ಹೈದರಾಬಾದ್:ಅಮೆರಿಕ ವಿಶ್ವದ ಅತ್ಯಂತ ಬಲಿಷ್ಠ ಬಂಡವಾಳಶಾಹಿ ರಾಷ್ಟ್ರ. ಇಲ್ಲಿ ಮುಕ್ತ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳಿವೆ. ಹೀಗಾಗಿ ಆರ್ಥಿಕ ಪ್ರಗತಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿದೆ. ಈ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳ ಮೇಲೆ ಸರ್ಕಾರದ ಹಿಡಿತವಿದ್ದರೂ, ಭಾರತದಲ್ಲಿದ್ದಂತೆ, ಅಮೆರಿಕದಲ್ಲಿ ಅಂಚೆ ಕಚೇರಿಯನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಯಾವುದೇ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ವಲಯದ ಉದ್ಯಮಗಳಿಲ್ಲ. ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ, ಆರೋಗ್ಯ, ಕೃಷಿ, ಗಣಿಗಾರಿಕೆ, ಪರಿಶೋಧನೆ, ಉತ್ಪಾದನೆ, ಸಂಸ್ಕರಣೆ, ವಿದ್ಯುತ್ ಉತ್ಪಾದನೆ, ಅಥವಾ ಸೇವೆಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ವಲಯದಲ್ಲಿ ಶೂನ್ಯ ಸರ್ಕಾರಿ ಹೂಡಿಕೆಯೊಂದಿಗೆ ಎಲ್ಲಾ ಕಂಪನಿಗಳು ಖಾಸಗಿ ಒಡೆತನದಲ್ಲಿದೆ.
ಬಂಡವಾಳಶಾಹಿಯಲ್ಲಿನ ನಂಬಿಕೆಯಿಂದಾಗಿ ಪ್ರಪಂಚದ ಅತ್ಯಂತ ಶ್ರೀಮಂತ ಆರ್ಥಿಕತೆಯಾಗಿ ಬೆಳೆದಿದೆ. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಅದು ಚೀನಾ, ಜಪಾನ್, ಜರ್ಮನಿ, ಭಾರತ, ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ಮ ಫ್ರಾನ್ಸ್, ರಷ್ಯಾ, ಕೆನಡಾ ಮತ್ತು ಇಟಲಿಗಳಿಗಿಂತ ಜಿಡಿಪಿಯಲ್ಲಿ ಮುಂದಿದೆ. ಜೊತೆಗೆ ಅದರ ಕರೆನ್ಸಿಯಾದ ಡಾಲರ್ ಕೂಡ ವಿಶ್ವಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಬೆಳೆದಿದೆ.
ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವ್ಯಾಪಾರದಲ್ಲಿ ಡಾಲರ್ ಮಹತ್ವ:ಎರಡನೇ ವಿಶ್ವ ಸಮರದ ಅಂತ್ಯದ ನಂತರ ಅಮೆರಿಕನ್ ಡಾಲರ್ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವ್ಯಾಪಾರಕ್ಕಾಗಿ ವಿಶ್ವದ ಮೊದಲ ಆಯ್ಕೆಯ ಕರೆನ್ಸಿಯಾಗಿದೆ. ಚಿನ್ನ, ಬೆಳ್ಳಿ, ಕಚ್ಚಾ ತೈಲ ಸೇರಿದಂತೆ ವಿಶ್ವದ ಹಲವು ಅಗತ್ಯ ವಸ್ತುಗಳ ವ್ಯಾಪಾರವನ್ನು ಡಾಲರ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವ್ಯಾಪಾರದ ಅರ್ಧದಷ್ಟು ಮೊತ್ತವು ಡಾಲರ್‌ಗಳಲ್ಲಿಯೇ ವರ್ಗಾವಣೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಾಲಗಳಲ್ಲಿ ಅರ್ಧದಷ್ಟು ಅಮೆರಿಕನ್ ಡಾಲರ್ನಲ್ಲಿಯೇ ಇದೆ.
ಡಾಲರ್ ಪ್ರಾಬಲ್ಯದಿಂದಾಗಿ ಈ ಕರೆನ್ಸಿಯನ್ನು 11 ದೇಶಗಳು ತಮ್ಮ ಅಧಿಕೃತ ಕರೆನ್ಸಿಯನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿವೆ. ಇದಲ್ಲದೇ, 65 ಕರೆನ್ಸಿಗಳಿಗೆ ಇದು ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ಎಂಬಂತಾಗಿದೆ. ಈ ಡಾಲರ್ ಎಲ್ಲಾ ಜಾಗತಿಕ ಕರೆನ್ಸಿಗಳಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ಶೇಕಡಾ 58 ರಷ್ಟು ವ್ಯಾಪ್ತಿಯನ್ನು ಹರಡಿದೆ. ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ನಂತಹ ಕೇಂದ್ರೀಯ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ಕೂಡ ತಮ್ಮ ವಿದೇಶಿ ವಿನಿಮಯಗಳನ್ನು ಡಾಲರ್‌ಗಳಲ್ಲಿಯೇ ನಡೆಸಬೇಕಾಗಿದೆ.
'ಜಾಗತಿಕ ಏಕಸ್ವಾಮ್ಯ':ಡಾಲರ್ ಕರೆನ್ಸಿಯು ಜಾಗತಿಕವಾಗಿ ಏಕಸ್ವಾಮ್ಯವಾಗಿದೆ. ಯೂರೋ, ಯೆನ್, ಯುವಾನ್, ಪೌಂಡ್ ಕೂಡ ಅಷ್ಟೇ ಬಲಾಢ್ಯವಾಗಿದ್ದರೂ, ಎಲ್ಲ ಕರೆನ್ಸಿಗಳ ರಾಜನಾಗಿ ಡಾಲರ್ ಕರೆನ್ಸಿಯು ಗುರುತಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ಇದು ಸಾರ್ವಕಾಲಿಕ ಸತ್ಯವಾಗಿದೆ.
ಏಕಸ್ವಾಮ್ಯವನ್ನು ಯಾರೂ ಇಷ್ಟಪಡುವುದಿಲ್ಲವಾದರೂ, ಅನಿವಾರ್ಯವಾಗಿದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ರೈಲ್ವೆ ಪ್ರಯಾಣವು ಕೆಲವರಿಗೆ ಇಷ್ಟವಾಗದಿದ್ದರೆ, ಅದರ ಮೇಲೆ ದೂರಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಕಾರಣ ಅದರ ವ್ಯಾಪ್ತಿ. ಇನ್ನೊಬ್ಬರಿಗೆ ವಿಮಾನ ಅಥವಾ ಖಾಸಗಿ ಬಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಯಾಣಿಸುವುದು ಅಸಾಧ್ಯವಾದರೆ, ಅದರ ಮೇಲಿನ ದೂರು ನಗಣ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಬೇಡವಾದರೂ, ಬೇಕಾದರೂ ಅದನ್ನು ನಾವು ಸ್ವೀಕರಿಸಲೇಬೇಕು.
ಕಳೆದ ಇಪ್ಪತ್ತು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಡಾಲರ್ ಪ್ರಾಬಲ್ಯವು ಭಾರತ ಸೇರಿದಂತೆ ಹಲವು ದೇಶಗಳ ಕರೆನ್ಸಿಗಳ ಮೇಲೆ ಗಮನಾರ್ಹ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿದೆ. ಅಮೆರಿಕ ಸರ್ಕಾರವು ಡಾಲರ್ ಮೇಲೆ ತನ್ನ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಬಳಸಿ ಇತರ ದೇಶಗಳನ್ನು ತನ್ನ ನಿಯಂತ್ರಣಕ್ಕೆ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಬಯಸುತ್ತದೆ. ತನ್ನ ಮಾತಿನಂತೆ ನಡೆದುಕೊಳ್ಳದಿದ್ದಲ್ಲಿ ಅಂತಹ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಮೇಲೆ ಡಾಲರ್ ಎಂಬ ಅಸ್ತ್ರದಿಂದ ಆರ್ಥಿಕ ದಿಗ್ಬಂಧನ ಹೇರಲು ಮುಂದಾಗುತ್ತದೆ.
ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆಯ ಚಾರ್ಟರ್ ಪ್ರಕಾರ, ಎಲ್ಲಾ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಸಮಾನ ಎಂದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಸೂಚಿಸಿದಾಗ್ಯೂ ಅಮೆರಿಕ ವಿಶ್ವದ ಮಹಾಶಕ್ತಿಯಾಗಿ, ತನ್ನ ವಿದೇಶಿ ನೀತಿಗಳನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಲು ಡಾಲರ್ ಆರ್ಥಿಕ ಅಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತದೆ.
ಡಾಲರ್ ಎಂಬ ಬಲವಾದ ಅಸ್ತ್ರ:ಅಮೆರಿಕವು ಡಾಲರ್ ಕರೆನ್ಸಿಯನ್ನು ದೊಡ್ಡ ಅಸ್ತ್ರವನ್ನಾಗಿ ಬಳಸುತ್ತಿದೆ. ಪ್ರಪಂಚದ ಎಲ್ಲಾ ವಾಣಿಜ್ಯ ವ್ಯವಹಾರ ಅಮೆರಿಕದ ಮೂಗಿನ ನೇರಕ್ಕೆ ನಡೆಯುತ್ತವೆ. ಸಿಟಿಬ್ಯಾಂಕ್, ಡಾಯ್ಚ ಬ್ಯಾಂಕ್, HSBC ಯಂತಹ ವಿಶ್ವದ ದೊಡ್ಡ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು ಮೂರನೇ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆಗಳಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತವೆ. ಅಮೆರಿಕದ ಫೆಡರಲ್ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಇವು ವ್ಯವಹರಿಸುತ್ತವೆ. ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಾಣಿಜ್ಯ ವಹಿವಾಟಿನಲ್ಲಿ ಮಧ್ಯವರ್ತಿಯಂತೆ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತವೆ.