ਹੈਦਰਾਬਾਦ: ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ (WHO) ਵੱਲੋਂ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਦੋ ਵਾਰ ਮੌਂਕੀ ਪੋਕਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਗਲੋਬਲ ਪਬਲਿਕ ਹੈਲਥ ਐਮਰਜੈਂਸੀ (ਪੀਐਮਈ) ਘੋਸ਼ਿਤ ਕਰਨ ਦੇ ਨਾਲ, ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਵਾਇਰਸ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਖ਼ਤਰੇ ਦੀ ਘੰਟੀ ਵੱਜ ਰਹੀ ਹੈ। ਗੁਆਂਢੀ ਦੇਸ਼ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਗਏ ਚਾਰ ਕੇਸਾਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇਸਦੇ ਸੰਭਾਵਿਤ ਦਾਖਲੇ ਅਤੇ ਵਿਆਪਕ ਆਬਾਦੀ ਵਿੱਚ ਸੰਭਾਵਿਤ ਫੈਲਣ ਬਾਰੇ ਚਿੰਤਤ ਹੋਣਾ ਸੁਭਾਵਕ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਕੋਲ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਮੌਜੂਦ ਛੋਟ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਇਸ ਵਾਇਰਸ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਬਹੁਤ ਸਾਵਧਾਨ ਹੈ। ਇਸ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਫੈਲਣ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਨਿਗਰਾਨੀ ਦੇ ਉਪਾਅ ਤੇਜ਼ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡਿਆਂ ਅਤੇ ਬੰਦਰਗਾਹਾਂ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਯਾਤਰੀਆਂ ਦੀ ਸਕ੍ਰੀਨਿੰਗ ਦੇ ਆਦੇਸ਼ ਦਿੱਤੇ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਜਨਤਕ ਸਿਹਤ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਕਰਦੇ ਹਾਂ।
ਵਾਇਰਸ ਕਿੱਥੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ? : ਇਸ ਵਾਇਰਸ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਵਾਲ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਮਨਾਂ ਵਿਚ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਇਸ ਲਾਗ ਦਾ ਸਹੀ ਨਾਮ ਕੀ ਹੈ - Mpox ਜਾਂ ਮੌਂਕੀ ਪੋਕਸ ? ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਵਾਲ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਚਿਕਨ ਪਾਕਸ ਜਾਂ ਚੇਚਕ ਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਵੱਖਰਾ ਹੈ? ਵਾਇਰਸ ਕਿੱਥੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ? ਇਹ ਜਾਨਵਰਾਂ ਤੋਂ ਮਨੁੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਵੇਂ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਹੋਇਆ? ਇਹ ਮਨੁੱਖ ਤੋਂ ਮਨੁੱਖ ਤੱਕ ਕਿਵੇਂ ਫੈਲਦਾ ਹੈ? ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਫੈਲਣ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਕਿਹੜੀਆਂ ਨਿੱਜੀ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ ਵਰਤਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ? ਕੀ ਕੋਈ ਵੈਕਸੀਨ ਹੈ ਜੋ ਬਿਮਾਰੀ ਨੂੰ ਰੋਕਦੀ ਹੈ? ਕੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਇਲਾਜ ਲਈ ਦਵਾਈਆਂ ਉਪਲਬਧ ਹਨ?
ਨਾਮ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਗਲਤ: ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ Monkeypox ਨਾਮ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਗਲਤ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ, ਇਹ ਨਾਮ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਇਸ ਲਈ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਇੱਕ ਜਰਮਨ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਿੰਗਾਪੁਰ ਤੋਂ ਆਯਾਤ ਕੀਤੇ ਬਾਂਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਵਾਇਰਸ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਵਾਇਰਸ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਨੁੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਚੂਹਿਆਂ ਅਤੇ ਚੂਹਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਫੈਲਦਾ ਹੈ। ਬਾਂਦਰਪੌਕਸ ਨਾਲ ਮਨੁੱਖੀ ਲਾਗ ਦੇ ਉਲਝਣ ਵਾਲੇ ਸਬੰਧ ਦੇ ਕਾਰਨ, WHO ਦੁਆਰਾ ਨਾਮ ਨੂੰ Mpox ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਅਸਲ ਵਿੱਚ 1970 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਕਾਂਗੋ ਦੇ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਗਣਰਾਜ ਵਿੱਚ ਮਨੁੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਦੇਖੀ ਗਈ ਸੀ। ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ 2022 ਤੋਂ ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ। ਡਬਲਯੂਐਚਓ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਜੁਲਾਈ 2022 ਵਿੱਚ ਇਸਨੂੰ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਜਨਤਕ ਸਿਹਤ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ, ਪਰ ਮਈ 2023 ਵਿੱਚ ਇਸਨੂੰ ਵਾਪਸ ਲੈ ਲਿਆ ਜਦੋਂ ਅਫਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਨਵੇਂ ਸੰਕਰਮਿਤ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਟ ਆਈ, ਹਾਲਾਂਕਿ, ਅਫਰੀਕਾ ਅਤੇ ਹੋਰ ਮਹਾਂਦੀਪਾਂ ਦੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਨਵੇਂ ਫੈਲਣ ਦੇ ਸਬੂਤ ਹਨ ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਰੂਪ ਦੇ, WHO ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ 14 ਅਗਸਤ, 2024 ਨੂੰ ਜਨਤਕ ਸਿਹਤ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ। Mpox ਚਿਕਨਪੌਕਸ ਅਤੇ ਚੇਚਕ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਆਰਥੋਪੌਕਸ ਵਾਇਰਸਾਂ ਦੇ ਇੱਕੋ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੈ।
ਧੱਫੜ ਅਤੇ ਜਖਮ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ: ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਚੇਚਕ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ 1980 ਤੱਕ ਖਾਤਮਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਹਾਲਾਂਕਿ, ਚਿਕਨਪੌਕਸ ਅਜੇ ਵੀ ਮਨੁੱਖਾਂ (ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਬੱਚਿਆਂ) ਨੂੰ ਸੰਕਰਮਿਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। Mpox ਚਿਕਨਪੌਕਸ ਦੇ ਵਾਇਰਸ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੈ, ਪਰ ਇਸਦੇ ਹਲਕੇ ਲੱਛਣ ਹਨ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਬੁਖ਼ਾਰ, ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਦਰਦ, ਠੰਢ ਅਤੇ ਥਕਾਵਟ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਵਧੇਰੇ ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਚਿਹਰੇ ਅਤੇ ਹੱਥਾਂ 'ਤੇ ਧੱਫੜ ਅਤੇ ਜਖਮ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ ਜੋ ਸਰੀਰ ਦੇ ਦੂਜੇ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਲਾਗ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ:Mpox, ਚਿਕਨਪੌਕਸ ਦੇ ਉਲਟ, ਹਥੇਲੀਆਂ ਅਤੇ ਤਲੀਆਂ 'ਤੇ ਚਮੜੀ ਦੇ ਜਖਮਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਮੂੰਹ ਅਤੇ ਗੁਦਾ ਦੇ ਲੇਸਦਾਰ ਝਿੱਲੀ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਜਣਨ ਅੰਗ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ; ਇਸ ਵਾਇਰਸ ਨਾਲ ਪੀੜਤ ਮਰੀਜ਼ ਬੁਖਾਰ, ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਵਿੱਚ ਦਰਦ ਅਤੇ ਚਮੜੀ ਦੇ ਗੰਭੀਰ ਜਖਮਾਂ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹਨ। ਜੋ ਕਈ ਪੜਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸੁੱਕੇ ਖੁਰਕ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਛਿੱਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦੂਜਿਆਂ ਨੂੰ ਸੰਕਰਮਿਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਲਾਗ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਿਸੇ ਲਾਗ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨਾਲ ਸਰੀਰਕ ਸੰਪਰਕ, ਛੋਹਣ ਜਾਂ ਜਿਨਸੀ ਗਤੀਵਿਧੀ ਦੁਆਰਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਸੰਕਰਮਿਤ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਨੇੜੇ ਖੜ੍ਹਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸ ਦੀ ਲਾਰ ਦੀਆਂ ਬੂੰਦਾਂ ਵੀ ਲਾਗ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
ਦਵਾਈਆਂ ਜਾਂ ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕਸ ਦੀ ਲੋੜ: ਐਮਪੌਕਸ (ਮੰਕੀਪੌਕਸ) ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦਾ ਇਲਾਜ ਲੱਛਣਾਂ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ, ਐਮਪੀਓਐਕਸ ਹਲਕਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਖਾਸ ਇਲਾਜ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਤੁਹਾਡਾ ਡਾਕਟਰ ਲੱਛਣਾਂ ਜਾਂ ਜਟਿਲਤਾਵਾਂ ਲਈ ਇਲਾਜ ਦਾ ਨੁਸਖ਼ਾ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਧੱਫੜ ਤੋਂ ਚਮੜੀ ਦੀ ਲਾਗ ਲੱਗ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦਰਦ ਨਿਵਾਰਕ ਦਵਾਈਆਂ ਜਾਂ ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕਸ ਦੀ ਲੋੜ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।