ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਦਿਵਸ ਹਰ ਸਾਲ 1 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਅਤੇ ਨਵੰਬਰ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਨੂੰ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਮਹੀਨੇ ਵਜੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਅਤੇ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਖੁਰਾਕ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਲਾਭਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਫੈਲਾਉਣਾ ਹੈ।
ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਦਾ ਪਾਲਣ ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਧਾਰਮਿਕ ਜਾਂ ਹੋਰ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਕਈ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਅਤੇ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਦੀ ਇੱਕ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਅਜਿਹੀ ਵੀ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਜਾਨਵਰਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਭੋਜਨ ਸਵੀਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਖੁਰਾਕ ਸ਼ੈਲੀ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਬਲਕਿ ਇਸਨੂੰ ਇੱਕ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਵਿਸ਼ਵ ਭਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪਸ਼ੂ-ਆਧਾਰਿਤ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਬਜਾਏ ਪੌਦਿਆਂ-ਆਧਾਰਿਤ ਖੁਰਾਕਾਂ ਵੱਲ ਜਾਣ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਅਤੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਫੈਲਾਉਣ ਅਤੇ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਬਾਰੇ ਲੋਕ ਭਰਮ ਭੁਲੇਖਿਆਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਲਈ 1 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਦਿਵਸ ਅਤੇ ਪੂਰੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਮਹੀਨੇ ਵਜੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਦਿਵਸ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਅਤੇ ਉਦੇਸ਼: ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਦਿਵਸ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 1 ਨਵੰਬਰ 1994 ਨੂੰ ਯੂਕੇ ਵੇਗਨ ਸੋਸਾਇਟੀ ਦੀ 50ਵੀਂ ਵਰ੍ਹੇਗੰਢ ਮਨਾਉਣ ਲਈ ਮਨਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਮੌਕੇ ਯੂਕੇ ਵੈਗਨ ਸੋਸਾਇਟੀ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਨੇ ਹਰ ਸਾਲ 1 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਦਿਵਸ ਵਜੋਂ ਮਨਾਉਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ। ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਹਰ ਸਾਲ 1 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਦਿਵਸ ਅਤੇ ਨਵੰਬਰ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਮਹੀਨਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਯੂਕੇ ਵੇਗਨ ਸੋਸਾਇਟੀ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਨਵੰਬਰ 1944 ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।
ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀਵਾਦ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜਾਨਵਰਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਬੇਰਹਿਮੀ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇੱਕ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਕਿਸੇ ਦੀ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਤਾਂ ਸਭ ਨੂੰ ਪਤਾ ਹੀ ਹੈ ਕਿ ਰੁੱਖਾਂ ਅਤੇ ਪੌਦਿਆਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਭੋਜਨ ਸਿਹਤ ਲਈ ਵਧੇਰੇ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਵੀ ਬਚਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਅਜਿਹੀ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਣ ਨਾਲ ਮੀਟ ਦੇ ਸੇਵਨ ਨਾਲ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਵੀ ਘੱਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਕਈ ਦੁਰਲੱਭ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਖ਼ਤਮ ਹੋਣ ਤੋਂ ਰੋਕਦਾ ਹੈ।
ਪਰ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਭੋਜਨ ਸਰੀਰ ਦੀਆਂ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਖੁਰਾਕ ਅਤੇ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਕਈ ਗਲਤ ਧਾਰਨਾਵਾਂ ਹਨ। ਇਹ ਇਵੈਂਟ ਨਾ ਸਿਰਫ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਫੈਲਾਉਂਦਾ ਹੈ ਬਲਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਖੁਰਾਕ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਗਲਤ ਧਾਰਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਵੀ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।
ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਮਹੀਨਾ: ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਦਿਵਸ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਸਮਾਗਮ ਨਹੀਂ ਹੈ ਸਗੋਂ ਇਹ ਇੱਕ ਮਹੀਨੇ ਤੱਕ ਚੱਲਣ ਵਾਲੇ ਸਮਾਗਮ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵੀ ਹੈ। ਹਰ ਸਾਲ 1 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮਹੀਨਾ ਭਰ ਚੱਲਣ ਵਾਲੇ ਇਸ ਸਮਾਗਮ ਵਿੱਚ ਸੰਸਥਾਗਤ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਸਮੂਹਿਕ ਅਤੇ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਵੀ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਮਾਗਮ ਕਰਵਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਵੇਗਨ ਸੋਸਾਇਟੀ ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਨੂੰ "ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਅੰਦੋਲਨ 'ਤੇ ਰੋਸ਼ਨੀ ਚਮਕਾਉਣ ਦਾ ਸਮਾਂ" ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਫਾਰਮ ਪਸ਼ੂ ਅਧਿਕਾਰ ਅੰਦੋਲਨ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਲੋਕ ਇਸ ਨੂੰ "ਜਾਨਵਰਾਂ ਲਈ ਹਮਦਰਦੀ ਅਤੇ ਸਮਝ ਦਾ ਮਹੀਨਾ" ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ।
ਇਸ ਮੌਕੇ ਵਿਚਾਰ-ਵਟਾਂਦਰਾ, ਸੈਮੀਨਾਰ, ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਅਤੇ ਅਜਿਹੇ ਸਮਾਗਮ ਕਰਵਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਭੋਜਨ ਵਰਤਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਖੁਰਾਕ ਕੀ ਹੈ: ਵੈਸੇ ਤਾਂ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਕਈ ਹੋਰ ਸਭਿਆਚਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਅਜਿਹੇ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਦੇ ਪ੍ਰਮੋਟਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਜੋ ਭੋਜਨ ਲਈ ਦੂਜੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਹੀਂ ਰੱਖਦੇ ਸਨ। ਪਰ ਅਜੋਕੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਸੋਚ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਰਹੀ ਹੈ ਸਗੋਂ ਫੈਸ਼ਨ ਜਾਂ ਰੁਝਾਨ ਦਾ ਵੀ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਰਹੀ ਹੈ।
ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਇੱਕ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਖੁਰਾਕ ਹੈ ਜੋ ਪਸ਼ੂਆਂ ਤੋਂ ਦੁੱਧ, ਅੰਡੇ, ਮੀਟ, ਪਨੀਰ ਜਾਂ ਮੱਖਣ ਵਰਗੇ ਡੇਅਰੀ ਉਤਪਾਦਾਂ ਜਾਂ ਉਹਨਾਂ ਤੋਂ ਲਏ ਗਏ ਕਿਸੇ ਵੀ ਉਤਪਾਦ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਖੁਰਾਕ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ ਪੌਦਿਆਂ ਦੇ ਭੋਜਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਬਜ਼ੀਆਂ, ਫਲ, ਅਨਾਜ, ਬੀਜ ਅਤੇ ਸੁੱਕੇ ਮੇਵੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਅਜਿਹੀ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਖੁਰਾਕ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਫਾਇਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਇਸ ਖੁਰਾਕ ਵਿੱਚ ਐਂਟੀਆਕਸੀਡੈਂਟ ਭਰਪੂਰ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਇਸ ਵਿੱਚ ਸੰਤ੍ਰਿਪਤ ਚਰਬੀ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕੋਲੈਸਟ੍ਰੋਲ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇਸ ਦੇ ਕਈ ਫਾਇਦੇ ਵੀ ਹਨ ਜੋ ਕਈ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਸਰੀਰਕ ਸਥਿਤੀਆਂ 'ਚ ਰਾਹਤ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:COVID 19 ਦਾ ਤਣਾਅ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਮਾਹਵਾਰੀ ਚੱਕਰ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀ: ਅਧਿਐਨ
