বিশেষ প্ৰতিবেদন, ২৬ মাৰ্চ :ভাৰতৰ প্ৰতিৰক্ষা গৱেষণা আৰু উন্নয়ন সংস্থা চমুকৈ ডিআৰডিঅ'ৱে দেশীয়ভাৱে লেজাৰ বীম-ৰাইডিং নিৰ্দেশনা (এলবিআৰজি) প্ৰণালী বিকশিত কৰিছে । এতিয়া এই প্ৰণালীটো নিৰ্মাণ কৰিবলৈ প্ৰযুক্তি হস্তান্তৰৰ বাবে ঔদ্যোগিক অংশীদাৰীসকলক আহ্বান জনাইছে ।
"চকু সুৰক্ষিত লেজাৰ ৰেঞ্জ ফাইণ্ডাৰৰ (LBRG System with ELRF) সৈতে লেজাৰ বিম ৰাইডিং গাইডেন্স ছিষ্টেমে (Laser Beam Riding Guidance System) মিছাইলৰ বাবে এক লাইন-অফ-চাইট লেজাৰ নিৰ্দেশনা প্ৰদান কৰে ।" ইঅ'আই (expressions of interest) বিচৰা ডিআৰডিঅ'ৰ নিবিদাত কোৱা হৈছে । "এই প্ৰণালীটোৱে বীম আৰু লক্ষ্যত থকা ঘৰৰ সন্দৰ্ভত ইয়াৰ স্থিতি নিৰ্ধাৰণ কৰিবলৈ বীমত উৎক্ষেপণ কৰা মিছাইল এটা সক্ষম কৰাৰ বাবে সকলো তথ্যমূলক প্ৰয়োজনীয়তা থকা স্থানিকভাৱে এনকোড কৰা লেজাৰ ৰশ্মি এটা সৃষ্টি কৰে । লেজাৰ বীম ৰাইডাৰ নিৰ্দেশনা বেছিভাগ কম পৰিসৰৰ বায়ু প্ৰতিৰক্ষা আৰু এণ্টি-টেংক প্ৰণালীত ব্যৱহাৰ কৰা হয় । অৰ্ধ-সক্ৰিয় লেজাৰ নিৰ্দেশনাৰ তুলনাত এই নিৰ্দেশনা প্ৰণালীটো ধোঁৱা, কুঁৱলী, বৰষুণ আৰু ধূলিৰ প্ৰতি কম সংবেদনশীল । ই কম লেজাৰ আউটপুট পাৱাৰ ছিষ্টেম কম্পেক্ট আৰু কাউণ্টাৰমিজাৰৰ প্ৰতিৰোধীৰ সৈতেও কাম কৰে । এলবিআৰজি প্ৰণালীত এলবিআৰজি ট্ৰেন্সমিটাৰ, চকু সুৰক্ষিত লেজাৰ ৰেঞ্জ ফাইণ্ডাৰ, অপ্টিকেল ডে-ছাইট আৰু লেজাৰ চিকাৰ মডিউল থাকে । ছিষ্টেমৰ পৰিসৰ হৈছে 500 মিটাৰৰ পৰা 5,000 মিটাৰ ।
এলবিআৰজি প্ৰণালী কি
বীম-ৰাইডিং, যাক লাইন-অফ-চাইট বীম ৰাইডিং (LOSBR), বীম গাইডেন্স বা ৰাডাৰ বীম ৰাইডিং বুলিও কোৱা হয়, হৈছে ৰাডাৰ বা লেজাৰ ৰশ্মিৰ জৰিয়তে মিছাইল এটাক ইয়াৰ লক্ষ্যলৈ নিৰ্দেশিত কৰাৰ এক কৌশল । নামটোৱে মিছাইলটো কেনেদৰে নিৰ্দেশনা বীমৰ তললৈ উৰি যায় তাক বুজায়, যিয়ে নিৰ্ধাৰিত উদ্দেশ্যক লক্ষ্য কৰি লয় । এইটো এটা সৰল নিৰ্দেশনা প্ৰণালী আৰু প্ৰাৰম্ভিক মিছাইল প্ৰণালীত বহুলভাৱে ব্যৱহৃত হৈছে । অৱশ্যে দীঘলীয়া পৰিসৰৰ লক্ষ্য নিৰ্ধাৰণৰ বাবে ইয়াৰ কেইবাটাও অসুবিধা আছে আৰু এতিয়া সাধাৰণতে কেৱল কম পৰিসৰৰ ভূমিকাতহে পোৱা যায় । ডিআৰডিঅ' নিবিদাত উল্লেখ কৰা অনুসৰি, বিকশিত প্ৰণালীটোৰ পৰিসৰ 500 মিটাৰৰ পৰা 5,000 মিটাৰ ।
এই প্ৰযুক্তিৰ উৎপত্তি কেতিয়া ?
লেজাৰ বীম-ৰাইডিং নিৰ্দেশনাৰ ধাৰণাটো 1960 চনৰ দশকত উদ্ভৱ হৈছিল । কিয়নো সেই সময়ত লেজাৰ প্ৰযুক্তি আৰু মিছাইল নিৰ্দেশনা প্ৰণালীত উন্নতি কৰা হৈছিল। এই প্ৰযুক্তিৰ প্ৰাৰম্ভিক ৰূপায়ণবোৰৰ ভিতৰত এটা আছিল প্ৰাক্তন ছোভিয়েট ইউনিয়নৰ ৰাডুগা খা-25 এয়াৰ-টু-গ্ৰাউণ্ড মিছাইল, যিয়ে 1960-ৰ দশকৰ শেষৰ ফালে সেৱা আগবঢ়াইছিল ।
উল্লেখনীয় যে দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধৰ সময়ত ব্ৰেকমাইন প্ৰাৰম্ভিক পৃষ্ঠৰ পৰা বায়ুলৈ মিছাইল (এছএএম) বিকাশ প্ৰকল্পৰ বাবে ইউকেয়ে ইয়াক ব্যৱহাৰ কৰিছিল । ব্ৰেকমাইনে এচি কছৰত বিকশিত বীম-ৰাইডিং নিৰ্দেশনা প্ৰণালী ব্যৱহাৰ কৰিছিল, আনহাতে আৰ.ই.এম.ই.-য়ে টেষ্টবেড এয়াৰফ্ৰেম ডিজাইন কৰিছিল। ১৯৪৪ চনৰ পৰা ১৯৪৫ চনৰ ভিতৰত পৰীক্ষণ আৰম্ভ কৰা হৈছিল, আৰু যুদ্ধ সমাপ্ত হোৱাৰ লগে লগে প্ৰচেষ্টাটো ধ্বংস হৈ গৈছিল ।
এলবিআৰজি প্ৰণালীয়ে কেনেদৰে কাম কৰে ?
সাধাৰণতে বিমান বা মাটিৰ বাহনত লগোৱা লেজাৰ ডেজিগনেটৰে লক্ষ্যটো কোডযুক্ত লেজাৰ ৰশ্মিৰে আলোকিত কৰে । মিছাইল বা প্ৰক্ষেপণটো লক্ষ্যৰ পৰা প্ৰতিফলিত লেজাৰ শক্তি চিনাক্ত কৰিবলৈ সক্ষম চেন্সৰৰ (সাধাৰণতে এক চতুৰ্ভুজ ডিটেক্টৰ) সৈতে সজ্জিত ।
মিছাইলৰ ভিতৰত থকা নিৰ্দেশনা প্ৰণালীয়ে চেন্সৰত প্ৰতিফলিত লেজাৰ স্পটৰ স্থিতি বিশ্লেষণ কৰে আৰু ইয়াক পোনপটীয়া আঘাতৰ বাবে আদৰ্শ স্থিতিৰ সৈতে তুলনা কৰে । এই তুলনাৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি নিৰ্দেশনা প্ৰণালীয়ে মিছাইলৰ নিয়ন্ত্ৰণ পৃষ্ঠলৈ (ফিন বা থ্ৰাষ্টাৰ) কাৰ্য সংশোধন কৰিবলৈ আৰু মিছাইলটো লেজাৰ ৰশ্মিৰ সৈতে সংৰেখিত কৰি ৰাখিবলৈ আদেশ প্ৰেৰণ কৰে ।
মিছাইলটো লেজাৰ ৰশ্মিৰ পথত উৰি যোৱাৰ লগে লগে ই প্ৰতিফলিত লেজাৰ শক্তিৰ ওপৰত কেন্দ্ৰীভূত হৈ থাকিবলৈ নিৰন্তৰভাৱে ইয়াৰ গতিপথ আপডেট কৰে, কাৰ্যকৰীভাৱে ৰশ্মিটো লক্ষ্যৰ ফালে 'চালনা' কৰে ।
এলবিআৰজি প্ৰণালী এটাৰ সুবিধাবোৰ কি ?
এলবিআৰজি প্ৰণালীয়ে মিছাইল আৰু প্ৰজেক্টাইলৰ বাবে অন্যান্য প্ৰকাৰৰ নিৰ্দেশনা প্ৰণালীতকৈ কেইবাটাও মুখ্য সুবিধা প্ৰদান কৰে-
এক, ইয়াৰ উচ্চ শুদ্ধতাৰ হাৰ আছে । লেজাৰ ৰশ্মিৰ সৈতে সংৰেখিত হৈ থাকিবলৈ মিছাইলৰ গতিপথ নিৰন্তৰ অনুসৰণ আৰু সংশোধন কৰি লেজাৰ বীম-ৰাইডাৰসকলে অতি উচ্চ নিৰ্ভুলতা লাভ কৰিব পাৰে ।