ಬೆಳಗಾವಿ: "ಕಾಕತಿ" ವೀರರಾಣಿ ಚೆನ್ನಮ್ಮನ ಜನ್ಮಭೂಮಿಯಾದರೆ, "ಕಿತ್ತೂರು" ಕರ್ಮಭೂಮಿ. "ಬೈಲಹೊಂಗಲ" ಐಕ್ಯ(ಸಮಾಧಿ) ಸ್ಥಳ. ಈ ಮೂರು ಸ್ಥಳಗಳು ಕಿತ್ತೂರು ಸಂಸ್ಥಾನದ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ ಪಡೆದಿವೆ. ಸಮಾಧಿ ಸ್ಥಳವನ್ನು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸ್ಮಾರಕವನ್ನಾಗಿ ಘೋಷಿಸಬೇಕು ಎಂಬ ದಶಕಗಳ ಬೇಡಿಕೆ ಬೇಡಿಕೆಯಾಗಿಯೇ ಉಳಿದಿದೆ. 200ನೇ ವಿಜಯೋತ್ಸವ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಾದರೂ ಆಳುವ ಸರ್ಕಾರಗಳು ಗಟ್ಟಿ ನಿರ್ಧಾರ ಕೈಗೊಂಡು ಚೆನ್ನಮ್ಮನಿಗೆ ನಿಜವಾದ ಗೌರವ ಸಲ್ಲಿಸುವಂತೆ ಕೂಗು ಕೇಳಿ ಬಂದಿದೆ.
ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಸಂಗ್ರಾಮಕ್ಕೆ ಕಿಚ್ಚು ಹಚ್ಚಿದ ಕ್ರಾಂತಿಯ ಕಿಡಿ ವೀರಾಗ್ರಿಣಿ ಕಿತ್ತೂರು ಚೆನ್ನಮ್ಮ ಕೇವಲ ರಾಜಕಾರಣಿಗಳ ಭಾಷಣಕ್ಕೆ ಮಾತ್ರ ಸಿಮೀತವಾಗಿದ್ದಾರೆ. ರಾಷ್ಟ್ರಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಸಿಗಬೇಕಾದ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ ಸಿಗುತ್ತಿಲ್ಲ. ಬ್ರಿಟಿಷರ ಜೊತೆಗೆ ಕೈ ಜೋಡಿಸಿದವರಿಗೆ ರಾಜ ಮರ್ಯಾದೆ, ಸೆಡ್ಡು ಹೊಡೆದು ಯುದ್ಧ ಮಾಡಿ, ಮಡಿದವರಿಗೆ ನಿರ್ಲಕ್ಷ್ಯವೇ ಉಡುಗೊರೆ. ಯಾಕಿಷ್ಟು ಉದಾಸೀನತೆ..? ಚೆನ್ನಮ್ಮ ಸ್ವಾಭಿಮಾನದಿಂದ ಹೋರಾಡಿದ್ದೆ ತಪ್ಪಾಯ್ತಾ ಎಂದು ಇಲ್ಲಿನ ಜನ ಖಾರವಾಗಿ ಪ್ರಶ್ನಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.
ಉತ್ತರಭಾರತದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರರಿಗೆ ಸಿಕ್ಕಷ್ಟು ಗೌರವ, ಪ್ರಾಧಾನ್ಯತೆ, ಪ್ರಚಾರ ಈ ಭಾಗದ ಶೂರರಿಗೆ ಸಿಕ್ಕಿಲ್ಲ. ಝಾನ್ಸಿ ರಾಣಿ ಲಕ್ಷ್ಮೀಬಾಯಿಗಿಂತ 33 ವರ್ಷ ಮೊದಲು ಬ್ರಿಟಿಷರ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಡಿ ದಿಗ್ವಿಜಯ ಸಾಧಿಸಿದ ಹೆಗ್ಗಳಿಕೆ ಕಿತ್ತೂರು ಚೆನ್ನಮ್ಮ ಅವರದ್ದು. ಕಿತ್ತೂರು ಪುಟ್ಟ ಸಂಸ್ಥಾನವಾದರೂ ಸ್ವಾಭಿಮಾನ, ಶೂರತನಕ್ಕೇನು ಕಮ್ಮಿ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಇಷ್ಟಾದರೂ ಶಾಲಾ-ಕಾಲೇಜಿನ ಪಠ್ಯದಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಮೊದಲ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಸಂಗ್ರಾಮ ಶುರುವಾಗಿದ್ದು 1857ರಲ್ಲಿ ಅಂತಾನೆ ದಾಖಲಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಸರಿಪಡಿಸಿ "ಕಿತ್ತೂರು ದಂಗೆ" ಮೊಟ್ಟ ಮೊದಲ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಸಂಗ್ರಾಮ ಎಂದು ದಾಖಲಿಸುವ ಕೆಲಸ ಆಗದಿರುವುದು ಸ್ವತಂತ್ರ ಭಾರತದ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಚೆನ್ನಮ್ಮನಿಗೆ ಮಾಡಿರುವ ದೊಡ್ಡ ಅಪಮಾನ ಎಂಬ ನೋವು ಚೆನ್ನಮ್ಮನ ಅಭಿಮಾನಿಗಳದ್ದು.
ಎರಡನೇ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಕಿತ್ತೂರು ಸಂಸ್ಥಾನ ಸೋತಾಗ ರಾಣಿ ಚೆನ್ನಮ್ಮನನ್ನು ಬಂಧಿಸುವ ಬ್ರಿಟಿಷರು ಬೈಲಹೊಂಗಲದಲ್ಲಿ ಗೃಹಬಂಧನದಲ್ಲಿ ಇರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಹೀಗೆ ಐದು ವರ್ಷ ಕಳೆಯುವ ಚೆನ್ನಮ್ಮ 1829ರ ಫೆಬ್ರವರಿ 2ರಂದು ಲಿಂಗೈಕ್ಯರಾಗುತ್ತಾರೆ. ಆಗ ಬೈಲಹೊಂಗಲದಲ್ಲಿರುವ ಕಲ್ಮಠದ ಜಾಗದಲ್ಲಿಯೇ ಚೆನ್ನಮ್ಮನವರ ಅಂತ್ಯಕ್ರಿಯೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಆ ಜಾಗದಲ್ಲೇ ಚೆನ್ನಮ್ಮನ ಒಂದು ಮೂರ್ತಿ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪಿಸಲಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಈಗ ಪವಿತ್ರ ಕ್ಷೇತ್ರವಾಗಿ ಮಾರ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಇನ್ನು ಕಿತ್ತೂರು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದಡಿ ಸಮಾಧಿ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ 12 ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಕೆಲ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಕೆಲಸಗಳನ್ನು ಕೈಗೆತ್ತಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ. ಆದರೆ, ಆಮೆಗತಿಯ ಕಾಮಗಾರಿಯಿಂದ ಜನ ಆಕ್ರೋಶ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.
ಚೆನ್ನಮ್ಮನ ಸಮಾಧಿ ಸ್ಥಳದ ಸುತ್ತಲೂ ಸುಂದರವಾದ ಗ್ಲಾಸ್ ಹೌಸ್ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆದರೆ, ಇನ್ನುಳಿದಂತೆ ಉದ್ಯಾನ, ಚೆನ್ನಮ್ಮನ ಜೀವನಗಾಥೆ ಬಿಂಬಿಸುವ ಪ್ರತಿರೂಪಗಳು, ವಸ್ತು ಸಂಗ್ರಹಾಲಯ ಕಾಮಗಾರಿಗಳು ಪೂರ್ತಿಯಾಗಿಲ್ಲ. ಸಮಾಧಿ ಆವರಣದಲ್ಲಿ ಸ್ವಚ್ಛತೆ ಅಷ್ಟಕ್ಕಷ್ಟೇ. ಕಸಕಡ್ಡಿ ತುಂಬಿ ಅವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಆಗರವಾಗಿದೆ. ಮಳೆಯಾದರೆ ಕೆಸರು ಗದ್ದೆಯಂತಾಗಿದೆ. ಇನ್ನು ಕಾಮಗಾರಿ ವಿಳಂಬಕ್ಕೆ ಅನುದಾನದ ಕೊರತೆಯೋ, ರಾಜಕಾರಣಿಗಳ ಇಚ್ಛಾಶಕ್ತಿ ಕೊರತೆಯೋ ಗೊತ್ತಾಗುತ್ತಿಲ್ಲ. ಹಾಗಾಗಿ, ಈ ಸ್ಥಳವನ್ನು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸ್ಮಾರಕ ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿ ಉನ್ನತ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪಡಿಸಿ, ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಪ್ರವಾಸಿ ತಾಣ ಮಾಡಬೇಕು ಎನ್ನುವುದು ಸ್ಥಳೀಯರ ಆಗ್ರಹವಾಗಿದೆ.
ಉತ್ತರದ ಶೂರರಿಗೆ ಬೆಣ್ಣೆ, ದಕ್ಷಿಣದ ವೀರರಿಗೆ ಸುಣ್ಣ: ಉತ್ತರ ಭಾರತದ ಅನೇಕ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರರಿಗೆ ಸಿಕ್ಕಷ್ಟು ಪ್ರಾಧಾನ್ಯತೆ ಇಲ್ಲಿ‌ಯ ಶೂರರಿಗೆ ಸಿಕ್ಕಿಲ್ಲ. ಝಾನ್ಸಿ ರಾಣಿ ಲಕ್ಷ್ಮೀ ಬಾಯಿ, ಭಗತ್ ಸಿಂಗ್, ಮಂಗಲ್ ಪಾಂಡೆ ಸೇರಿ ಅನೇಕರ ಬಗ್ಗೆ ದೇಶದ ಎಲ್ಲಾ ರಾಜ್ಯಗಳ ಮಕ್ಕಳು ಪಠ್ಯದಲ್ಲಿ ಓದಿದ್ದಾರೆ. ಆದರೆ, ರಾಣಿ ಚೆನ್ನಮ್ಮ, ಸರ್ದಾರ ಗುರುಸಿದ್ದಪ್ಪ, ಅಮಟೂರ ಬಾಳಪ್ಪ, ಸಂಗೊಳ್ಳಿ ರಾಯಣ್ಣ ಸೇರಿ ಈ ಭಾಗದ ಅನೇಕ ಹೋರಾಟಗಾರರ ಬಗ್ಗೆ ಉತ್ತರದವರಿಗೆ ಗೊತ್ತೆ ಇಲ್ಲ. ಇದಕ್ಕೆಲ್ಲಾ ಕಾರಣ ಮಲತಾಯಿ ಧೋರಣೆ. ಇನ್ಮುಂದೆ ಆದರೂ ಈ ತಾರತಮ್ಯ ನೀತಿಯನ್ನು ಕೈ ಬಿಟ್ಟು ಎಲ್ಲಾ ಹೋರಾಟಗಾರರಿಗೂ ಸೂಕ್ತ ಗೌರವ ಸಿಗಬೇಕಿದೆ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ ಸ್ಥಳೀಯ ಹೋರಾಟಗಾರರು.