱਚੇ ਉੱਚੇ ਅਪਾਰਟਮੈਂਟ ਕੰਪਲੈਕਸਾਂ ਵਿੱਚ ਮਨੁੱਖੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਅਤੇ ਆਵਾਜਾਹੀ ਨੂੰ ਵੀ ਬਹੁਤ ਹੱਦ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
ਸਾਰੇ ਦੇ ਸਾਰੇ ਬਾਸ਼ਿੰਦੇ ਬਾ-ਲਾਜ਼ਿਮ ਡਾਕਟਰੀ ਜਾਂਚਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਈ ਸਾਰੀਆਂ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਦੇ ਅਧੀਨ ਹਨ। ਕੋਰੋਨਾ ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ ਆਇਦ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਨੇ 70 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੀ ਵੱਧ ਕਾਮਿਆਂ ਨੂੰ ਚੀਨ ਦੇ ਨਵੇਂ ਸਾਲ ਦੇ ਜਸ਼ਨ ਮਨਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣੇ ਘਰਾਂ ਤੋਂ ਵਾਪਸ ਕੰਮ ’ਤੇ ਪਰਤਣ ਤੋਂ ਰੋਕਿਆ ਹੈ। ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਹੈਨਾਨ, ਹੁਬੇਈ, ਜੇਅਜੀਅੰਗ, ਗੁਆਂਗਡੋਂਗ, ਆਦਿ ਦੀਆਂ ਫੈਕਟਰੀਆਂ ਨੂੰ ਉਤਪਾਦਨ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਿੱਚ ਨੁਕਸਾਣ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਹੈਨਾਨ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਆਈਫੋਨ (ਐਪਲ) ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਫੈਕਟਰੀ ਹੈ। ਹੁਬੇ ਪ੍ਰਾਂਤ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਵੂਹਾਨ ਵਿੱਖੇ ਜਾਪਾਨੀ ਵਾਹਨ ਨਿਰਮਾਤਾ ਹੌਂਡਾ ਅਤੇ ਨਿਸਾਨ ਅਤੇ ਕਈ ਯੂਰਪੀਅਨ ਆਟੋ ਕੰਪਨੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਸਥਾਪਤ ਫੈਕਟਰੀਆਂ ਹਨ।
ਜਰਮਨੀ ਦੇ ਫ਼ੌਕਸ ਵਾਗਨ ਸਮੂਹ ਨੇ ਬੀਜਿੰਗ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ 3,500 ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਦੋ ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਲਈ ਫੈਕਟਰੀ ਵਿੱਚ ਆਏ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਹੀ ਆਪੋ ਆਪਣੇ ਘਰ ਤੋਂ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੇ ਆਦੇਸ਼ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਜਰਮਨੀ ਸਥਿਤ ਬੀ.ਐੱਮ.ਡਬਲਯੂ, ਯੂ.ਐੱਸ. ਅਧਾਰਤ ਟੈਸਲਾ, ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਦੇ ਜੈਗੂਆਰ ਅਤੇ ਲੈਂਡ ਰੋਵਰ ਨੇ ਵੀ ਘੋਸ਼ਣਾ ਕੀਤੀ ਹੈ ਕਿ ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਾਰ ਨਿਰਮਾਣ ਕਾਰਜਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਘਨ ਪਿਆ ਹੈ।
ਆਪੂਰਤੀ ਲੜੀ ਟੁੱਟ ਕੇ ਰਹਿ ਗਈ ਹੈ
ਚੀਨ ਕੋਲ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਫੈਕਟਰੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਕਾਰਾਂ, ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕਸ ਅਤੇ ਉਦਯੋਗਿਕ ਉਪਕਰਣਾਂ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਅਨੇਕਾਂ ਵਿਕਸਤ ਦੇਸ਼ਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ, ਜਰਮਨੀ, ਜਾਪਾਨ ਅਤੇ ਫਰਾਂਸ ਵੱਲੋਂ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਅੱਜ, ਕਿਸੇ ਵੀ ਚੀਜ਼ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਇੱਕ ਇਕੱਲੇ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਹੀਂ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਵੀ ਚੀਜ਼ ਦੇ ਸਪੇਅਰ ਪਾਰਟਸ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਜਗ੍ਹਾ ’ਤੇ ਇਕੱਠਾ ਕਰ ਕੇ ਜੋੜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਫ਼ਿਰ ਵੱਖ ਵੱਖ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਨਿਰਯਾਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਣ ਦੇ ਤੌਰ ’ਤੇ, ਜੇ ਸਮਾਰਟ ਫੋਨ ਦੇ ਕੈਮਰਿਆਂ ਦਾ ਇੱਕ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਉਤਪਾਦਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਡਿਸਪਲੇਅ ਸਕ੍ਰੀਨਾਂ ਬਣਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਨੂੰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਪਲਾਈ ਚੇਨ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਤਾਈਵਾਨ, ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆ, ਵੀਅਤਨਾਮ, ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਮਲੇਸ਼ੀਆ ਇਸੇ ਹੀ ਸਪਲਾਈ ਲੜੀ ਦੇ ਮੁੱਖ ਹਿੱਸੇ ਹਨ। ਇਹ ਸਪਲਾਈ ਚੇਨਾਂ ਕੋਰੋਨਾ ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਫ਼ੈਲਣ ਕਾਰਨ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਜਿਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਚੀਨ ਅਤੇ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਬਰਾਮਦ ਅਤੇ ਦਰਾਮਦ ਦੇ ਵਿੱਚ ਸ਼ਦੀਦ ਵਿਘਨ ਪਿਆ ਹੈ।
ਉਦਾਹਰਣ ਦੇ ਤੌਰ ’ਤੇ, ਕੱਪੜੇ ਅਤੇ ਸੋਧੇ ਹੋਏ ਖਾਧ ਪਦਾਰਥ ਚੀਨ ਤੋਂ ਜਪਾਨ ਵਿੱਚ ਨਿਰਯਾਤ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਹੁਣ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਇੱਕ ਸਮੱਸਿਆ ਵਾਲੀ ਸਥਿਤੀ ਉਤਪਨ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਹੁੰਡਈ ਮੋਟਰ ਕੰਪਨੀ ਨੂੰ ਚੀਨ ਤੋਂ ਤਾਰਾਂ ਦੀਆਂ ਹਾਰਨੈਸਾਂ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਹੁਣ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆ ਵਿਚ ਆਪਣੀਆਂ ਕੁਝ ਇੱਕ ਇਕਾਈਆਂ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰਨਾ ਪਿਆ ਹੈ।
ਅਨੇਕਾਂ ਏਸ਼ਿਆਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਕੋਰੋਨਾ ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਹਮਲੇ ਦੇ ਡਰੋਂ ਜਨਤਕ ਬਜ਼ਾਰਾਂ, ਸ਼ਾਪਿੰਗ ਮਾਲਾਂ ਅਤੇ ਰੈਸਟੋਰੈਂਟਾਂ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸੰਘਣੀ ਆਬਾਦੀ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਣ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਰੋਕ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹ ਸਾਰੀ ਕੁਝ ਪ੍ਰਚੂਨ (ਰਿਟੇਲ) ਬਾਜ਼ਾਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਚੀਨੀ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਕੋਰੋਨਾ ਕਾਰਨ ਯਾਤਰਾ ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾਉਣ ਕਾਰਨ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਉਦਯੋਗ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸ਼ਦੀਦ ਗਿਰਾਵਟ ਦਰਜ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ ਚੀਨੀ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਮੁਲਕਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਦਾਖਲੇ ਦੀ ਮੰਜ਼ੂਰੀ ਦੇਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹ ਵਿਅਤਨਾਮ, ਥਾਈਲੈਂਡ ਅਤੇ ਸਿੰਗਾਪੁਰ ਸਮੇਤ ਕਈ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਸੈਰ-ਸਪਾਟੇ ਦੇ ਆਮਦਨਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਦੀਦ ਢੰਗ ਨਾਲ ਘਟਾਏਗਾ। ਸਿੰਗਾਪੁਰ ਨੂੰ ਕੋਰੋਨਾ ਹਮਲੇ ਕਾਰਨ ਇੱਕ ਕਰੋੜ ਚੀਨੀ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਦੇ ਇਸ ਸਾਲ ਯਾਤਰਾ ਨਾ ਕਰ ਪਾਉਣ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਵੇਗਾ।
ਹਾਂਗਕਾਂਗ ਅਤੇ ਮਕਾਓ ਵਰਗੇ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਹੱਬਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਹਮਲੇ ਕਾਰਨ ਬਹੁਤ ਨੁਕਸਾਨ ਉਠਾਉਣਾ ਪਵੇਗਾ। ਥਾਈਲੈਂਡ ਦੀ ਜੀਡੀਪੀ ਵਿੱਚ ਸੈਲਾਨੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦਾ ਹਿੱਸਾ 11.2 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ, ਤੇ ਹਾਂਗਕਾਂਗ ਦੇ ਵਿੱਚ 9.4 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਚੀਨੀ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਦੀ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ ਦੇ ਵਿੱਚ ਆਮਦ ਘੱਟ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਵੇਂ ਮੁੱਲਕਾਂ ਦੇ ਸੈਰ ਸਪਾਟਾ ਉਦਯੋਗ ਉੱਤੇ ਕੋਰੋਨਾ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਬਾਕੀ ਦੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਜਿੰਨਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਏਅਰਵੇਜ਼, ਲੁਫਥਾਂਸਾ ਅਤੇ ਏਅਰ ਇੰਡੀਆ ਸਮੇਤ ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਏਅਰਲਾਈਨਾਂ ਨੇ ਚੀਨ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਨੂੰ ਜਾਂ ਤਾਂ ਅਸਲੋਂ ਹੀ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਜਾਂ ਫ਼ਿਰ ਕਾਫ਼ੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਘਟਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
ਜਾਪਾਨ ਨੂੰ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਚਿੰਤਾ ਹੈ ਕਿ ਸੈਰ ਸਪਾਟਾ ਅਤੇ ਹਵਾਬਾਜ਼ੀ ਵਿਚ ਵਿਘਨ ਪੈਣ ਦਾ ਅਸਰ 24 ਜੁਲਾਈ ਤੋਂ ਟੋਕਯੋ ਵਿੱਖੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਗਰਮੀਆਂ ਦੀਆਂ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ’ਤੇ ਪਵੇਗਾ। ਅੱਜ ਚੀਨ, ਕਾਰਾਂ, ਉਦਯੋਗਿਕ ਮਸ਼ੀਨਰੀ, ਉਪਕਰਣ, ਫਾਰਮਾ, ਘਰੇਲੂ ਉਪਕਰਣਾਂ, ਕੰਪਿਊਟੀ, ਸਮਾਰਟ ਫੋਨ ਅਤੇ ਹੋਰ ਉੱਚ ਤਕਨੀਕ ਵਾਲੇ ਉਤਪਾਦਾਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਾਧੂ ਪੁਰਜਿਆਂ ਨੂੰ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਆਲਮੀਂ ਕੇਂਦਰ ਹੈ। ਕੋਰੋਨਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੇ ਕਾਰਨ, 2020 ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਤਿਮਾਹੀ ਵਿੱਚ ਇਸਦੀ ਕਾਰ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ 15 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਦੀ ਗਿਰਾਵਟ ਆ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਕਾਰ ਸਪੇਅਰ ਪਾਰਟਸ ਦੇ ਨਿਰਮਾਤਾ ਬੋਸ਼, ਮੈਗਨਾ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਅਤੇ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕਸ ਨਿਰਮਾਤਾ ਐਨਵਿਡੀਆ ਵੱਲੋਂ ਵੀ ਉਤਪਾਦਨ ਨੂੰ ਘਟਾਏ ਜਾਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਕੋਰੋਨਾ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਅਰਥਚਾਰੇ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਵਿਪੱਤੀ ਬਣ ਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਮੰਦਵਾੜੇ ਨਾਲ ਜੂਝ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਕੋਰੋਨਾ ਵਾਇਰਸ ਚੀਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਸਮੁੱਚੀ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਜੀਡੀਪੀ ਨੂੰ ਹੇਠਾਂ ਖਿੱਚਣ ਦੀ ਤਾਕਤ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਜਰਮਨੀ, ਜੋ ਚੀਨ ਨੂੰ ਭਾਰੀ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਦਾ ਨਿਰਯਾਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਦੇ ਵਾਸਤੇ ਇਸ ਵਰ੍ਹੇ ਵਪਾਰਕ ਆਡਰਾਂ ਦੇ ਘੱਟ ਜਾਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ।
ਉਤਸਾਰਵਰਧਕ ਅਵਸਰ