ਹਰ ਸਾਲ, ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਲੱਖਾਂ ਲੋਕ ਅਚਾਨਕ ਵਾਪਰੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਕਾਰਨ ਮੌਤ ਜਾਂ ਸਰੀਰਕ ਅਪਾਹਜਤਾ ਦੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਪੀੜਤਾਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜਾਣਦੇ ਲੋਕਾਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਿੱਤਰਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਬਲਕਿ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਜੋ ਅਨੇਕਾਂ ਸੰਚਾਰ ਸਾਧਨਾਂ ਜਿਵੇਂ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਜਾਂ ਟੀ ਵੀ ਕਾਰਨ ਅਜਿਹੀ ਖ਼ਬਰਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਤੋਂ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਬਚਾਅ ਕਿਵੇਂ ਸੰਭਵ ਹਨ, ਇਸ ਬਾਰੇ ਵਿੱਚ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜਾਗਰੂਕ ਕਰਨ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ‘ਵਰਲਡ ਟਰਾਮਾ ਡੇਅ’ ਹਰ ਸਾਲ 17 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਕੀ ਹੈ ਸਦਮਾ
ਡਾਕਟਰੀ ਜਗਤ ਵਿੱਚ ਸਦਮੇ ਨੂੰ ਸਰੀਰਕ ਨੁਕਸਾਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਰੀਰਕ ਅਵਸਥਾ ਜੋ ਅਚਾਨਕ ਹੋਏ ਹਾਦਸੇ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵੱਜੋਂ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਸੜਕ ਹਾਦਸਿਆਂ ਸਮੇਤ ਕਿਸੇ ਵੀ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੀ ਦੁਰਘਟਨਾ, ਘਰੇਲੂ ਹਿੰਸਾ, ਕੁਦਰਤੀ ਆਫ਼ਤਾਂ ਆਦਿ ਅਜੀਹੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਹਨ ਜੋ ਕਿ ਹੋਏ ਨੁਕਸਾਨ ਕਾਰਨ ਸਦਮੇ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਸਦਮੇ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੀਰ ਤੇ ਸਰੀਰਕ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਦੋਵੇਂ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਕਈ ਵਾਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਦਮਿਆਂ ਕਾਰਨ ਹੋਈ ਸਰੀਰਕ ਅਪੰਗਤਾ ਦਾ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਮਾਨਸਿਕ ਅਵਸਥਾ ਉੱਤੇ ਡੂੰਘਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
ਸਦਮੇ ਦੇ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੜਕ ਆਵਾਜਾਈ ਹਾਦਸਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ 'ਆਰਟੀਏ' ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਨੈਸ਼ਨਲ ਕ੍ਰਾਈਮ ਰਿਕਾਰਡ ਬਿਊਰੋ (ਐਨਸੀਆਰਬੀ) ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਸਾਲ 2013 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸੜਕ ਹਾਦਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ 1 ਲੱਖ 37 ਹਜ਼ਾਰ ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ। ਉਦੋਂ ਤੋਂ, ਇਹ ਗਿਣਤੀ ਨਿਰੰਤਰ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ।
ਟਰੋਮਾ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤੱਥ
- ਹਰ ਸਾਲ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿਚ 5 ਮਿਲੀਅਨ ਲੋਕ ਅਤੇ ਸਿਰਫ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਿਲੀਅਨ ਲੋਕ ਸੜਕ ਹਾਦਸਿਆਂ ਅਤੇ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਸਰੀਰਕ ਅਪਾਹਜਤਾਵਾਂ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
- ਵਿਸ਼ਵ ਭਰ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਸੜਕ ਹਾਦਸਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ 1/5 ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵਾਪਰਦੇ ਹਨ।
- ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਇਹ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਹਰ 2 ਮਿੰਟ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੜਕ ਹਾਦਸਾ ਵਾਪਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਹਰ 8 ਮਿੰਟ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦੁਰਘਟਨਾ ਕਾਰਨ ਮਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
- ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸੜਕ ਹਾਦਸੇ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋਏ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਨੌਜਵਾਨ ਹਨ।
⦁ ਹਰ ਸਾਲ ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸੜਕ ਹਾਦਸਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 3 ਫ਼ੀਸਦੀ ਵੱਧਦੀ ਹੈ।
- ਸੜਕ ਹਾਦਸੇ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕੈਂਸਰ ਤੇ ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸਦਮੇ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਹਾਦਸਿਆਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਕੀ ਕਰਨਾ ਹੈ
ਸੜਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਨਿਯਮ ਲੋੜੀਂਦੇ ਹਨ
1. ਸੜਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੇ ਨਿਯਮਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰੋ।
2. ਗੱਡੀ ਚਲਾਉਂਦੇ ਸਮੇਂ ਸੁਰੱਖਿਆ ਚਿੰਨ੍ਹ ਅਤੇ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਸਿਗਨਲਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰੋ।
3. ਦੋਪਹੀਆ ਵਾਹਨ ਚਲਾਉਣ ਵੇਲੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਹੈਲਮੇਟ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ।
4. ਕਿਸੇ ਵੀ ਕਿਸਮ ਦੀ ਵਾਹਨ ਚਲਾਉਂਦੇ ਸਮੇਂ ਮੋਬਾਈਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾ ਕਰੋ।
5. ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਲੰਬਾ ਸਫ਼ਰ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਨਿਯਮਤ ਅੰਤਰਾਲਾਂ ਤੇ ਥੋੜੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਅੰਤਰਾਲ ਲਓ।
ਘਰ ਵਿੱਚ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਨਿਯਮ
1. ਛੋਟੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਬਿਜਲੀ ਦੇ ਸਵਿਚਾਂ ਅਤੇ ਤਿੱਖੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰੱਖੋ।
2. ਘਰ ਅਤੇ ਤੁਹਾਡੀ ਕਾਰ ਵਿੱਚ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਫਸਟ ਏਡ ਕਿੱਟ ਤਿਆਰ ਰੱਖੋ।
3. ਪੌੜੀਆਂ, ਬਾਲਕਾਂ, ਛੱਤ ਅਤੇ ਖਿੜਕੀਆਂ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਮਾਪਦੰਡਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ।
4. ਕਿਸੇ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਜੀਵਨ ਬਚਾਉਣ ਦੀਆਂ ਤਕਨੀਕਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸੀ.ਪੀ.ਆਰ. ਵਰਗੀਆਂ ਤਕਰਨੀਕਾਂ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਰੱਖੋ।
ਕੀ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਹੈ
- ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਥੱਕੇ ਹੋਏ, ਨੀਂਦ ਆਉਂਦੇ ਜਾਂ ਸ਼ਰਾਬ ਪੀਂਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਗੱਡੀ ਨਾ ਚਲਾਓ।
- ਆਪਣੀ ਮੰਜ਼ਿਲ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚਣ ਲਈ ਜਲਦੀ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਨਾ ਚੁੱਕੋ।
- ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਕਿਸੇ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ ਜੋ ਕਿਸੇ ਦੁਰਘਟਨਾ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੈ ਅਤੇ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਾਂ ਅੰਸ਼ਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬੇਹੋਸ਼ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕਿਸਮ ਦਾ ਪੈਸਾ ਨਾ ਦਿਓ।
- ਇਸੇ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਸਿਰ ਜਾਂ ਰੀੜ੍ਹ ਦੀ ਹੱਡੀ ਵਿੱਚ ਸੱਟ ਲੱਗੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਡਾਕਟਰ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਸਿਹਤ ਕਰਮਚਾਰੀ ਦੀ ਗ਼ੈਰਹਾਜ਼ਰੀ ਵਿੱਚ ਇਸ ਨੂੰ ਨਾ ਹਿਲਾਓ। ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਨਾਲ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਵਧ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਸਦਮੇ ਵਿੱਚ ਕੀ ਕਰਨਾ ਹੈ
- ਇਲਾਜ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਡਾਕਟਰ ਦੁਆਰਾ ਦੱਸੇ ਗਏ ਸਾਰੇ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ।
- ਪੀੜਤ ਪਰਿਵਾਰ ਲਈ ਇਹ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਪੀੜਤ ਦੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣ ਲਈ ਉਪਰਾਲੇ ਕਰਨ।
- ਪੀੜਤ ਵਿਅਕਤੀ ਨਾਲ ਸਬਰ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਆਓ, ਕਿਉਂਕਿ ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਕਈ ਵਾਰ ਮਰੀਜ਼ ਬਹੁਤ ਚਿੜਚਿੜਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਤਣਾਅ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
- ਜੇਕਰ ਬਿਮਾਰੀ ਪੀੜਤ ਦੀ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਇੱਕ ਮਨੋਚਿਕਿਤਸਕ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਲੈਣੀ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ।
