ਪੰਜਾਬ

punjab

ETV Bharat / health

ਘੱਟ ਉਮਰ 'ਚ ਸ਼ੂਗਰ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਤੋਂ ਹੋ ਪੀੜਿਤ, ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਹੋ ਸਕਦੈ ਖਤਰਾ - Alzheimers

Alzheimer's: ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਮੈਡੀਕਲ ਜਰਨਲ "ਐਂਡੋਕ੍ਰਾਈਨ" 'ਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਏ ਅਧਿਐਨ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਹੈ ਕਿ ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਟਾਈਪ 1 ਜਾਂ ਟਾਈਪ 2 ਡਾਇਬਟੀਜ਼ ਵਾਲੇ ਕਿਸ਼ੋਰਾਂ ਨੂੰ ਅਲਜ਼ਾਈਮਰ ਰੋਗ ਹੋਣ ਦਾ ਵੱਧ ਖ਼ਤਰਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਅਲਜ਼ਾਈਮਰ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੀ ਸ਼ੂਗਰ ਦਾ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕਰਨਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ।

Alzheimer's
Alzheimer's (Getty Images)

By ETV Bharat Health Team

Published : May 20, 2024, 3:42 PM IST

ਹੈਦਰਾਬਾਦ: ਸ਼ੂਗਰ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਖਤਰਨਾਕ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਕੋਈ ਇਲਾਜ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਪਰ ਜੀਵਨਸ਼ੈਲੀ 'ਚ ਬਦਲਾਅ ਕਰਕੇ ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਕਈ ਖੋਜਾਂ ਨੇ ਦਿਖਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਸ਼ੂਗਰ ਤੋਂ ਪੀੜਿਤ ਕਿਸ਼ੋਰਾਂ ਅਤੇ ਜਵਾਨ ਬਾਲਗਾਂ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਅਲਜ਼ਾਈਮਰ ਰੋਗ ਦਾ ਵਧੇਰੇ ਖਤਰਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸ਼ੂਗਰ ਨੂੰ ਅਲਜ਼ਾਈਮਰ ਦੇ ਖਤਰੇ ਦਾ ਕਾਰਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸ਼ੂਗਰ ਅਤੇ ਅਲਜ਼ਾਈਮਰ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸਬੰਧਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਨ ਲਈ ਕਈ ਖੋਜਾਂ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਪਰ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਖੋਜ ਬਾਲਗਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ੂਗਰ ਦੇ ਕਾਰਨ ਅਲਜ਼ਾਈਮਰ ਦੇ ਵਧੇ ਹੋਏ ਖਤਰੇ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਕਾਰਕਾਂ 'ਤੇ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਪਰ ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਖੋਜ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ੂਗਰ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਕਿਸ਼ੋਰਾਂ ਵਿੱਚ ਅਲਜ਼ਾਈਮਰ ਦੇ ਖਤਰੇ ਨੂੰ ਜਾਣਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।

ਖੋਜ ਉਦੇਸ਼: ਸ਼ੂਗਰ ਅਤੇ ਅਲਜ਼ਾਈਮਰ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸਬੰਧਾਂ ਦੀ ਪਿਛਲੇ ਕਈ ਅਧਿਐਨਾਂ ਨੇ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਹੈ ਕਿ ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਸ਼ੂਗਰ ਕਈ ਸਿਹਤ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਦੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਅਤੇ ਨਸਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਣਾ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਇਹ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਿਮਾਗੀ ਸੈੱਲਾਂ ਦੇ ਪਤਨ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾ ਕੇ ਅਲਜ਼ਾਈਮਰ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਅਜਿਹੀਆਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਖੋਜਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਂਚ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ 40 ਸਾਲ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਮਰ ਦੇ ਲੋਕ ਜੋ ਟਾਈਪ 1 ਜਾਂ ਟਾਈਪ 2 ਡਾਇਬਟੀਜ਼ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਲਗਭਗ 60-80% ਲੋਕ ਸ਼ੂਗਰ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹਨ। ਜੀਵਨ ਦੇ ਬਾਅਦ ਦੇ ਪੜਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਅਲਜ਼ਾਈਮਰ ਰੋਗ (AD) ਹੋਣ ਦਾ ਖਤਰਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਵਰਣਨਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੋਈਆਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਖੋਜਾਂ ਵਿੱਚ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਵਿਸ਼ਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਪਰ "ਐਂਡੋਕ੍ਰਾਈਨ" ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਇਸ ਖੋਜ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਡਾਇਬਟੀਜ਼ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਕਿਸ਼ੋਰਾਂ ਵਿੱਚ ਅਲਜ਼ਾਈਮਰ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਬਾਇਓਮਾਰਕਰਾਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣ ਲਈ ਡੇਟਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਖੋਜ ਦੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਖੋਜਕਾਰਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਟਾਈਪ 1 ਜਾਂ ਟਾਈਪ 2 ਡਾਇਬਟੀਜ਼ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਨੌਜਵਾਨ ਕਿਸ਼ੋਰਾਂ ਵਿੱਚ ਜੀਵਨ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਪੜਾਅ ਤੋਂ ਹੀ ਸ਼ੂਗਰ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ।

ਖੋਜ ਕਿਵੇਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ?: ਕੋਲੋਰਾਡੋ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਅੰਸ਼ੂਟਜ਼ ਮੈਡੀਕਲ ਕੈਂਪਸ ਦੇ ਖੋਜਕਾਰਾਂ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਕਿਸ਼ੋਰਾਂ ਅਤੇ ਨੌਜਵਾਨ ਬਾਲਗਾਂ ਵਿੱਚ ਅਲਜ਼ਾਈਮਰ ਰੋਗ ਦੇ ਡਾਇਬੀਟੀਜ਼ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਪ੍ਰੀ-ਕਲੀਨਿਕਲ ਸੰਕੇਤਾਂ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਖੋਜ ਵਿੱਚ ਖੋਜਕਾਰਾਂ ਨੇ ਕਿਸ਼ੋਰਾਂ, ਨੌਜਵਾਨ ਬਾਲਗਾਂ ਅਤੇ 15 ਤੋਂ 27 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਬਾਲਗਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਡੇਟਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕੀਤਾ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਟਾਈਪ 1 ਅਤੇ ਟਾਈਪ 2 ਸ਼ੂਗਰ ਸੀ। ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਮੂਹਾਂ ਦੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਇਸ ਖੋਜ ਵਿੱਚ 59% ਔਰਤਾਂ ਸਨ। ਖੋਜ ਲਈ ਚੁਣੇ ਗਏ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 25 ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਟਾਈਪ 1 ਸ਼ੂਗਰ ਅਤੇ 25 ਨੂੰ ਟਾਈਪ 2 ਸ਼ੂਗਰ ਸੀ। ਇਸ ਖੋਜ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਉਮਰ 15 ਸਾਲ ਸੀ, ਜਦਕਿ ਨੌਜਵਾਨ ਬਾਲਗਾਂ ਦੀ ਉਮਰ ਲਗਭਗ 27 ਸਾਲ ਸੀ। ਇਸ ਖੋਜ ਵਿੱਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਸਿਹਤ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਇੱਕ ਸਿਹਤਮੰਦ ਨਿਯੰਤਰਣ ਸਮੂਹ ਦੇ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 15 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ 25 ਕਿਸ਼ੋਰ ਅਤੇ ਲਗਭਗ 25 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਾਲੇ 21 ਨੌਜਵਾਨ ਬਾਲਗ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ।

ਇਸ ਖੋਜ ਸਮੂਹ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਦੇ ਪਲਾਜ਼ਮਾ ਦਾ ਵੀ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਅਲਜ਼ਾਈਮਰ ਦੇ ਬਾਇਓਮਾਰਕਰਾਂ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣ ਲਈ ਸ਼ੂਗਰ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਅਤੇ ਸਿਹਤਮੰਦ ਕੰਟਰੋਲ ਗਰੁੱਪ ਦੇ ਭਾਗੀਦਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪੀਈਟੀ ਬ੍ਰੇਨ ਸਕੈਨ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਅਲਜ਼ਾਈਮਰ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਬਲੱਡ ਬਾਇਓਮਾਰਕਰਜ਼ ਦੇ ਉੱਚ ਪੱਧਰਾਂ ਨੂੰ ਜਵਾਨੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ੂਗਰ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ। ਅਧਿਐਨ ਦੌਰਾਨ ਡਾਇਬਟੀਜ਼ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ 'ਤੇ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਕੈਨਾਂ ਨੇ ਅਲਜ਼ਾਈਮਰ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਦਿਮਾਗੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਐਮੀਲੋਇਡ ਅਤੇ ਟਾਊ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਦੇ ਉੱਚ ਪੱਧਰਾਂ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਦਾ ਖੁਲਾਸਾ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਅਲਜ਼ਾਈਮਰ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਵਧੇ ਹੋਏ ਜੋਖਮ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਹਨ।

ਖੋਜ ਦੀਆਂ ਸੀਮਾਵਾਂ:ਕੋਲੋਰਾਡੋ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਬਾਲ ਰੋਗਾਂ ਦੇ ਐਂਡੋਕਰੀਨੋਲੋਜੀ ਦੇ ਸਹਾਇਕ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਅਤੇ ਅਧਿਐਨ ਦੇ ਲੇਖਕ ਡਾ. ਐਲੀਸਨ ਐਲ. ਸ਼ਾਪੀਰੋ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਖੋਜ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ, ਜਾਂਚ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਦਾ ਦਾਇਰਾ ਸੀਮਤ ਸੀ। ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਦੀਆਂ ਖੋਜਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਾਬਤ ਨਹੀਂ ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਸ ਖੋਜ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਇਸ ਵਿਚਾਰ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜਿਹੜੇ ਲੋਕ ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੀ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕਿਸਮ ਦੀ ਸ਼ੂਗਰ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਦੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਅਲਜ਼ਾਈਮਰ ਦਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਖੋਜ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸਦਾ ਦਾਇਰਾ ਸੀਮਤ ਸੀ। ਇਸ ਲਈ ਇਸਦੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸ ਕਿਸਮ ਦੀ ਡਾਇਬਟੀਜ਼ ਅਲਜ਼ਾਈਮਰ ਦੇ ਜੋਖਮ ਨੂੰ ਵਧਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਜਾਂ ਕੀ ਜਵਾਨੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ੂਗਰ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਉਮਰ ਵਧਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਹੋਰ ਜੋਖਮ ਪੈਦਾ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਅਲਜ਼ਾਈਮਰ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਬਾਇਓਮਾਰਕਰ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਹਮੇਸ਼ਾ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣਗੇ ਜਾਂ ਨਹੀਂ।

ABOUT THE AUTHOR

...view details