ਉਤਰਾਖੰਡ: ਪਹਾੜਾਂ 'ਤੇ ਅਜਿਹੀਆਂ ਅਣਗਿਣਤ ਅਦਭੁਤ ਚੀਜ਼ਾਂ ਹਨ ਜੋ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਣ ਤੋਂ ਅਜੇ ਤੱਕ ਵਾਂਝੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਉਪਯੋਗਤਾ ਵੀ ਖ਼ਤਮ ਹੁੰਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਪਹਾੜ ਤੋਂ ਅਜਿਹਾ ਹੀ ਸਬੰਧ ਰਿੰਗਾਲ ਦਾ ਵੀ ਹੈ। ਰਿੰਗਾਲ ਜਾਂ ਰਿੰਗਲੂ। ਰਿੰਗਾਲ ਉਤਰਾਖੰਡ ਵਿੱਚ ਇਕ ਬਹੁਉਪਯੋਗੀ ਪੌਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਬਾਂਸ ਗੋਤ ਦਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਤਰਾਖੰਡ ਵਿੱਚ, ਇਸ ਨੂੰ ਬੌਨਾ ਬਾਂਸ ਦੇ ਨਾਂਅ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕੋਰੋਨਾ ਦੇ ਵੱਧ ਰਹੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿਚਾਲੇ ਘਰ ਪਰਤ ਰਹੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੇ ਲਈ ਰਿੰਗਾਲ ਇੱਕ ਰੁਜਗਾਰ ਦਾ ਸਰੋਤ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਵਾਤਾਵਰਣ ਪ੍ਰੇਮੀ ਜਗਤ ਸਿੰਘ ਜੰਗਲੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੋ ਸਾਡੇ ਸ਼ਿਲਪੀ ਹੈ ਉਹ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਰਿੰਗਾਲ ਉੱਤੇ ਅਧਾਰਿਤ ਰੋਜਗਾਰ ਪਾਉਂਦੇ ਰਹੇ ਹਨ। ਬਹੁਤ ਦੂਰ ਉਚ ਹਿਮਾਲਿਆ-ਮੱਧ ਹਿਮਾਲੀਆ ਤੱਕ ਜਾ ਕੇ ਇਹ ਲੋਕ ਰਿੰਗਲ ਨੂੰ ਲਿਆਂਦੇ ਰਹੇ ਹਨ। ਰਿੰਗਾਲ ਇੱਕ ਹਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਸੱਤ ਹਜ਼ਾਰ ਫੁੱਟ ਦੀ ਉਚਾਈ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਰਿੰਗਾਲ ਬਾਂਸ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਚਾ ਤੇ ਲੰਬਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਉਹ 10-12 ਫੁੱਟ ਤੱਕ ਦੀ ਉਚਾਈ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਬਾਂਸ ਨਾਲੋਂ ਬਹੁਤ ਪਤਲਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਇਸ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਨਮੀ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਇਥੇ ਹੀ ਰਿੰਗਾਲ ਦੀ ਖਾਸ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਜੰਗਲ ਵਿਚ ਅੱਗ ਲੱਗਣ ਦੀ ਕੋਈ ਸੰਭਾਵਨਾ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦੀ। ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੇ ਸੰਤੁਲਨ ਨੂੰ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇਹ ਜ਼ਮੀਨ ਖਿਸਕਣ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਦਦਗਾਰ ਹੈ। ਇਸ ਪੌਦੇ ਦਾ ਅਸਲ ਉਪਯੋਗ ਵਾਤਾਵਰਣ ਪ੍ਰੇਮੀ ਜਗਤ ਸਿੰਘ ਜੰਗਲੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।
ਵਾਤਾਵਰਣ ਪ੍ਰੇਮੀ ਜਗਤ ਸਿੰਘ ਜੰਗਲੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੋ ਰਿੰਗਾਲ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਮੈਂ ਇਥੇ ਕੀਤਾ ਹੈ ਉਹ ਰਿੰਗਾਲ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਤੋਂ ਜੋ ਸ਼ਿਲਪੀ ਹੈ ਉਹ ਇੱਥੇ ਰਿੰਗਾਲ ਉੱਤੇ ਆਪਣਾ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਚੰਗਾ ਲਾਭ ਵੀ ਮਿਲ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਰੁਦਰਪ੍ਰਯਾਗ ਦੇ ਅਗਸਤਾਮੁਨੀ ਬਲਾਕ ਦੇ ਰਾਣੀਗੜ ਪੱਟੀ ਦੇ ਪਿੰਡ ਪੰਚਾਇਤ ਕੋਟ ਮੱਲਾਂ ਦੇ ਵਸਨੀਕ ਜਗਤ ਸਿੰਘ ਜੰਗਲ ਆਪਣੇ ਮਿਸ਼ਰਿਤ ਜੰਗਲ ਨੂੰ ਆਮ ਆਦਮੀ ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ ਬਚਾਅ ਦੀ ਮਿਸਾਲ ਪੇਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।
ਵਾਤਾਵਰਣ ਪ੍ਰੇਮੀ ਜਗਤ ਸਿੰਘ ਜੰਗਲੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪਿਛਲੇ 40 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਮੇਰੀ ਆਪਣੀ ਇੱਕ ਸੋਚ ਸੀ ਕਿ ਜੇ ਅਸੀਂ ਰਿੰਗਾਲ ਨੂੰ ਥੋੜਾ ਜਿਹਾ ਹੇਠਾਂ ਲੈ ਆਈਏ 6-7 ਹਜ਼ਾਰ ਫੁੱਟ ਤੋਂ ਹੋਰ ਹੇਠਾਂ ਲੈ ਆਈਏ 3-4 ਹਜ਼ਾਰ ਫੁੱਟ ਉੱਤੇ ਤਾਂ ਨੇੜੇ ਰਿੰਗਾਲ ਹੋਣ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਲਾਭ ਮਿਲੇਗਾ।