ਦਾਲ ਦੀ ਕੀਮਤ 'ਚ ਵਾਧਾ:ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਵੱਧ ਰਹੀ ਮਹਿੰਗਾਈ ਤੋਂ ਆਮ ਲੋਕ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਖਰੀਦੀਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਮਹਿੰਗੀਆਂ ਹੋਣਗੀਆਂ ਤਾਂ ਲੋਕ ਕਿਵੇਂ ਬਚਣਗੇ? ਦਾਲ-ਰੋਟੀ ਮਹਿੰਗੀ ਹੋ ਗਈ ਤਾਂ ਲੋਕ ਕੀ ਖਾਣਗੇ? ਅਜਿਹੇ ਵਿੱਚ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਹੰਗਾਮਾ ਹੋਣਾ ਤੈਅ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਦਾਲਾਂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ 'ਚ ਲਗਾਤਾਰ ਵਾਧਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਰਹਰ ਦੀ ਦਾਲ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ 'ਚ ਲਗਾਤਾਰ ਵਾਧਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਉਸ ਨੇ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ 'ਚ ਪਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਹੋਰ ਵੀ ਵੱਧ ਗਈਆਂ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਅਰਹਰ ਦੀ ਦਾਲ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਦਾ ਮੁੱਖ ਸਰੋਤ ਹੈ।
ਦਾਲਾਂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਚ ਹੋਇਆ ਭਾਰੀ ਵਾਧਾ ਅਰਹਰ ਦੀ ਦਾਲ 'ਤੇ ਮਹਿੰਗਾਈ ਦੀ ਮਾਰ: ਅੰਕਿਤਾ ਚਤੁਰਵੇਦੀ ਹਰ ਮਹੀਨੇ ਕਰਿਆਨੇ ਦਾ ਸਮਾਨ ਖਰੀਦਣ ਲਈ ਆਉਂਦੀ ਸੀ, ਉਹ ਹਰ ਵਾਰ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਲਈ 10 ਕਿਲੋ ਅਰਹਰ ਦੀ ਦਾਲ ਲੈਂਦੀ ਸੀ, ਪਰ ਇਸ ਵਾਰ ਉਸ ਨੇ ਸਿਰਫ 2 ਕਿਲੋ ਅਰਹਰ ਦੀ ਦਾਲ ਹੀ ਲਈ ਹੈ। ਇਸ ਉਮੀਦ ਨਾਲ ਕਿ ਸ਼ਾਇਦ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ 'ਚ ਦਾਲਾਂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ 'ਚ ਕਮੀ ਆਵੇਗੀ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਆਪਣੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਲਈ ਹੋਰ ਦਾਲਾਂ ਲਵੇਗੀ। ਨਿਧੀ ਚਤੁਰਵੇਦੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਨਾਲ ਆਈ ਉਸ ਦੀ ਮਾਂ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਕਿ "ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਦਾਲਾਂ ਨੂੰ ਖਾਣੇ ਵਿੱਚ ਜ਼ਰੂਰ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਰਹਰ ਦੀ ਦਾਲ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮੰਗ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਘਰ ਦਾ ਹਰ ਮੈਂਬਰ ਅਰਹਰ ਦੀ ਦਾਲ ਹੀ ਖਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਅਰਹਰ ਦਾਲ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਦੇ ਖਾਣੇ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਅਰਹਰ ਦੀ ਦਾਲ ਕਿੰਨੀ ਵੀ ਮਹਿੰਗੀ ਕਿਉਂ ਨਾ ਹੋਵੇ, ਇਸ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ, ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਅਰਹਰ ਦੀ ਦਾਲ ਦੀਆਂ ਵਧਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਮੁਸੀਬਤ ਖੜ੍ਹੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।
ਦਾਲਾਂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਚ ਹੋਇਆ ਭਾਰੀ ਵਾਧਾ ਮੰਡੀ ਵਿੱਚ ਦਾਲਾਂ ਦੀ ਕੀਮਤ:ਦਾਲਾਂ ਦੀਆਂ ਵਧਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਨੂੰ ਜਾਣਨ ਲਈ ਅਸੀਂ ਸ਼ਹਿਰ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਪਿੰਡਾਂ ਤੱਕ ਦੇ ਵਪਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਕਿ ਦਾਲਾਂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਇੰਨੀਆਂ ਕਿਉਂ ਵਧ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਕਰਿਆਨੇ ਦੇ ਵਪਾਰੀ ਵਿੱਕੀ ਗੁਪਤਾ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਸਮੇਂ ਚੰਗੀ ਅਰਹਰ ਦੀ ਦਾਲ 170 ਤੋਂ 180 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਕਿਲੋ ਵਿਕ ਰਹੀ ਹੈ। ਕਾਲੀ ਮੂੰਗੀ ਦੀ ਦਾਲ 120 ਤੋਂ 130 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਕਿਲੋ, ਮਸੂਰ ਦੀ ਦਾਲ 100 ਤੋਂ 110 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਕਿਲੋ ਅਤੇ ਛੋਲਿਆਂ ਦੀ ਦਾਲ 90 ਤੋਂ 100 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਕਿਲੋ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਵਿਕ ਰਹੀ ਹੈ।
ਦਾਲਾਂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਚ ਹੋਇਆ ਭਾਰੀ ਵਾਧਾ ਅਰਹਰ ਦੀ ਦਾਲ ਦੀ ਕੀਮਤ ਵਧਣ ਦਾ ਕਾਰਨ : ਆਖਿਰ ਕਿਉਂ ਵਧ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਅਰਹਰ ਦੀ ਦਾਲ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ? ਸੂਰਿਆ ਸੁਪਰ ਮਾਰਕੀਟ ਦੇ ਵਪਾਰੀ ਸ਼ਸ਼ਾਂਕ ਜੈਨ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ, "ਅਰਹਰ ਦੀ ਦਾਲ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਓਨਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜਿੰਨਾ ਇਸਦੀ ਖਪਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਅਰਹਰ ਦੀ ਦਾਲ ਦੀ ਕੀਮਤ ਲਗਾਤਾਰ ਵੱਧ ਰਹੀ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ 10 ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਅਰਹਰ ਦੀ ਦਾਲ 15 ਤੋਂ 20 ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਦਾ ਵਾਧਾ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਕੁਝ ਹੋਰ ਵਪਾਰੀਆਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਅਰਹਰ ਦੀ ਦਾਲ 'ਚ 3 ਤੋਂ 5 ਰੁਪਏ ਦਾ ਵਾਧਾ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ ਇਸ 'ਚ ਹੋਰ ਵਾਧਾ ਹੋਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਜੇਕਰ ਬਾਜ਼ਾਰ 'ਚ ਸਟਾਕ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ ਤਾਂ ਕੀਮਤ ਹੋਰ ਵਧ ਜਾਵੇਗੀ।
ਦਾਲਾਂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਚ ਹੋਇਆ ਭਾਰੀ ਵਾਧਾ ਹੋਟਲਾਂ 'ਚ ਦਾਲਾਂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਧ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ: ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਰਹਰ ਦੀ ਦਾਲ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਧ ਰਹੀਆਂ ਹਨ, ਉਸ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ ਰੈਸਟੋਰੈਂਟਾਂ ਅਤੇ ਹੋਟਲਾਂ 'ਚ ਵੀ ਦਾਲ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਧ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਵਪਾਰੀਆਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਅਰਹਰ ਦੀ ਦਾਲ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ 'ਤੇ ਕਾਬੂ ਨਾ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਕੀਮਤਾਂ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਧਦੀਆਂ ਰਹੀਆਂ ਤਾਂ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ 'ਚ ਹੋਟਲਾਂ ਅਤੇ ਰੈਸਟੋਰੈਂਟਾਂ 'ਚ ਵੀ ਦਾਲ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ 'ਚ 10 ਤੋਂ 15 ਫੀਸਦੀ ਤੱਕ ਦਾ ਵਾਧਾ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਦਾਲਾਂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਚ ਹੋਇਆ ਭਾਰੀ ਵਾਧਾ ਸਰਕਾਰ ਮਹਿੰਗਾਈ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ:ਇਕ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਅਰਹਰ ਦੀ ਦਾਲ ਦੀਆਂ ਲਗਾਤਾਰ ਵਧ ਰਹੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਤੋਂ ਸਰਕਾਰ ਵੀ ਚਿੰਤਤ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਲਗਾਤਾਰ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਖਪਤਕਾਰ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਨੂੰ ਵਪਾਰੀਆਂ ਲਈ ਸਰਕਾਰੀ ਪੋਰਟਲ 'ਤੇ ਦਾਲਾਂ ਦੇ ਸਟਾਕ ਨੂੰ ਅਪਡੇਟ ਕਰਨਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਸਰਕਾਰੀ ਵਿਭਾਗ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਦਾਲਾਂ ਦੇ ਸਟਾਕ ਦੇ ਮੁਲਾਂਕਣ ਦੀ ਜਾਂਚ ਵੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਸਰਕਾਰ ਵੀ ਇਸ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਲਗਾਤਾਰ ਯਤਨ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਚੋਣਾਂ ਦਾ ਸਮਾਂ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਰਹਰ ਦੀ ਦਾਲ ਦੀਆਂ ਵਧਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਨੇ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਚਿੰਤਾ ਵੀ ਵਧਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਵਪਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਲਗਾਤਾਰ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਵੀ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
ਦਾਲਾਂ ਦੀ ਕੀਮਤ ਹੇਠਾਂ ਆਉਣ ਦੀ ਕੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ? :ਦਾਲਾਂ ਦੀਆਂ ਵਧਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਜਦੋਂ ਇਸ ਖੇਤਰ ਦੇ ਕੁਝ ਮਾਹਿਰਾਂ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਦੱਖਣ 'ਚ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਦਾਲਾਂ ਬਾਜ਼ਾਰ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ 'ਚ ਰੱਖਦੀਆਂ ਸਨ, ਪਰ ਇਸ ਵਾਰ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਿਆ | ਇੱਥੇ ਵੀ ਦਾਲਾਂ ਦੀ ਫਸਲ ਕਾਫੀ ਘੱਟ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਹੁਣ ਜਦੋਂ ਮਈ ਅਤੇ ਜੂਨ ਵਿੱਚ ਪਹਾੜਾਂ ਤੋਂ ਦਾਲਾਂ ਦੀ ਨਵੀਂ ਫਸਲ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਭਾਅ ਥੋੜਾ ਹੇਠਾਂ ਜਾਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ।
ਈ-ਕਾਮਰਸ ਵਿੱਚ ਕੀਮਤ 200 ਰੁਪਏ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਦੀ ਹੈ :ਈ-ਕਾਮਰਸ ਪਲੇਟਫਾਰਮ 'ਤੇ ਵੀ ਅਰਹਰ ਦੀ ਦਾਲ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਨੂੰ ਅੱਗ ਲੱਗੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਅਰਹਰ ਦੀ ਦਾਲ ਦੀ ਕੀਮਤ 200 ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਪਾਰ ਪਹੁੰਚ ਗਈ ਹੈ। ਅਰਹਰ ਦੀ ਦਾਲ ਦੇ ਕਈ ਬ੍ਰਾਂਡ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕੀਮਤ ਲਗਭਗ 250 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਕਿਲੋ ਹੈ। ਉਥੇ ਹੀ ਆਨਲਾਈਨ, ਅਰਹਰ ਦਾਲ ਦੀ ਕੀਮਤ ਵੀ 170 ਰੁਪਏ ਤੋਂ 200 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਕਿਲੋ ਹੈ।
ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਦਾਲਾਂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਧਦੀਆਂ ਹਨ :ਦਾਲਾਂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ 'ਚ ਗਿਰਾਵਟ ਅਤੇ ਵਾਧਾ ਮੰਗ ਅਤੇ ਸਪਲਾਈ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਦਾਲਾਂ ਦਾ 25 ਫੀਸਦੀ ਹਿੱਸਾ ਭਾਰਤ ਖੁਦ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਸ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਭਾਰਤ ਦਾਲਾਂ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਦਰਾਮਦਕਾਰ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਕੁੱਲ ਦਾਲਾਂ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਦਾ 28 ਫੀਸਦੀ ਹਿੱਸਾ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਖਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਦਾਲਾਂ ਦੀ ਫ਼ਸਲ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਕਰਨਾਟਕ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਰਾਜਸਥਾਨ, ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਉੜੀਸਾ, ਬਿਹਾਰ, ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ, ਤੇਲੰਗਾਨਾ, ਝਾਰਖੰਡ ਅਤੇ ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਭਾਰਤ ਦੇ ਉਹ ਰਾਜ ਹਨ ਜੋ ਦਾਲਾਂ ਦੇ ਉਤਪਾਦਕ ਹਨ ਅਤੇ ਇੱਥੇ ਦਾਲਾਂ ਦੀ ਚੰਗੀ ਪੈਦਾਵਾਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
