বিশেষ প্ৰতিবেদন,২ জুন : বিশ্বজুৰি ৩ জুনত বিশ্ব চাইকেল দিৱস পালন কৰা হয় । চাইকেল চলোৱাটো স্বাস্থ্যৱান হৈ থকাৰ লগতে আপোনাৰ চাৰিওফালৰ পৃথিৱীৰ সৈতে সম্পৰ্ক ৰখাৰ এক অন্যতম উপায় । চাইকেল চলোৱাটো আপোনাৰ স্থানীয় এলেকা অন্বেষণ কৰাৰ এক আকৰ্ষণীয় উপায় । ই এক ব্যায়াম যাৰ দ্বাৰা আপুনি আমনি নাপায় ।
২০১৮ চনৰ পৰা বিশ্ব চাইকেল দিৱস প্ৰতি বছৰে ৩ জুনত বহুতো দেশত উদযাপন কৰা হৈছে । মধ্য এছিয়াৰ দেশ তুৰ্কমেনিস্তানৰ চৰকাৰৰ নেতৃত্বত ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ সাধাৰণ সভাৰ প্ৰস্তাৱৰ জৰিয়তে গৃহীত বিশ্ব চাইকেল দিৱস হৈছে 'চাইকেলৰ স্বকীয়তা, দীৰ্ঘায়ু আৰু বহুমুখীতা...পৰিবহণ, পৰিৱেশ পৰিচালনা আৰু স্বাস্থ্যৰ বাবে এক সৰল, সুলভ, নিৰ্ভৰযোগ্য, পৰিষ্কাৰ আৰু পাৰিপাৰ্শ্বিকভাৱে উপযুক্ত বহনক্ষম উপায়' ।
৩ জুনত বিশ্ব চাইকেল দিৱসৰ লক্ষ্য হৈছে চাইকেল চলোৱাৰ আনন্দ উদযাপন কৰাৰ এটা সুযোগ । এই দিনটোয়ে চাইকেল চলাবলৈ শিকাৰ স্মৃতিবোৰ ৰোমন্থন কৰিবলৈ শিকায় । চাইকেল চলাই এগৰাকী ব্যক্তিয়ে পৃথিৱীখনক অধিক মুক্ত আৰু বন্ধুত্বপূৰ্ণ অনুভৱ কৰাব পাৰে । এই দিনটোয়ে আমাক মনত পেলাই দিয়ে যে চাইকেলে কেনেকৈ আমাৰ জীৱন উন্নত কৰিব পাৰে ।
একাংশ সমৰ্থকে দৰিদ্ৰতা নিৰ্মূলৰ উপায় হিচাপে চাইকেল ব্যৱহাৰত উদগনি দিয়ে । লগতে বহনক্ষম উন্নয়নক আগবঢ়োৱা; শিশু আৰু যুৱ লোকসকলৰ বাবে শাৰীৰিক শিক্ষাকে ধৰি শিক্ষা শক্তিশালী কৰা; স্বাস্থ্যৰ প্ৰচাৰ; ৰোগ প্ৰতিৰোধ কৰা আৰু সামাজিক অন্তৰ্ভুক্তি আৰু শান্তিৰ সংস্কৃতিৰ সুবিধা প্ৰদান কৰাক উদগনি দিয়ে ।
২০১৪ ৰ বিষয়বস্তু: 'চাইকেল চলোৱাটোৱে আপোনাক পথ প্ৰদৰ্শনত সহায় কৰে'
প্ৰতি বছৰে বিশ্ব চাইকেল দিৱসৰ বিষয়বস্তু সলনি হয় আৰু এই বছৰৰ বিষয়বস্তু হৈছে 'চাইকেলে আপোনাক স্বাস্থ্য, জীৱন, সংস্কৃতি আৰু সমাজত পথ প্ৰদৰ্শনত সহায় কৰে'।
চাইকেলৰ ইতিহাস :
১৮১৮ - কাৰ্ল ভন ড্ৰাইছে আৱিষ্কাৰ কৰিছিল ডাণ্ডি ঘোঁৰা বা 'দৌৰা যন্ত্ৰ'। এই বিশেষ যন্ত্ৰটো আৰোহীজনে মাটিত ভৰি থৈ ঠেলি দি চলাইছিল । পেডেল, ষ্টিয়েৰিং মেকানিজম আৰু ব্ৰেকৰ অভাৱত ইয়াক চলোৱাটো কঠিন আৰু আনকি বিপদজনক আছিল ।
১৮৫০- প্ৰথম তিনিচকীয়া বাহন উদ্ভাৱন, যিয়ে অধিক স্থিৰ যাত্ৰাৰ সুবিধা দিছিল ।
১৮৬০ - আৰ্নেষ্ট মিচাক্স আৰু পিয়েৰ লালমেণ্টৰ দ্বাৰা উদ্ভাৱন কৰে প্ৰথম প্ৰকৃত চাইকেল, যাক ভেলোচিপিড বুলি জনা যায় ।
১৮৬১ - ক্ৰেঙ্ক আৰু পেডেল অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছিল কিন্তু তাত ব্ৰেকৰ ব্যৱহাৰ কৰা হোৱা নাই, যাৰ ফলত বহু বিপদজনক আছিল ।
১৮৭০ - পেনি ফাৰথিং চাইকেল উদ্ভাৱন । চকাবোৰ মুদ্ৰাৰ দৰে আছিল যাৰ পৰা এই নামটোৰ ধাৰণা আহিছিল । মুদ্ৰাৰ দৰে চকাবোৰ এটা পিচত আন এটা লগোৱা হৈছিল । সন্মুখৰটো পিচৰটোতকৈ যথেষ্ট ডাঙৰ আছিল । এই পেনি ফাৰথিং অস্থিৰ আছিল । উঠোৱা বা ইয়াক ৰখাটো অত্যন্ত কঠিন আছিল । সন্মুখৰ চকাটোৱে শক্তি আৰু ষ্টিয়েৰিঙৰ দৰে কাম কৰিছিল । ই এক আদৰ্শ বা দক্ষ যন্ত্ৰ নাছিল বুলি পিচত বিবেচনা কৰা হয় ।
১৮৮৫ - জন কেম্প ষ্টাৰলীয়ে উদ্ভাৱন কৰা সুৰক্ষিত চাইকেলৰ বিশেষত্ব হৈছে একে আকাৰৰ দুটা চকা আৰু এটা পিছফালৰ চকা এটা শৃংখলাৰ দ্বাৰা সংযোজিত আৰু চালিত । ই অধিক দক্ষ চাইকেল হিচাপে পৰিগণিত হৈছিল । পেনি ফাৰথিং চাইকেলতকৈ ই সুৰক্ষিত আছিল ।
১৮৯৪ - বেটি ব্লুমাৰ্ছ জনপ্ৰিয় হৈছিল । মহিলাসকলে এতিয়া ট্ৰাইচাইকেলতে সীমাবদ্ধ নাছিল আৰু তেওঁলোকে দীঘল স্কাৰ্ট পিন্ধিও আৰামেৰে এই চাইকেল চলাব পাৰিছিল ।
১৯০৩- আভ্যন্তৰীণ হাব গিয়াৰ উদ্ভাৱন কৰা হৈছিল ।
১৯২০ - দ্য কিডছ বাইক উদ্ভাৱন । প্ৰায় ৬৫ পাউণ্ড ওজনৰ এই ডিজাইনটোৱে মটৰ বাহনৰ দিশবোৰ অনুকৰণ কৰিছিল কিয়নো এই অটোমোবাইল বাইকতকৈ অধিক আকাংক্ষিত হৈ পৰিছিল ।
১৯৩০ - শ্বিনে কিশোৰৰ সুবিধাৰ্থে স্প্ৰিং ফৰ্ক আৰু ফেট টায়াৰ যোগ দিয়ে । এইটো পিচত মাউণ্টেইন বাইকৰ প্ৰাথমিক ডিজাইন হৈ পৰিছিল ।
২০০০ - মানুহে বৈদ্যুতিক চাইকেল ব্যৱহাৰ কৰা আৰম্ভ কৰে ।
২০০০ - ৰোস্লাভ মিলজেভিকে বেটাৰী অন্তৰ্ভুক্ত কৰি সৌৰশক্তি চালিত চাইকেল বা বাইক ডিজাইন কৰে । যেতিয়া এজন ব্যক্তিয়ে চাইকেল লৈ যায় আৰু তেওঁলোকে গোটেই দিনটো তেওঁলোকৰ চাইকেল বাহিৰত এৰি যায়, তেওঁলোকে ঘৰলৈ উভতি অহাৰ সময়ত আৰু পেডেল মাৰিব নালাগে ।
চাইকেলৰ আটাইতকৈ বৃহৎ নিৰ্মাতা ?
বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ চাইকেল উৎপাদক এতিয়াও চীন । চাইকেল চলোৱাৰ হাৰ তুলনামূলকভাৱে কম হোৱা স্বত্বেও, চীনে সকলো চাইকেলৰ ৬০ শতাংশতকৈ অধিক উৎপাদন কৰে । বৃহৎ সংখ্যক চাইকেলৰ ৰপ্তানি আমেৰিকালৈ কৰা হয় । চীন হৈছে আমেৰিকাত বিক্ৰী হোৱা ৮৬ শতাংশ চাইকেলৰ উৎস ।
চাইকেল চলোৱা – স্বাস্থ্যৰ বাবে উপকাৰী
চাইকেল চলোৱাটোৱে আপোনাক ষ্ট্ৰোক, হৃদৰোগ, কিছুমান কৰ্কট ৰোগ, হতাশা, ডায়েবেটিচ, মেদবহুলতা আৰু আৰ্থ্ৰাইটিছৰ দৰে গুৰুতৰ ৰোগৰ পৰা সুৰক্ষা প্ৰদানত সহায় কৰিব পাৰে । চাইকেল চলোৱাটো সকলো বয়সৰ লোকৰ বাবে উপকাৰী, আমোদজনক আৰু একপ্ৰকাৰৰ ব্যায়াম চাইকেল চলোৱাটো দোকান, পাৰ্ক, স্কুল বা কৰ্মক্ষেত্ৰলৈ যোৱাৰ দৰে আপোনাৰ দৈনন্দিন ৰুটিনত ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰে স্বাস্থ্য আৰু ফিটনেছৰ বাবে চাইকেল চলোৱাটো কিমান উপকাৰী
নিম্ন প্ৰভাৱ – ই বেছিভাগ ব্যায়ামতকৈ কম চাপ আৰু আঘাত সৃষ্টি কৰে । এক ভাল পেশীৰ ব্যায়াম – আপুনি পেডেল মাৰি চাইকেল চলালে সকলো মুখ্য পেশী ব্যৱহাৰ হয় । সহজ – আন কিছুমান ক্ৰীড়াৰ বিপৰীতে, চাইকেল চলোৱাত উচ্চ স্তৰৰ শাৰীৰিক দক্ষতাৰ প্ৰয়োজন নহয় । বেছি সংখ্যক লোকেই চাইকেল চলাব জানে আৰু আপুনি এবাৰ শিকাৰ পিচত পাহৰি নাযায় । শক্তি আৰু সহনশীলতাৰ বাবে ভাল– চাইকেলে মনোবল, শক্তি আৰু এৰোবিক ফিটনেছ বৃদ্ধি কৰে । বিভিন্ন ধৰণে ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰে– আৰম্ভণিৰ বাবে আঘাত বা ৰোগৰ পৰা আৰোগ্য হ'বলৈ অতি কম তীব্ৰতাৰে চাইকেল চলাব পাৰে । পিচত ইয়াক এক চাহিদাপূৰ্ণ শাৰীৰিক ব্যায়ামলৈকে সলনি কৰিব পাৰি । ফিট হোৱাৰ এক আমোদজনক উপায় –ঘৰৰ ভিতৰত থাকি অধিক সময় ধৰি শাৰীৰিক কাৰ্যকলাপ কৰাৰ তুলনাত চাইকেল চলোৱাটোৱে আপোনাক পাহাৰৰ নামনিত থকা আৰু বাহিৰত থকাৰ পৰা আপুনি লাভ কৰা দুঃসাহসিক অভিযানৰ অভিজ্ঞতা প্ৰদান কৰিব । সময় উপযোগী – পৰিবহনৰ এক মাধ্যম হিচাপে মটৰ বাহন চলোৱা বা ৰে'ল বা বাছ ব্যৱহাৰ কৰাত কৈ চাইকেল চলোৱাটো সময়ৰ লগে লগে স্বাস্থ্যকৰ ব্যায়াম হিচাপে পৰিগণিত হৈছে । ভাৰতত চাইকেল চলোৱা বা চাইক্লিং সংস্কৃতি কেনেদৰে বিকশিত হৈছে ?
সাংস্কৃতিক, সামাজিক আৰু প্ৰযুক্তিগত কাৰকৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত হৈ ভাৰতত চাইকেল চলোৱা সংস্কৃতি বিকশিত হৈছে । ইয়াৰ আৰম্ভণি আছিল ব্ৰিটিছ ঔপনিৱেশিক কাল । তেতিয়াৰে পৰা চাইকেল চলোৱাটোৱে পৰিবহণ, মনোৰঞ্জন আৰু ক্ৰীড়াৰ এক মাধ্যম হিচাপে জনপ্ৰিয়তা অৰ্জন কৰিছে । ভাৰতীয় নিৰ্মাতাসকলে গ্ৰাহকৰ বিভিন্ন প্ৰয়োজনীয়তা অনুসৰি চাইকেল নিৰ্মাণ কৰাত, গিয়াৰ চাইকেল, ফিক্সি চাইকেল, ডিস্ক ব্ৰেক চাইকেল আৰু বৈদ্যুতিক চাইকেলৰ দৰে মডেল প্ৰস্তুত কৰাত গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰিছে ।
ভাৰতৰ চাইকেল বিপ্লৱ
ভাৰতত চাইকেলখনক প্ৰায়ে অৰ্থনৈতিকভাৱে দুৰ্বল শ্ৰেণীৰ বাবে পৰিবহণৰ এক মাধ্যম হিচাপে দেখা যায় । যিয়ে মুখ্যতঃ কৰ্মক্ষেত্ৰলৈ যাত্ৰা কৰাৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰে । মধ্যবিত্ত আৰু ধনী শ্ৰেণীৰ লোকসকলে মনোৰঞ্জনমূলক উদ্দেশ্যৰ বাবে চাইকেল ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰে । এই মানসিকতা সলনি কৰাটো গুৰুত্বপূৰ্ণ । কিয়নো চাইকেল চলোৱাটো সকলোৰে বাবে এক সুবিধাজনক, দ্ৰুত আৰু সুৰক্ষিত পৰিবহণৰ মাধ্যম হিচাপে স্বীকৃতি দিয়া হৈছে ।
গাড়ী, বাছ, মটৰচাইকেল আৰু তিনিচকীয়া বাহনৰ আধিপত্য থকা স্বত্বেও, সকলো যাত্ৰাৰ প্ৰায় ১০ শতাংশ এতিয়া চাইকেলত কৰা হয় । যিটোৱে ভাৰতক সেই দেশবোৰৰ শীৰ্ষত ৰাখিছে য'ত চাইকেল চলোৱাটো সাপ্তাহিক অনুশীলন হৈ পৰিছে । ২০১৭ চনৰ পৰা ভাৰতৰ স্থানীয় চৰকাৰবোৰে চাইকেলৰ বাবে পৃথক পথ আৰু চাইকেল চলোৱাৰ কাৰ্যসূচী ৰূপায়ণ কৰাৰ বাবে ব্যক্তিগত খণ্ডৰ প্ৰতিষ্ঠানবোৰৰ সৈতে সহযোগিতা কৰিছে । চণ্ডিগড়, পুনে, আহমেদাবাদ আৰু ইন্দোৰৰ দৰে চহৰৰ লগতে দিল্লী, বেংগালুৰু আৰু চেন্নাইৰ দৰে মুখ্য মহানগৰসমূহতো সজাগতা সৃষ্টি আৰু চাইকেল চলোৱাত যৌথ প্ৰচেষ্টাৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰা হৈছে ।
পৃথিৱীৰ আটাইতকৈ বেছি চাইকেলৰ ব্যৱহাৰ হোৱা চহৰবোৰ :
বিশ্বৰ ভিতৰতে নেডাৰলেণ্ডত চাইকেল অধিক চলোৱা হয় । সমগ্ৰ বিশ্বৰ তুলনাত নেডাৰলেণ্ডত প্ৰতিজন ব্যক্তিৰ ওচৰত থকা চাইকেলৰ সংখ্যা সকলোতকৈ বেছি ।
চাইকেলৰ সৰ্বাধিক প্ৰচলনৰ ক্ষেত্ৰত আমেৰিকাৰ চান ফ্ৰান্সিস্কো তালিকাৰ ৩৯ নম্বৰত ।
২০২৭ চনলৈ বিশ্বজুৰি চাইকেলৰ বজাৰৰ মূল্য ৩৪.৬ বিলিয়ন ডলাৰ হ'ব বুলি আশা কৰা হৈছে ।
বিশ্বজুৰি ৬০০ খনতকৈও অধিক চহৰত বাইক-শ্বেয়াৰ ব্যৱস্থা আছে, যাৰ সৈতে বছৰি নতুন কাৰ্যসূচী আৰম্ভ হয় । চীনত ছাংহাই আৰু হাংঝৌৰ সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ বাইক শ্বেয়াৰ ব্যৱস্থা আছে ।
