ਪੰਜਾਬ

punjab

ETV Bharat / health

ਪੈਰਾਂ 'ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਹੇ ਇਹ ਨਿਸ਼ਾਨ ਦੱਸਣਗੇ ਕਿ ਤੁਹਾਨੂੰ ਹਾਈ ਕੋਲੇਸਟ੍ਰੋਲ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ, ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕਰਨਾ ਕਿਤੇ ਸਿਹਤ 'ਤੇ ਨਾ ਪੈ ਜਾਵੇ ਭਾਰੀ

ਹਾਈ ਕੋਲੇਸਟ੍ਰੋਲ ਦੇ ਕਾਰਨ ਦਿਲ ਅਤੇ ਪੈਰਾਂ ਸਮੇਤ ਧਮਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪਲੇਕ ਇਕੱਠੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।

HIGH CHOLESTEROL TREATMENT
HIGH CHOLESTEROL TREATMENT (Getty Images)

By ETV Bharat Health Team

Published : Oct 25, 2024, 2:57 PM IST

ਅੱਜ-ਕੱਲ੍ਹ ਗਲਤ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਅਤੇ ਖਰਾਬ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਕਾਰਨ ਹਾਈ ਕੋਲੈਸਟ੍ਰੋਲ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਆਮ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਹਾਈ ਕੋਲੈਸਟ੍ਰੋਲ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਲੋਕ ਦਿਲ ਅਤੇ ਸਟ੍ਰੋਕ ਵਰਗੀਆਂ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਕੋਲੈਸਟ੍ਰੋਲ ਇੱਕ ਮੋਮ ਵਰਗਾ ਚਿਪਚਿਪਾ ਪਦਾਰਥ ਹੈ, ਜੋ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਕੋਲੈਸਟ੍ਰੋਲ ਦੀਆਂ ਦੋ ਕਿਸਮਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਚੰਗਾ ਕੋਲੇਸਟ੍ਰੋਲ (HDL) ਅਤੇ ਖਰਾਬ ਕੋਲੇਸਟ੍ਰੋਲ (LDL) ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਖਰਾਬ ਕੋਲੈਸਟ੍ਰਾਲ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵੱਧਣ ਨਾਲ ਕੀ ਹੁੰਦਾ?

ਜਦੋਂ ਸਰੀਰ 'ਚ ਖਰਾਬ ਕੋਲੈਸਟ੍ਰਾਲ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਨਾੜੀਆਂ 'ਚ ਜਮ੍ਹਾ ਹੋਣ ਲੱਗਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਹਾਰਟ ਅਟੈਕ, ਬਲਾਕੇਜ, ਸਟ੍ਰੋਕ ਅਤੇ ਕੋਰੋਨਰੀ ਆਰਟਰੀ ਡਿਜ਼ੀਜ਼ ਵਰਗੀਆਂ ਕਈ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਖਤਰਾ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਕੋਲੈਸਟ੍ਰੋਲ ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।

ਕੋਲੇਸਟ੍ਰੋਲ ਵੱਧ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ ਕਿਵੇਂ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ?

ਹਾਈ ਕੋਲੇਸਟ੍ਰੋਲ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣਾ ਅਤੇ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਇਲਾਜ ਕਰਨਾ ਦਿਲ ਦੀ ਸਿਹਤ ਲਈ ਬਿਹਤਰ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਨਿਯਮਤ ਕੋਲੈਸਟ੍ਰੋਲ ਖੂਨ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਵਾਉਣੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ, ਪਰ ਤੁਸੀਂ ਬਿਨ੍ਹਾਂ ਟੈਸਟ ਕੀਤੇ ਇਸ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਹਾਈ ਕੋਲੇਸਟ੍ਰੋਲ ਦੇ ਲੱਛਣ ਤੁਹਾਡੇ ਪੈਰਾਂ 'ਤੇ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਰਾਤ ਨੂੰ ਉਂਗਲਾਂ ਅਤੇ ਪੈਰਾਂ ਵਿੱਚ ਜਲਣ ਹੋਣਾ ਹਾਈ ਕੋਲੇਸਟ੍ਰੋਲ ਦੇ ਪੱਧਰ ਦਾ ਚੇਤਾਵਨੀ ਸੰਕੇਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦਰਦ ਐਥੀਰੋਸਕਲੇਰੋਸਿਸ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਤੁਹਾਡੀਆਂ ਖੂਨ ਦੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪਲੇਕ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਖੂਨ ਨੂੰ ਖੁੱਲ੍ਹ ਕੇ ਵਹਿਣ ਤੋਂ ਰੋਕਦਾ ਹੈ।

ਪੈਰਾਂ ਵਿੱਚ ਜਲਨ ਜਾਂ ਦਰਦ: ਪੈਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਇਸ ਹਾਈ ਕੋਲੇਸਟ੍ਰੋਲ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਬਿਸਤਰੇ ਵਿੱਚ ਆਰਾਮ ਕਰਨ ਵੇਲੇ ਜਲਨ ਜਾਂ ਦਰਦ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਹੈ ਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਅੰਗਾਂ ਨੂੰ ਲੋੜੀਂਦਾ ਆਕਸੀਜਨ ਵਾਲਾ ਖੂਨ ਨਹੀਂ ਮਿਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕੋਲੈਸਟ੍ਰੋਲ ਦੀ ਜਾਂਚ ਅਤੇ ਦਿਲ ਦੀ ਸਿਹਤ ਦੀ ਜਾਂਚ ਲਈ ਤੁਰੰਤ ਡਾਕਟਰ ਕੋਲ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

200 mg/dL ਤੋਂ ਵੱਧ ਕੋਲੇਸਟ੍ਰੋਲ ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਉੱਚ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਜੋ ਖੂਨ ਵਿੱਚ ਕੋਲੇਸਟ੍ਰੋਲ ਦੇ ਵਧੇ ਹੋਏ ਪੱਧਰਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਹਾਈ ਕੋਲੇਸਟ੍ਰੋਲ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਸਰੀਰ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹਿੱਸਿਆਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪੈਰਾਂ ਅਤੇ ਲੱਤਾਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਅਸਧਾਰਨ ਲੱਛਣ ਉੱਚ ਕੋਲੇਸਟ੍ਰੋਲ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਪੀਲੇ ਧੱਬਿਆਂ ਦਾ ਬਣਨਾ:ਪੀਲੇ ਧੱਬਿਆਂ ਦਾ ਬਣਨਾ ਪੈਰਾਂ ਅਤੇ ਲੱਤਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਉੱਚ ਕੋਲੇਸਟ੍ਰੋਲ ਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਜ਼ੈਂਥੋਮਾ ਚਰਬੀ ਵਰਗੇ ਪੁੰਜ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਚਮੜੀ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਇਕੱਠੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਪੀਲੇ ਜਾਂ ਸੰਤਰੀ ਧੱਬੇ ਜਾਂ ਗੰਢ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਵਾਧਾ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜੋੜਾਂ ਜਾਂ ਨਸਾਂ ਦੇ ਨੇੜੇ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਕਾਰ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਚਿਲਸ ਟੈਂਡਨ ਜ਼ੈਂਥੋਮਾਸ ਇੱਕ ਆਮ ਪ੍ਰਗਟਾਵੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਇੱਕ ਜੈਨੇਟਿਕ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਦਰਸਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਪਰਿਵਾਰਕ ਹਾਈਪਰਕੋਲੇਸਟ੍ਰੋਲੇਮੀਆ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਸੀਮਤ ਗਤੀਸ਼ੀਲਤਾ: ਉੱਚ ਕੋਲੇਸਟ੍ਰੋਲ ਦੇ ਪੱਧਰ ਨਸਾਂ ਅਤੇ ਲਿਗਾਮੈਂਟਾਂ ਦੀ ਮੋਟਾਈ ਵਧਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਹੇਠਲੇ ਸਿਰੇ ਵਿੱਚ। ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਟੈਂਡਨ ਜ਼ੈਂਥੋਮੇਟੋਸਿਸ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਬੇਅਰਾਮੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਗਤੀਸ਼ੀਲਤਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਅਕਸਰ ਵਧੇ ਹੋਏ ਕੋਲੇਸਟ੍ਰੋਲ ਦੇ ਪੱਧਰਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਦਿਲ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਵਧੇ ਹੋਏ ਖਤਰੇ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਹੈ।

ਲੱਤਾਂ ਵਿੱਚ ਕੜਵੱਲ: ਉੱਚ ਕੋਲੇਸਟ੍ਰੋਲ ਐਥੀਰੋਸਕਲੇਰੋਸਿਸ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਹੈ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਧਮਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪਲੇਕ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਪੈਰੀਫਿਰਲ ਆਰਟਰੀ ਬਿਮਾਰੀ (PAD) ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਲੱਛਣਾਂ ਵਿੱਚ ਲੱਤਾਂ ਵਿੱਚ ਕੜਵੱਲ, ਦਰਦ ਅਤੇ ਖੂਨ ਦੇ ਵਹਾਅ ਵਿੱਚ ਕਮੀ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਸਰੀਰਕ ਗਤੀਵਿਧੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਪੀਏਡੀ ਦੇ ਗੰਭੀਰ ਨਤੀਜੇ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਚੱਲਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਲਾਗ ਅਤੇ ਜ਼ਖ਼ਮਾਂ ਨੂੰ ਠੀਕ ਨਾ ਕਰਨ ਦੇ ਖਤਰੇ ਨੂੰ ਵਧਾਉਦੇ ਹਨ।

ਪੈਰਾਂ ਵਿੱਚ ਝਰਨਾਹਟ ਦੀ ਭਾਵਨਾ: ਪੈਰਾਂ ਵਿੱਚ ਹਾਈ ਕੋਲੇਸਟ੍ਰੋਲ ਦੇ ਪੱਧਰ ਨਸਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜਿਸਨੂੰ ਪੈਰੀਫਿਰਲ ਨਿਊਰੋਪੈਥੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਝਰਨਾਹਟ, ਸੁੰਨ ਹੋਣਾ ਜਾਂ ਦਰਦ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜਦਕਿ ਡਾਇਬੀਟੀਜ਼ ਪੈਰੀਫਿਰਲ ਨਿਊਰੋਪੈਥੀ ਦਾ ਇੱਕ ਆਮ ਕਾਰਨ ਹੈ। ਉੱਚ ਕੋਲੇਸਟ੍ਰੋਲ ਵੀ ਇੱਕ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਜ਼ਖ਼ਮਾਂ ਨੂੰ ਠੀਕ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਮਾਂ ਲੱਗਦਾ: ਹੇਠਲੇ ਸਿਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਦਾ ਵਹਾਅ ਘਟਣਾ ਸਰੀਰ ਦੇ ਜ਼ਖ਼ਮਾਂ ਨੂੰ ਠੀਕ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਘਟਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਉੱਚ ਕੋਲੇਸਟ੍ਰੋਲ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਲੱਤਾਂ 'ਤੇ ਹੌਲੀ ਜਾਂ ਗੈਰ-ਜਖ਼ਮ ਹੋਣ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਹ ਲਾਗ ਪ੍ਰਤੀ ਵਧੇਰੇ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਬਣ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਚਮੜੀ ਦਾ ਨੀਲਾ ਜਾਂ ਪੀਲਾ ਰੰਗ: ਉੱਚ ਕੋਲੇਸਟ੍ਰੋਲ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਪੈਰੀਫਿਰਲ ਆਰਟਰੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਗੰਭੀਰ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਲੱਤਾਂ ਅਤੇ ਪੈਰਾਂ ਦੇ ਰੰਗ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਖੂਨ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਹ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਕਾਰਨ ਨੀਲੇ ਜਾਂ ਪੀਲੇ ਰੰਗ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਸਾਇਨੋਸਿਸ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਇਹ ਖਬਰ ਇਸ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਤੋਂ ਲਈ ਗਈ ਹੈ।

British Heart Foundation

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:-

ABOUT THE AUTHOR

...view details